Refleksyjny podmiot w świecie społecznym. O paradygmacie i założeniach socjologii interpretacyjnej

• Authors: Elżbieta Hałas

Title variants

EN

Reflexive Subject in the Social World. About the Paradigm and Assumptions of Interpretive Sociology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule analizowane jest użycie Thomasa Kuhna koncepcji paradygmatu w socjologii, przedstawianej w XX wieku jako nauka wieloparadygmatyczna. Kwestionowana jest jedność tzw. paradygmatu interpretacyjnego oraz omawiane jest przekształcanie orientacji interpretacyjnych w socjologii wskutek oddziaływania postmodernizmu i krytycznej teorii praxis. Problematyka refleksyjności podmiotu i intersubiektywności świata życia, mająca swoje źródła w pragmatyzmie i fenomenologii, dyskutowana jest na tle nowych dążeń do rekonstrukcji socjologii systematycznej.

EN

The article analyses the use of Thomas Kuhn’s concept of paradigm in sociology, presented in the 20th century as a multiparadigm science. The unity of the so-called interpretive paradigm is questioned and the transformation of the interpretive orientations in sociology under the influence of postmodernism and critical praxis theory is analysed. The problems of the subject’s reflexivity and the intersubjectivity of the life-world, which have their roots in pragmatism and phenomenology, are discussed on the backdrop of new attempts to reconstruct systematic sociology.

Keywords

PL

fenomenologia; interakcjonizm symboliczny; paradygmat interpretacyjny; refleksyjność; świat życia

EN

interpretive paradigm; life-world; phenomenology; symbolic interactionism; reflexivity

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2016
• Volume: 8(44)
• Issue: 4
• Pages: 35-50

Contributors

author

Elżbieta Hałas

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski

References

• Abel T.: Podstawy teorii socjologicznej, tłum. A. Bentkowska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1977.
• Abel T.: Systematic Sociology in Germany. Critical Analysis of Some Attempts to Establish Sociology as an Independent Science, New York: Columbia University Press 1929.
• Abel T.: The Operation Called Verstehen, „American Journal of Sociology”, 1948, nr 54, s. 211-218.
• Abel T.: Verstehen I and Verstehen II, „Theory and Decision. An International Journal for Philosophy and Methodology of the Social Sciences”, 1975, nr 6, s. 99-102.
• Alexander J.C.: Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturowej, tłum. S. Burdziej, J. Gądecki, Kraków: NOMOS 2010.
• Archer M.S.: The Reflexive Imperative in Late Modernity, Cambridge: Cambridge University Press 2012.
• Augustyn Św.: Wyznania, tłum Z. Kubiak, Kraków: Znak 2001.
• Bachmann-Medick D.: Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.
• Barbour I.G.: Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, tłum. M. Krośniak, Kraków: Znak 1984.
• Berger P.L., Luckmann T.: The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City: Anchor Books 1966.
• Burrell G., Morgan G.: Sociological Paradigms and Organisational Analysis. Elements of the Sociology of Corporate Life, London: Heinemann 1979.
• Chomczyński P.: Paradygmat interpretatywny (Interpretative Paradigm), w: Słownik socjologii jakościowej, red. K.T. Konecki, P. Chomczyński, Warszawa: Difin 2012, s. 211-214.
• Chudy W.: Rozwój filozofowania a „pułapka refleksji”, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1995.
• Donati P., Archer M.S.: The Relational Subject, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
• Eco U.: Czytanie świata, tłum. M. Woźniak, Kraków: Znak 1999.
• Fuchs S.: The Professional Quest for Truth. A Social Theory of Science and Knowledge, Albany, NY: SUNY 1992.
• Geertz C.: Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005.
• Giddens A.: New Rules of Sociological Method: A Positive Critique of Interpretative Sociologies, London: Hutchinson 1976.
• Hałas E.: Etyczne dylematy Verstehen w socjologii. Teodora Abla spotkanie z nazizmem, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2003, nr 1-2, s. 77-93.
• Hałas E.: Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
• Hałas E.: Introduction, w: Life-World, Intersubjectivity and Culture. Contemporary Dilemmas, red. E. Hałas, Frankfurt am Main: Peter Lang 2016, s. 9-18.
• Hałas E.: Jakie nowe zasady metody socjologicznej? O wielości socjologii interpretacyjnych, w: W kręgu socjologii interpretatywnej – zastosowanie metod jakościowych, red. J. Leoński, A. Kołodziej-Durnaś, Szczecin: Economicus 2005, s. 7-25.
• Hałas E.: Refleksyjność jako zasada i problem teorii społecznej, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2011, nr 2, s. 191-202.
• Kuhn T.: The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The Chicago University Press 1962.
• Latour B.: We Have Never Been Modern, Cambridge: Harvard University Press 1993.
• Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H.: Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, tłum. A. Kordasiewicz, S. Urbańska, M. Żychlińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
• Methods of Interpretive Sociology, red. M. David, vol. I-IV, Thousand Oaks: Sage 2010.
• Mead G.H.: Selected Writings, red. A.J. Reck, Chicago: The University of Chicago Press 1964.
• Morgan G.: Obrazy organizacji, tłum. Z. Wiankowska-Ładyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
• Porpora D.V.: Reconstructing Sociology. The Critical Realist Approach, Cambridge: Cambridge University Press 2015.
• Ritzer G.: Paradigm, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 543-544.
• Ritzer G.: Sociology: A Multiple Paradigm Science, Boston: Allyn and Bacon 1980.
• Schütz A.: Collective Papers, t. II: Studies in Social Theory, The Hague: Martinus Nijhoff 1971.
• Sciulli D.: Reconsidering Blumer’s Corrective Against the Excesses of Functionalism, „Symbolic Interaction”, 2 (1988), s. 69-84.
• Sharrock W.: Paradigms of Social Science, w: Encyclopedia of Philosophy and the Social Sciences, red. B. Caldis, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2013, s. 701-702.
• Srubar I.: Phenomenology, w: Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, vol. II, Thousand Oaks: Sage 2005, s. 557-561.
• Turner J.H.: Struktura teorii socjologicznej, tłum. J. Szmatka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985.
• Verhoeven J.C.: Phenomenological „Verstehen” and Interactionist „Understanding”: Similarities and Differences, w: Verstehen and Pragmatism. Essays in Interpretative Sociology, red. H.J. Helle, Frankfurt am Main: Peter Lang 1991, s. 105-124.
• Weber M.: O niektórych kategoriach socjologii rozumiejącej, w: Z. Krasnodębski, M. Weber, Warszawa: Wiedza Powszechna 1999, s. 119-147.
• Weber M.: Some Categories of Interpretive Sociology, „The Sociological Quarterly”, 1987, nr 22, s. 151-180.
• Wiley N.: The Semiotic Self, Cambridge: Polity Press 1994.
• Wilson T.P.: Conceptions of Interaction and Forms of Sociological Explanation, „American Sociological Review”, 35 (1970), s. 697-709.
• Wilson T.P.: Normative and Interpretive Paradigm in Sociology, w: Understanding Everyday Life, red. J.D. Douglas, London: Routledge and Kegan Paul 1974, s. 57-79.
• Znaniecki F.: Metoda socjologii, tłum. E. Hałas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2016.44.4-2