Aktywność kulturalna osób starszych pomiędzy autotelicznością a instrumentalnością

• Authors: Słowińska Sylwia

Title variants

EN

Cultural activity of older people – between autotelicity and instrumentality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście podjęta została kwestia autotelicznego i instrumentalnego znaczenia aktywności kulturalnej osób starszych. Odnosząc się do literatury, autorka wskazuje, że autoteliczność jest cechą definicyjną praktyk z obszaru kultury symbolicznej i odróżnia ją od kultury bytu oraz socjetalnej. W rzeczywistości jednak granice te nie są nieprzekraczalne. W artykule zaprezentowane zostały wyniki wtórnej analizy materiału z badań empirycznych aktywności kulturalnej osób starszych (wywiadów indywidualnych pogłębionych), ukierunkowanej pytaniami o podejścia (znaczenie) seniorów do aktywności kulturalnej; o to, czy zorientowane są one autotelicznie, czy raczej instrumentalnie oraz jaką rangę mają założenia instrumentalne w wyłonionych podejściach. Na tej podstawie zrekonstruowano siedem typów seniorów-uczestników przypisujących swojej aktywności kulturalnej odmienne znaczenia lokujące się pomiędzy dwoma biegunami: autoteliczności i instrumentalności.

EN

The article addresses the issue of the autotelic and instrumental function of the cultural activity of seniors. In reference to the literature, the author points out that autotelicity is a definitional feature of practices in the field of symbolic culture. She presents the results of a secondary analysis of data obtained in empirical research on the cultural activity of older people. This includes in-depth individual interviews, focused on questions about seniors’ approaches to cultural activity (meaning of cultural activity); about whether they are oriented autotelically or rather instrumentally and about the rank of the instrumental functions in distinguished approaches. The analysis reconstructed seven types of senior participants who attributed to their cultural activity different meanings which were located in between the poles of autotelicity and instrumentality.

Keywords

PL

aktywność kulturalna seniorów; subiektywne znaczenia; podejścia do aktywności kulturalnej; instrumentalność i autoteliczność aktywności kulturalnej

EN

cultural activity of seniors; subjective meanings; approaches to cultural activity; instrumentality and autotelicity of cultural activity

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 383-396

Dates

published

2019

Contributors

author

Słowińska Sylwia

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii, Instytut Pedagogiki, Zakład Animacji Kultury i Andragogiki

References

• Chabior A. (2000), Rola aktywności kulturalno-oświatowej w adaptacji do starości, ITE, Kielce-Radom.
• Chabior A. (2011), Klub seniora miejscem uczestnictwa kulturalnego i animacji społeczno-kulturalnej, w: Aktywizacja, rozwój, integracja – ku niezależnej starości, Z. Szarota (red.), Biblioteka Gerontologii społecznej, t. 2, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, s. 73-84.
• Czapiński J., Błędowski P. (2014), Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji osób starszych. Diagnoza społeczna 2013. Raport tematyczny, Warszawa, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty [dostęp: 20.02.2019].
• Drozdowski R. i in. (2014), Praktyki kulturalne Polaków, Toruń, http://www.publicprofits.pl/upl/browser/files/praktyki-kulturalne-polakow-publikacja.pdf [dostęp: 20.02.2019].
• Fatyga B. (2014), Wartości jako generator kultury żywej, w: R. Drozdowski i in., Praktyki kulturalne Polaków, Toruń, http://www.publicprofits.pl/upl/browser/files/praktyki-kulturalne-polakow¬-publikacja.pdf [dostęp: 20.02.2019].
• Golka M. (2008), Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gołdys A. i in. (2012), Zoom na UTW. Raport z badania, http://zoomnautw.pl/wp-content/uploads/2012/05/Zoom_na_UTW_RAPORT_calosciowy_www.pdf [dostęp: 20.02.2019].
• Jak się żyje osobom starszym w Polsce ? (2012), GUS, https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/WA_jak_sie_zyje_os_starszym_w_pl_30_XI_2012.pdf [dostęp: 20.02.2019].
• Kamiński A. (1978), Studia i szkice pedagogiczne, PWN, Warszawa.
• Kasprów E. (1982), Wzory i modele aktywności kulturalnej w środowiskach robotniczych i inteligenckich, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Kłoskowska A. (1984), Kultura symboliczna poza sferą autoteliczności, w: Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych, S. Nowak (red.), PWN, Warszawa 1984.
• Kłoskowska A. (1991), Kultura, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, A. Kłoskowska, (red.), Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 17-50.
• Landsberg P. i in. (2012), Po co seniorom kultura? Badana kulturalnych aktywności osób starszych, Poznań, https://www.academia.edu/2494034/Po_co_seniorom_kultura_Badania_kultural-nych_aktywności_osób_starszych._Raport [dostęp: 20.02.2019].
• Opaschowski H.W. (1996), Pädagogik der freien Lebenszeit, Leske+Budrich, Opladen.
• Orzechowska G. (1999), Aktualne problemy gerontologii społecznej, WSP, Olsztyn.
• Pęczak M. (2010), Co robimy „po godzinach”, w: Kultura miejska w Polsce z perspektywy inter-dyscyplinarnych badań jakościowych, W.J. Burszta i in. (red.), NCK, Warszawa, s. 97-111.
• Schütz A. (2006), Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, w: Współczesne teorie socjologiczne, t. 2, A. Jasińska-Kania i in. (red.), przekł. D. Lachowska, Wydawnictwo Na¬ukowe Scholar, Warszawa, s. 867-893.
• Schütz A. (2008), O wielości światów. Szkice z fenomenologii socjologicznej, przekł. B. Jasińska, Nomos, Kraków.
• Semków J. (2008), Niektóre problemy aktywności społeczno-kulturalnej w okresie późnej dorosłości, w: Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów, A. Fabiś (red.), Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała, s. 17-22.
• Skibińska E.M. (2006), Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Słowińska S. (red.) (2015), Inicjatywy angażujące osoby 50+ jako przestrzeń indywidualnego rozwoju i kształtowania kapitału społecznego, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielono¬górskiego, Zielona Góra.
• Słowińska S., Olejarz M. (2016), Aktywność kulturalna w doświadczeniu kobiet 50+ i jej emancypacyjny wymiar, „Edukacja Dorosłych”, nr 2 (75), s. 45-58.
• Szarota Z. (2004), Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
• Szarota Z. (2011), Wstęp, w: Aktywizacja, rozwój, integracja – ku niezależnej starości, Z. Szarota (red.), Biblioteka Gerontologii Społecznej, t. 2, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, s. 7-9.
• Szatur-Jaworska B. i in. (2006), Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
• Szlendak T. (2010), Aktywność kulturalna, w: Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, W.J. Burszta i in. (red.), NCK, Warszawa, s. 112-143.
• Szlendak T. (2014), Formy aktywności kulturalnej, w: Praktyki kulturalne Polaków, R. Drozdowski i in. (red.), Toruń, http://ozkultura.pl/sites/default/files/strona-archiwum/PRAKTYKI_KUL¬TURALNE_POLAKÓW.pdf [dostęp: 20.02.2019].
• Tippelt R., Schmidt B., Schnurr S., Sinner S., Theisen C. (2009), Bildung Älterer. Chancen im demokratischen Wandel, Bertelsmann Verlag, Bielefeld.

Identifiers

ISSN

2084-2740