Metody jakościowe i etnograficzne w analizie procesów konstruowania rzeczywistości społecznej w interakcjach cyfrowych

• Authors: Sawicka Maja

Title variants

EN

Qualitative and Ethnographic Methods for Analyzing the Construction of Social Reality in Digital Interactions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem tekstu jest analiza potencjału wybranych narzędzi jakościowej socjologii cyfrowej do badania procesów konstruowania rzeczywistości społecznej. Obserwacja, że rzeczywistość społeczna wyłania się w dającym się uchwycić i poddać analizie procesie interakcyjnym, leży w centrum zainteresowania tak zwanej socjologii konstrukcji rzeczywistości. Socjologia emocji dodatkowo uwydatnia znaczenie emocjonalnych podstaw tego procesu. Jednocześnie dominujące nurty badania komunikacji cyfrowej nie pozwalają na dostrzeżenie tego emocjonalnego i dynamicznego aspektu interakcji cyfrowych i na identyfikację oddziałujących w nich mechanizmów, w wyniku których wyłaniają się podzielane interpretacje i znaczenia. Badanie takich procesów wymaga zastosowania innych narzędzi badawczych - takich, które byłyby w stanie uchwycić dynamikę interakcji w przestrzeniach cyfrowych. W tekście poddaję refleksji wybrane jakościowe metody badań cyfrowych, które w mojej ocenie odpowiadają tej charakterystyce. Pokazuję, w jaki sposób metody te mogą zostać zastosowane do analizy procesów wytwarzania podzielanej rzeczywistości w interakcjach cyfrowych, a także uzasadniam twierdzenie o ich przydatności w badaniu udziału emocji w interakcjach tego typu.

EN

The purpose of this article is to analyze the potential of selected tools of qualitative digital sociology for studying the construction of social reality. The observation that social reality emerges through a tangible interactive process is central to the sociology of reality construction. The sociology of emotions further highlights the significance of emotions in this process. However, prevailing trends in digital communication research often neglect this emotional and dynamic aspect of digital interactions, overlooking the interactive mechanisms through which shared interpretations emerge. The study of these processes necessitates research tools that can effectively capture the dynamics of interactions in digital spaces. I discuss a selection of qualitative digital research methods that, in my opinion, align with this characteristic. I demonstrate how these methods can be applied to analyze the construction of a shared reality in digital interactions, and advocate for their usefulness in studying the presence of emotions within these interactions.

Keywords

PL

metody jakościowe; socjologia emocji; afordancje; interakcje cyfrowe; konstruktywizm społeczny

EN

affordances; qualitative methods; digital interactions; sociology of emotions; social constructivism

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2025
• Issue: 3
• Pages: 161-187

Contributors

author

Sawicka Maja

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bareither, C. (2019). Doing Emotion through Digital Media: An Ethnographic Per- spective on Media Practices and Emotional Affordances. Ethnologia Europaea, 49(1), 7–23. https://doi.org/10.16995/ee.822
• Barendregt, B. (2021). Diverse Digital Worlds. W: H. Geismar, H. Knox (red.), Digital Anthropology (s. 101–120). Routledge.
• Barnes, B. (1983). Social Life as a Bootstrapped Induction. Sociology, 17(4), 524–544. https://doi.org/10.1177/0038038583017004004
• Barnes, B. (2001). Practices as Collective Action. W: K .D. Knorr-Cetina, T. Schatzki, T., E. von Savigny (red.), The Practice Turn in Contemporary Theory (s. 17–28), Routledge.
• Batorski, D., Marody, M., Nowak, A. (red.). (2006). Społeczna przestrzeń internetu. Wydawnictwo SWPS.
• Berger, P.L., Kellner, H. (1964). Marriage and the Construction of Reality: An Ex- ercise in the Microsociology of Knowledge. Diogenes, 12(46), 1–24. https://doi. org/10.1177/039219216401204601
• Berger, P. L. (1997). Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii (W. Kur- dziel, tłum.). Nomos.
• Berry, D. M. (2025). Synthetic Media and Computational Capitalism: Towards a Crit- ical Theory of Artificial Intelligence. AI & Society. https://doi.org/10.1007/s00146- 025-02265-2
• Bloor, D. (1997). Wittgenstein, Rules and Institutions. Routledge.
• Blumer, H. (2007) [1969]. Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Zakład Wydawniczy Nomos.
• Boler, M., Davis, E. (2018). The Affective Politics of the “Post-truth” Era: Feeling Rules and Networked Subjectivity. Emotion, Space and Society, 27, 75–85. https://doi.org/10.1016/j.emospa.2018.03.002
• Braun, V. Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2): 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa Braun V., Clarke V. (2022). Conceptual and Design Thinking for Thematic Analysis. Qualitative Psychology, 9(1), 3–26. https://doi.org/10.1037/qup0000196
• Brownlie, J., Shaw, F. (2019). Empathy Rituals: Small Conversations about Emo- tional Distress on Twitter. Sociology, 53(1), 104–122. https://doi.org/10.1177/0038038518767075
• Castells, M. (2012). Networks of Outrage and Hope. Social Movements in the Internet Age. Polity Press.
• Cera, M. (2023). Digital Ethnography: Ethics through the Case of QAnon. Frontiers in Sociology, 8. https://doi.org/10.3389/fsoc.2023.1119531
• Chiew, S., Mayes, E., Maiava, N., Villafaña, D., Abhayawickrama, N. (2024). Funny Climate Activism? A Collaborative Storied Analysis of Young Climate Advo- cates’ Digital Activisms. Global Studies of Childhood, 14(4), 390–411. https://doi. org/10.1177/20436106241241338
• Czyżewski, M. (2013). Teorie dyskursu i dyskursy teorii. Kultura i Społeczeństwo, 2, 3–25. https://doi.org/10.2478/kultura-2013-0011
• Damasio, A. R. (2011). Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg (M. Karpiński, tłum.). Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Dingwall, R. (2001). Notes Toward an Intellectual History of Symbolic Interactionism. Symbolic Interaction, 24(2), 237–242. https://doi.org/10.1525/si.2001.24.2.237
• Farina, M. (2018). Facebook and Conversation Analysis: The Structure and Organization of Comment Threads. Bloomsbury Academic.Farina, M. (2018). Facebook and Conversation Analysis: The Structure and Organization of Comment Threads. Bloomsbury Academic.
• Fitzgerald R, Housley, W., Butler, C. (2009). Omnirelevance and Interactional Context. Australian Journal of Communication, 36(3), 45–64.
• Forberg, P., Schilt, K. (2023). What is Ethnographic about Digital Ethnography? A Sociological Perspective. Frontiers in Sociology, 8. https://doi.org/10.3389/fsoc.2023.1156776
• Frank, A. W. (1979). Reality Construction in Interaction. Annual Review of Sociology, 5, 167–191. https://www.jstor.org/stable/2945952
• Friese, S., Soratto, J., Pires, D. (2018). Carrying Out a Computer-aided Thematic Content Analysis with ATLAS.ti. MMG Working Paper, 18-02. https://hdl.handle. net/21.11116/0000-0001-364E-C
• Garfinkel, H. (1999) [1967]. Studies in Ethnomethodology. Polity Press.
• Geertz, C. (2005) [1973]. Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Wydawnictwo UJ. Geismar, H., Knox, H. (red.). 2021. Digital Anthropology. Routledge.
• Gillespie, T. (2018). Custodians of the Internet: Platforms, Content Moderation, and the Hidden Decisions that Shape Social Media (M. M. Piechaczek, tłum.). Yale University Press.
• Goffman, E. (1983). The Interaction Order: American Sociological Association, 1982 Presidential Address. American Sociological Review, 48(1), 1–17. https://doi.org/10.2307/2095141
• Goffman, E. (2006) [1967]. Rytuał interakcyjny. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Golder, S., Ahmed, S., Norman, G., Booth, A. (2017). Attitudes Toward the Ethics of Research Using Social Media: A Systematic Review. Journal of Medical Internet Research, 19(6). https://doi.org/10.2196/jmir.7082
• Han, B.-C. (2024). Kryzys narracji i inne eseje (R. Pokrywka, tłum.). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.Krytyki Politycznej.
• Hine, C. (2000). Virtual Ethnography. Sage.
• Hine, C. (2015). Ethnography for the Internet: Embedded, Embodied and Everyday. Bloomsbury Academic Press.
• Hochschild, A. R. (2009) [1983]. Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć (J. Konieczny, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hochschild, A. R. (2017). Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy (H. Pustuła, red.). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Hochschild, A. R. (2024). Stolen Pride: Loss, Shame, and the Rise of the Right. The New Press.
• Hsieh, H. F., Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
• Hutchby, I. (2001a). Technologies, Texts and Affordances. Sociology, 35(2), 441–456. https://doi.org/10.1017/S0038038501000219
• Hutchby, I. (2001b). Conversation and Technology: From the Telephone to the Internet. Polity Press.
• Jameel, R., S. Greenfield, Lavis, A. (2025). A Thematic Analysis of UK COVID-19 Vaccine Hesitancy Discussions on Twitter. BMC Public Health, 25. https://doi.org/10.1186/s12889-024-21125-0
• Jemielniak, D. (2013). Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii największego projektu współtworzonego przez ludzi. Poltex.
• Jemielniak, D. (2018). Socjologia 2.0. O potrzebie łączenia Big Data z etnografią cyfrową, wyzwaniach jakościowej socjologii cyfrowej i systematyzacji pojęć. Studia Socjologiczne, 229(2): 7–29. https://doi.org/10.24425/122461
• Jemielniak, D. (2019). Socjologia internetu. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Juza, M. (2013). Przestrzeń społeczna w dobie Internetu: globalna sieć komunikacyjna, przestrzeń wirtualna czy część życia codziennego? Studia Socjologiczne, 211(4), 103–124.
• Konecki, K. T. (2005). Analiza danych jakościowych. Procesy i procedury. Przegląd Socjologiczny, 54(1/2), 267–282. https://czasopisma.ltn.lodz.pl/Przeglad-Socjolo- giczny/article/view/936
• Konecki, K. T. (2014). Socjologia emocji według Thomasa Scheffa. W: T. Konecki, B. Pawłowska (red.), Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami (s. 11–38). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kumkar, N. C. (2023). Collaborative Mistrust: The Communicative Function of Alter- native Facts in Social Media Interactions. Ethnologia Europaea, 53(2), 139–160. https://doi.org/10.16995/ee.8899
• Lahire, B. (2011). The Plural Actor. Polity Press.
• Maffesoli, M. (2018) [1988]. Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych (M. Bucholc, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Manterys, A. (1997). Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Marody, M., Giza-Poleszczuk, A. (2004). Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• McVeigh-Schultz, J., Baym, N. K. (2015). Thinking of You: Vernacular Affordance in the Context of the Microsocial Relationship App, Couple. Social Media + Society, 1(2), 1–13. https://doi.org/10.1177/2056305115604649
• Meredith, J., Potter, J. (2014). Conversation Analysis and Electronic Interactions: Methodological, Analytic and Technical Considerations. W: H. L.. Lim, F. Sud- weeks (red.), Innovative Methods and Technologies for Electronic Discourse Anal- ysis (s. 370–393). IGI Global.
• Meredith, J. (2019). Conversation Analysis and Online Interaction. Research on Lan- guage and Social Interaction, 52(3), 241–256. https://doi.org/10.1080/08351813. 2019.1631040
• Meredith, J. (2020). Conversation Analysis, Cyberpsychology and Online Interac- tion. Social and Personality Psychology Compass, 14(5), 285–294. https://doi. org/10.1111/spc3.12529
• Miller, D. (2021). The Anthropology of Social Media. W: H. Geismar, H. Knox (red.), Digital Anthropology (s. 85–100). Routledge.
• Møller, K., Robards, B. (2019). Walking Through, Going Along and Scrolling Back: Ephemeral Mobilities in Digital Ethnography. Nordicom Review, 40(s1), 95–109. https://doi.org/10.2478/nor-2019-0016
• Mosca, L., della Porta, D. (2009). Unconventional Politics Online. Internet and the Global Justice Movement. W: D. della Porta (red.), Democracy in Social Move- ments (s. 194–216). Palgrave Macmillan.
• Olcoń-Kubicka, M. (2009). Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Wy- dawnictwo Naukowe Scholar.
• Papacharissi, Z. (2015). Affective Publics: Sentiment, Technology, and Politics. Oxford University Press.
• Piwowar, K. (2019). Co widzą algorytmy? Konsekwencje algorytmicznej (nie)wi- doczności i (nie) widzialności danych. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 104(1): 35–52. https://doi.org/10.26112/kw.2019.104.04
• Polonski, V. W., Hogan, B. (2015). Assessing the Structural Correlates Between Friendship Networks and Conversational Agency in Facebook Groups. Pro- ceedings of the Ninth International AAAI Conference on Web and Social Media, 674–677.
• Postill, J. (2008). Localising the Internet Beyond Communities and Networks. New Media and Society, 10(3), 413–431. https://doi.org/10.1177/1461444808089416
• Postill, J., Pink, S. (2012). Social Media Ethnography: The Digital Researcher in a Messy Web. Media International Australia, 145(1), 123–134. https://doi.or- g/10.1177/1329878X1214500114
• Postill, J. (2024). Doing Digital Ethnography: A Comparison of Two Social Movement Studies. W: L. Cox, A. Szolucha, A. Arribas Lozano i S. Chattopadhyay (red.), Hand- book of Research Methods and Applications for Social Movements (s. 144–158). Edward Elgar Publishing.
• Prus, R. (1996). Symbolic interaction and ethnographic research: Intersubjectivity and the study of human lived experience. State University of New York Press.
• Rafanell, I., M. Sawicka. (2020). Emotions in Digital Interactions: Ethnopsychologies of Angels’ Mothers in Online Bereavement Communities. Springer International Publishing.
• Rancew-Sikora, D. (2015). Opowiadanie w społecznym układzie stołu. Analiza konwersacyjna spotkań rodzinnych. Studia Humanistyczne AGH, 14(1), 25–43. http://dx.doi.org/10.7494/human.2015.14.1.25
• Rancew-Sikora, D. (2017). Analiza konwersacyjna audycji radiowej poświęconej coachingowi. W: M. Czyżewski, M. Otrocki, T. Piekot i J. Stachowiak (red.), Anali- za dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych (s. 349–372). Wydawnictwo Naukowe Sedno.
• Rawls, A. (2015). Interaction Order: The Making of Social Facts. W: E. Lawler, S. Thye, J. Yoon (red.), Order on the Edge of Chaos: Social Psychology and the Problem of Social Order (s. 227–247). Cambridge University Press.
• Robards, B. Lincoln, S. (2017). Uncovering Longitudinal Life Narratives: Scrolling back on Facebook. Qualitative Research, 17(6), 715–730. https://doi.org/10.1177/ 1468794117700707
• Sacks, H., Schegloff, E. A., Jefferson, G. (1974). A Simplest Systematics for the Organization of Turn-Taking for Conversation. Language, 50(4), 696–735. https://doi. org/10.1353/lan.1974.0010
• Sawicka, M. (2023). Managing Fear Through Digital Interactions: Emerging Narra- tives of the COVID-19 Pandemic in a Vaccine-Hesitant Cyber Community. Cultural Studies–Critical Methodologies, 23(4), 385–396. https://doi.org/10.1177/ 15327086231165472
• Sawicka, M. (2025a). Emotional Foundations of Ontological Struggles: Collective Truthmaking in Fragmented Societies. Polish Sociological Review, 230(2), 131–148. https://doi.org/10.26412/psr230.02
• Sawicka, M. (2025b). Mask Wearing as an Emotional Practice: Collective Emotion Work in the COVID-conscious Digital Counterpublic. Symbolic Interaction. https://doi.org/10.1002/symb.1240
• Sawicka, M., Rafanell, I., Bancoft A. (2022). Digital Localisation in an Illicit Market Space: Interactional Creation of a Psychedelic Assemblage in a Darknet Community of Exchange. International Journal of Drug Policy 100: 103514. https://doi. org/10.1016/j.drugpo.2021.103514
• Sawicka, M., Bancroft, A., Rafanell, I. (2023). The Emotional Infrastructure of a Cybercrime Collective: Evidence from Dark0de. Criminology and Criminal Justice, 0(0). https://doi.org/10.1177/17488958231212412.
• Schatzki, T. R. (1996). Social Practices: A Wittgensteinian Approach to Human Activ- ity and the Social. Cambridge University Press.
• Scheer, M. (2012). Are Emotions a Kind of Practice (and Is That What Makes Them Have a History)? A Bourdieuian Approach to Understanding Emotion. History and Theory, 51(2), 193–220. https://doi.org/10.1111/j.1468-2303.2012.00621.x
• Scheer, M. (2021). Enthusiasm: Emotional Practices of Conviction in Modern Germa- ny. Oxford University Press.
• Scheff, T. J. (1988). Shame and Conformity: The Deference-emotion System. Ameri- can Sociological Review, 53, 395–406. https://doi.org/10.2307/2095647
• Scheff, T. J. (1990). Microsociology: Discourse, Emotion, and Social Structure. University of Chicago Press.
• Scheff, T. J. (2000). Shame and the Social Bond: A Sociological Theory. Sociological Theory, 18(1), 84–99. https://doi.org/10.1111/0735-2751.00089
• Schieman, S. (2008), Anger. W: J. Stes, J. Turner (red.), Handbook of the Sociology of Emotions (s. 493–515). Springer.
• Schramm, P., Molin, J. (2023). Feeling the Truth: Emotions and Digital Truth-making within Right-wing Populist Networks on Twitter/X. Ethnologia Europaea, 53(2), 118–138. https://doi.org/10.16995/ee.8922
• Schwarz, O. (2021). Sociological Theory for Digital Society: The Codes that Bind Us Together. Polity Press.
• Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych (M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sleigh, J., Amann, J., Schneider, M., Vayena, E. (2021). Qualitative Analysis of Visual Risk Communication on Twitter During the COVID-19 Pandemic. BMC Public Health, 21. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10851-4
• Small, M. L., Calarco, J. M. (2022). Qualitative Literacy: A Guide to Evaluating Eth- nographic and Interview Research. University of California Press.
• Stokoe, E. (2012). Moving Forward with Membership Categorization Analysis: Methods for Systematic Analysis. Discourse Studies, 14(3), 277–303. https://doi. org/10.1177/1461445612441534
• Szpunar, M. (2005). Internet jako pole poszukiwania i konstruowania własnej toż- samości. W: E. Hałas, K. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (s. 380–405). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Taylor, T. L., Boellstorff, T., Nardi, B., Pearce, C. (2013). Ethnography and Virtual Worlds: A Handbook of Method. Princeton University Press.
• Thoits, P. A. (1990). Emotional Deviance: Research Agendas. W: T. D. Kemper (red.), Research Agendas in the Sociology of Emotions (s. 180–203). State University of New York Press.
• Thompson, A., Stringfellow, L., Maclean, M., Nazzal, A. (2021). Ethical Consider- ations and Challenges for Using Digital Ethnography to Research Vulnerable Pop- ulations. Journal of Business Research, 124, 676–683. https://doi.org/10.1016/j. jbusres.2020.02.025
• Törnberg, A., Törnberg, P. (2024). Intimate Communities of Hate: Why Social Media Fuels Far-Right Extremism. Routledge.
• van Dijck, J. (2013). Culture of Connectivity: A Critical History of Social Media. Oxford University Press.
• Varis, P. (2016). Digital Ethnography. W: A. Georgakopoulou, T. Spilioti (red.), The Routledge Handbook of Language and Digital Communication (s. 55–68). Rout- ledge.
• Wahl-Jorgensen, K. (2018). Emotions, Media and Politics. Polity Press.
• Willcox, M., Rogers, R., Peute, M., Stanusch, N. (2023). Undertaking Digital Ethnography on and with Instagram. Liiv Center–Innovation Digital Anthropology, SHS/ MOST/DA/2023/PI/14, 1–12/ https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000384931
• Willis, R. (2019). Observations Online: Finding the Ethical Boundaries of Facebook Research. Research Ethics, 15(1), 1–17. https://doi.org/10.1177/1747016117740176
• Winter, R., Lavis, A. (2020). Looking, but Not Listening? Theorizing the Practice and Ethics of Online Ethnography. Journal of Empirical Research on Human Research Ethics, 15(1–2), 55–62. https://doi.org/10.1177/1556264619857529

Identifiers

DOI

DOI: 10.24425/sts.2025.156480