Charakter i miasto. Doświadczenie miasta i nowoczesności, czyli kilka uwag o pisarstwie Saula Bellowa

• Authors: Górnisiewicz Arkadiusz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Esej jest poświecony wybranym zagadnieniom z twórczości Saula Bellowa, wybitnego współczesnego powieściopisarza amerykańskiego. Urodzony w Kanadzie w 1915 roku, Bellow wychował się i większość życia spędził w Chicago, stając się dla tego miasta kimś takim jak Charles Dickens dla Londynu czy James Joyce dla Dublina. Bellow jest znany nie tylko jako autor powieści zajmujących się „subtelną analizą nowoczesnego ducha” – jak określiła jego twórczość Akademia Szwedzka, przyznając mu literacką Nagrodę Nobla w 1976 roku – lecz także jako uważny obserwator rzeczywistości społecznej i krytyk kultury. Wystarczy wspomnieć, że wykładał przez wiele lat w prestiżowym Committee on Social Thought na Uniwersytecie w Chicago, przyjaźniąc się blisko z Allanem Bloomem. Wielokrotnie tłumaczony na język polski, jest Bellow interesującym kronikarzem zjawisk nowoczesności. Doświadczenie miasta jako punktu wyjątkowej kondensacji eksperymentu, jakim jest nowoczesność, przenika powieściowy świat Bellowa, w którym mieszają się fikcja literacka, osobiste wspomnienia i filozoficzne rozważania nad stanem współczesnej kultury. Świat literacki Bellowa jest wypełniony problematyką doświadczania miasta. Miasto jako eksperyment, jako pole bitwy, ale głównie jako obszar, w którym kształtuje się osobowość. Miasto jest u Bellowa zawsze tłem zmagań o własną wolność, pozwala wolności rozbłysnąć, ale też stanowi dla niej śmiertelne zagrożenie. Autor tekstu podejmuje próbę przedstawienia ewolucji stosunku Bellowa do samej nowoczesności: od bardziej afirmującej na wczesnym etapie twórczości po bardzo krytyczną w okresie późniejszym. Teza ta zostanie zilustrowana bardziej szczegółową analizą dwóch wielkich powieści: Przypadków Augie’ego Marcha i Planety Pana Sammlera.

EN

Saul Bellow is a remarkable chronicler of the modern changes and upheavals in culture, politics and society. The article focuses on Bellow’s views on modernity seen through the urban lens and discussed in his great novels: The Adventures of Augie March and Mr. Sammler’s Planet. Bellow’s concern with the city of Chicago is of such permanence in his writings that it may be compared with that of Dickens’ attitude toward London, or Joyce’s fascination with Dublin. Bellow’s work revolves around the experience of living in a modern city. The city is conceived as an experiment, a battlefield, but most of all as an area of struggle for man’s character. The problem of freedom is almost always set against the backdrop of a city that allows it to thrive, but at the same time may become its worst enemy. The article discusses the evolution of Bellow’s views on modernity: from more affirmative in his early writings toward much more critical in his later books.

• Publisher: Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
• Journal: Kultura i Polityka
• Year: 2008
• Issue: 4
• Pages: 119-130

Contributors

author

Górnisiewicz Arkadiusz

• Uniwersytet Jagielloński; Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych; Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych