Doświadczenia osobiste oraz perspektywa życia podczas okupacji w relacjach biograficznych polskich Tatarów z lat 1939-1945. Wybrane zagadnienia

• Authors: Łyszczarz Michał

Title variants

EN

Personal experiences and the perspective of life during the occupation in biographical accounts of Polish Tatars from 1939-1945. Selected Issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper analyses memories of life experiences from the time of World War II, present in the social consciousness of Polish Tatars. The memories of representatives of this small ethnic group have been preserved through personal documents (including diaries and memoirs), which have been made public and published in print. The content analysis included a collection of sources consisting of 13 items. The following issues have been discuss in detail: 1) assessment of the German occupation and the attitude of the Tatars towards the Nazis; 2) the Tatar experiences of exile and Soviet captivity; 3) the reactions of the Tatars to the outbreak of the Soviet-German war in 1941; 4) two visions of the future after the end of the war – repatriation to the Western Territories of Poland or emigration to Great Britain.

Keywords

EN

Polish Tatars; World War II; Eastern Borderlands of Poland; personal documents; biographical method; diaries; memoirs

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• Journal: Przegląd Wschodnioeuropejski
• Year: 2024
• Volume: 2
• Pages: 33-50

Dates

published

2024-12-22

Contributors

author

Łyszczarz Michał

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn

References

• Abramowicz, M. (2016), Droga mojego życia. Ostatni ułan II Rzeczypospolitej. Wrocław.
• Janowicz-Czaińska Drotlew, Z. (2001), Przez lasy Syberii do Wielkiej Brytanii. Gdańsk.
• Łopatto, E. W. (2001), Byle na Zachód. Warszawa.
• Łopatto, J. (2015), Listy niewysłane. NOTATNIK, [w:] Almanach Karaimski 4, 222-265.
• Łopatto, R. (2011), Jak z wilnianina stałem się wrocławianinem, [w:] Awazymyz 4 (33), 10-15.
• Łyszczarz, M. (2009), Syberyjskie wspomnienia Ajszy Szabanowicz – Mróz był wtedy tęgi, [w:] Przegląd Tatarski 4, 16-19.
• Mucharski, S. (2015), Niedokończona tatarska opowieść. Wrocław.
• Pilecki, S. (2009), Chłopiec z Leśnik. Dziennik z lat 1939-1945. Wrocław.
• Półtorżycki, T. (2011), Moje przeżycia z dzieciństwa w czasie okupacji i z pierwszych lat po za¬kończeniu II wojny światowej, [w:] Przegląd Tatarski 4, 21-22.
• Skibniewska, D. (1991), Nas trzeba przeprosić…, [w:] Szatsznajder, J., Drogi do Polski. Wrocław, 188-195.
• Sobolewski, J. J. (2019), Z opowieści mojej matki oraz inne opowiadania. Wrocław.
• Sobolewski, J. J. (2020), Powrót do domu, [w:] Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 7, 197-212.
• Sobolewski, J. J. (2021), Tak było za Niemców, [w:] Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 8, 159-182.
• Sobolewski, J. (2014), Żołnierskie wspomnienia. Białystok.
• Szahidewicz, H. (2020), Moje Niekraszuńce, [w:] Przegląd Tatarski 1, 19-21.
• Zaniewska, T. (2010), Wierzę w kismet. Warszawa.
• Zulejka [***] (2015), Opowieść sentymentalna. Gdańsk.
• Cieński, A. (2002), Z dziejów pamiętnikarstwa w Polsce. Opole.
• Chazbijewicz, S. (2011), Jakuba Szynkiewicza postać tragiczna, [w:] Przegląd Tatarski 2, 8-11.
• Chazbijewicz, S. (2014), Przyczynek do relacji tatarsko-karaimskich w okresie międzywojennym i późniejszym. Hachan Hadży Seraja Szapszał i mufti dr Jakub Szynkiewicz, [w:] Almanach Karaimski 3, 151-156.
• Czerwiński, G. (2015), Między świadectwem przeszłości a rodzinną legendą. O wspomnieniach Tatarów polskich, [w:] Pogranicza. Białostockie Studia Literaturoznawcze 7, 231-246.
• Czerwiński, G. (2017), „Jam z rodu nomadów”. Literatura polsko-tatarska po 1918 roku. Białystok.
• Czerwiński, G. (2023), „Księga pamięci” Chasienia Aleksandrowicza na tle wspomnień Tatarów polskich, [w:] Konopacki, A. (red.), Działalność społeczno-kulturalna jako czynnik wzmacniający tożsamość Tatarów. Próba bilansu i perspektywy. Warszawa, 87-96.
• Dopierała, R. | Waniek, K. (red.) (2016), Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu pro¬cesów społecznych. Wybór tekstów. Łódź.
• Drozd, A. | Dziekan, M. M. | Majda, T. (1999), Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich. Katalog zabytków tatarskich. T. 2. Warszawa.
• Guzik-Tkacz, M. | Siegień-Matyjewicz, A. J. (2012), Leksykon terminów metodologicznych. Nauki pedagogiczne i pokrewne. Warszawa.
• Hitler, A. (2021), Mein Kampf. Moja walka. Edycja krytyczna. Warszawa.
• Leoński, J. (1993), Różne sposoby ujmowania metody biograficznej w socjologii, [w:] Rzepa, T. | Leoński, J. (red.), O biografii i metodzie biograficznej. Poznań, 25-32.
• Łyszczarz, M. (2016), Znaczenie piśmiennictwa religijnego we współczesnym życiu polskich Tatarów, [w:] Krajewska, M. | Kulwicka-Kamińska, M. et al. (red.), Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym. Prace dedykowane Profesorowi Czesławowi Łapiczowi. T. 2. Toruń, 87-119.
• Łyszczarz, M. (2023a), Military service and war experiences in the personal documents of Polish Tatars, [w:] Prace Literaturoznawcze 11, 109-124.
• Łyszczarz, M. (2023b), Rola pamiętników w podtrzymywaniu pamięci zbiorowej polskich Tatarów, [w:] Kulwicka-Kamińska, J. | Miškinienė, G. | Abkowicz, M. (red.), Turkologia we wschodniej Europie i jej znaczenie dla mniejszości turkijskich. W 50. rocznicę śmierci prof. Ananiasza Zajączkowskiego i 80. rocznicę śmierci Leona Kryczyńskiego, Toruń etc., 189-211.
• Łyszczarz, M. (2023c), Służba wojskowa i doświadczenia wojenne w dokumentach osobistych polskich Tatarów, [w:] Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, X (XXIV), 157-182.
• Miśkiewicz, A. (1990), Tatarzy polscy 1918-1939. Życie społeczno-kulturalne i religijne. Warszawa.
• Miśkiewicz, A. (red.) (2017), Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku. Białystok.
• Tochtermann, J. J. (1935), Ilość, rozmieszczenie i struktura zawodowa Tatarów w Polsce, [w:] Wia¬domości Geograficzne 8-10, 55-59.
• Włodarek, J. | Ziółkowski, M. (1990), Teoretyczny i empiryczny status metody biograficznej we współczesnej socjologii, [w:] Włodarek, J. | Ziółkowski, M. (red.), Metoda biograficzna w so¬cjologii. Warszawa | Poznań, 3-9.

Identifiers

ISSN

2081-1128