UMNICTWO PIĘKNE. AKSJOLOGICZNE INSPIRACJE W POLSKIM NURCIE ESTETYZMU PEDAGOGICZNEGO W XIX I POCZĄTKACH XX WIEKU

• Authors: Przerembska Violetta

Title variants

EN

AXIOLOGICAL INSPIRATIONS IN THE POLISH MAINSTREAM OF PEDAGOGICAL AESTHETICISM IN THE NINETEENTH AND EARLY TWENTIETH CENTURIES

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The direction of the development of the European educational thought in the nine-teenth century was largely influenced by the philosophy that created the basis of modern pedagogical theories. This is also visible in the works of Polish scientists (among others B. Trentowski, K. Libelt and H. Struve) who proposed new aesthetic and pedagogical concepts, and discussed the social and educational values of art. Bronisław Trentowski (1808-1869) created an original pedagogical system based on the integration of tradition, culture, personality development and the formation of na-tional consciousness. He treated art in terms of a socio-moral mission. In his opin-ion, beauty is the unveiling of truth for the senses, and the educational power of beauty should be perceived according to this approach. In his speculative theory of aesthetic education he argued that the development of this kind of feeling in students was an im-portant duty of educators. Karol Libelt (1807-1875) who proclaimed the national charac-ter and social function of art in which beauty was an autonomous goal had a significant impact on the aesthetics of Polish romanticism. His systematization of art introduced cri-teria associated with the ideals of beauty, truth and good. He also pointed to the close relationship between aesthetic education and intellectual education. Henryk Struve’s (1840-1912) aesthetic views were a polemic against the Polish aesthetics of positivism and the aesthetics of naturalism. He argued that art closely reflected the phi-losophical concept of ideorealism. In addition to exposed socio-educational aspects of the impact of art, the strongly emphasized theme of ethics as well as the universal and humanistic values of art can be seen in his writings.

Keywords

PL

historia wychowania estetycznego teoria wychowania estetycznego pedagogika polska XIX i początku XX wieku; Trentowski Bronisław; Libelt Karol; Struve Henryk

EN

history of aesthetic education; theory of aesthetic education; Polish peda-gogics in the 19th and early 20th century; Trentowski Bronisław; Libelt Karol; Struve Henryk

• Publisher: Uniwersytet Pomorski w Słupsku
• Journal: Ars inter Culturas
• Year: 2016
• Issue: 5
• Pages: 13-34

Dates

published

2017

Contributors

author

Przerembska Violetta

• Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina Warszawa

References

• Borzym S., Poglądy filozoficzne Henryka Struvego, Wrocław-Warszawa 1974.
• Dahlhaus C., Estetyka muzyki, tłum. Z. Skowron, Warszawa 2007.
• Einstein A., Muzyka w epoce romantyzmu, tłum. M. i S. Jarocińscy, Warszawa 1965.
• Fubini E., Historia estetyki muzycznej, tłum. Z. Skowron, Kraków 2002.
• Jarociński S., Ideologie romantyczne: 5 esejów o związkach muzyki z przemianami kultu-ry, Kraków 1979.
• Karol Libelt 1807-1875, red. Z. Grot, Warszawa-Poznań 1976.
• Libelt K., Estetyka czyli umnictwo piękne. Część ogólna, wyd. 2, Poznań 1875.
• Libelt K., Pieśni ludu polskiego przez O. Kolberga, „Dziennik Domowy” 1842, t. 3,nr 21.
• Libelt K., Pisma o oświacie i wychowaniu, Wrocław 1971.
• Libelt K., Potęga muzyki, [w:] Pisma o oświacie i wychowaniu, Wrocław 1971.
• Morawski S., Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX wieku, Warszawa 1961.
• Pękala A., Idee wychowania muzycznego w polskiej myśli pedagogicznej, Częstochowa 2001.
• Polony L., Polski kształt sporu o istotę muzyki. Główne tendencje w polskiej myśli mu-zyczno-estetycznej od Oświecenia po współczesność, Kraków 1991.
• Schelling F.W.J., Filozofia sztuki, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1983.
• Strumiłło T., Źródła i początki romantyzmu w muzyce polskiej, Kraków 1956.
• Struve H., Wybór pism estetycznych, wybór i oprac. J. Sztachelska, Kraków 2010.
• Sztachelska J., Henryk Struve – estetyk doby przejściowej, [w:] H. Struve, Wybór pism estetycznych, wybór i oprac. J. Sztachelska, Kraków 2010.
• Trentowski B., Chowanna czyli system pedagogiki narodowej, Wrocław 1970.
• Wojnar I., Estetyczna samowiedza człowieka, Warszawa 1982.
• Wojnar I., Estetyka i wychowanie, Warszawa 1970.
• Wojnar I., Teoria wychowania estetycznego, Warszawa 1995.
• Woźna M., Klasyczne i romantyczne argumentacje w estetyce Karola Libelta, „Muzyka. Kwartalnik Instytutu Sztuki PAN” 1989, nr 2.
• Zalewska-Pawlak M., Rola sztuki w wychowaniu. Polska tradycja pedagogiczna, Łódź 2001.
• Zalewska-Pawlak M., Ruch estetyczno-pedagogiczny przełomu XIX wieku jako inspira-cja nowej orientacji wychowawczej. Przykład polski, [w:] Pedagogika nowego wy-chowania w Polsce u schyłku XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku, red. A. Meis-sner, Rzeszów 2000.
• Zbiory Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej im. T. Kotarbińskiego w Łodzi
• Z dziejów polskiej krytyki i teorii sztuki, t. 1: Myśli o sztuce w okresie romantyzmu, red.E. Grabska, S. Morawski, Warszawa 1961.

Identifiers

ISSN

2083-1226