PL
Celem niniejszego artykułu jest próba wyjaśnienia działalności Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi na obszarze województwa wileńskiego podczas pierwszej połowy trzydziestych ubiegłego stulecia. Zamierzeniem autora jest przedstawienie organizacji partii na terenie województwa wileńskiego, założeń programowych lokalnych członków partii komunistycznej, a także ukazanie praktycznej strony funkcjonowania KPZB jak i działań władz polskich w celu kontrolowania aktywności wywrotowej organizacji. Kolejnym zamiarem twórcy artykułu jest wyszczególnienie wyjątkowej mozaiki narodowościowej i religijnej Wileńszczyzny. Partia komunistyczna próbowała wykorzystywać napięcia społeczne i narodowe w regionie, co było szczególnie łatwe w latach wielkiego kryzysu. Niemniej, wbrew planom działaczy partyjnych nastroje większości mieszkańców województwa nie zostały nigdy zradykalizowane. Wpływ na to miała energiczna polityka lokalnych władz, które poprzez nieustanną inwigilację i ostre represje systematycznie podkopywały pozycję ruchu komunistycznego. Słowa kluczowe: II Rzeczpospolita, wielki kryzys, Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi, Policja Państwowa, komunizm, województwo wileńskie