W TROSCE O PRACOWNIKA. RYZYKO WYPALENIA ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW POMOCY SPOŁECZNEJ

• Authors: Beata Mańkowska

Title variants

EN

IN THE INTEREST OF THE EMPLOYEE. RISK FACTORS OF PROFESSIONAL BURNOUT AMONG SOCIAL WORKERS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy wypalenia zawodowego doświadczanego przez pracowników pomocy społecznej oraz jego korelatów. Celem badań było ustalenie siły i kierunku zależności między stresogennymi warunkami pracy, cechami osobowości i stylami radzenia sobie ze stresem a wypaleniem zawodowym. Wyniki badań skłaniają do poszukiwania systemowych rozwiązań dotyczących redukcji stresu i ochrony zdrowia psychicznego pracowników pomocy społecznej.

EN

The problem of this study concerns the professional burnout as a result of chronic occupational stress. Own research concerns the problem of burnout experienced by social workers and its correlates. Aim of this study is to determine the strength and direction of the relationship between stressors at work, personality traits and styles of coping with stress and burnout. There were tested 296 social workers from Tricity: Gdańsk, Sopot and Gdynia (field workers N = 190 and workers of department benefits N = 106) employed in municipal centers of social assistance. There were used the following methods: Questionnaire of Subjective Evaluation of Work, Cattell Personality Questionnaire, Questionnaire of Coping with Stressful Situations (CISS) and Maslach Burnout Inventory (MBI). The results showed that the strongest correlative of burnout were stressful work conditions like: no awards and mental workload. Personality factors such as Emotional balance, Tension and style of coping with stress focused on emotions are in moderate correlation with burnout. These results tend to look for the systemic solutions aimed at reducing workplace stress and protecting mental health of social workers.

Keywords

PL

wypalenie zawodowe; stres zawodowy; warunki pracy; cechy osobowości; style radzenia sobie ze stresem; pracownicy pomocy społecznej

EN

professional burnout; occupational stress; work conditions; personality factors; styles of coping with stress; social workers

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2015
• Volume: 42
• Issue: 5-6(494-495)
• Pages: 22-26

Contributors

author

Beata Mańkowska

• Uniwersytet Gdański

References

• Alarcon G., Eschleman K., Bowling N. (2009), Relationships between personality variables and burnout: A meta-analysis, „Work & Stress”, Vol. 23, No 3.
• Bańka A. (2000), Psychologia pracy, w: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Cherniss C. (1980), Professional Burn-Out in Human Service Organizations, Praeger, New York.
• Cieślak R. (1998), Wsparcie społeczne a stress w pracy kierowniczej, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 4.
• Cox T., Griffiths A., Rial-Gonzales E. (2006), Badania. Stres związany z pracą, Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
• Czapiński J., Panek T., red. (2000), Diagnoza społeczna 2000. Warunki i jakość życia Polaków oraz ich doświadczenia z reformami systemowymi po 10 latach transformacji, www.diagnoza.com [dostęp 26.05.2014].
• Davis-Sacks, M.L. Jayaratne S., Chess W.A. (1985), A comparison of the effects of social support on the incidence of burnout, „Social Work” No 3.
• Dobrzańska-Socha B. (1995), Radzenie sobie ze stresem życia codziennego poprzez uczestniczenie w grupie wsparcia, w: D. Kubacka-Jasińska (red.), Wybrane problemy zmagania się ze stresem, Wyd. UJ, Kraków.
• Dudek B., Waszkowska M., Merecz D., Hanke W. (2004), Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego, Instytut Medycyny Pracy, Łódź.
• Evans S., Huxley P., Gately C., Webber M., Mears A., Pajak S., Medina J., Kendall T., Katona C. (2006), Mental health, burnout and job satisfaction among mental health social workers in England and Wales, „The British Journal of Psychiatry”, 188.
• Granosik M. (2012), „Mówię, jak jest, robę, co mi każą” – o interpretacyjnym rozdarciu współczesnego pracownika socjalnego, w: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, ISP, Warszawa.
• Hetherington A. (2004), Wsparcie psychologiczne w służbach ratowniczych, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Heszen-Niejodek I. (2000), Stres i radzenie sobie – główne kontrowersje, w: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Hobfoll S.E., Freedy J.R., Green B.L., Solomon S.D. (1996), Coping in reaction to extreme stress: The roles of resource loss and resource availability, w: M. Zeidner, N.S. Endler (eds.), Handbook of coping: Theory, research, applications, Wiley, New York.
• Kijanka K., Wojsław-Soszyńska K. (1999), Raport z badań nad procesem wypalenia zawodowego u pracowników socjalnych MOPS Legnica, raport z sondażu „ Obraz zagrożeń w pracy pracownika socjalnego w ocenie i odczuciach pracowników socjalnych MOPS Legnica”, w: Zagrożenia w pracy pracownika socjalnego, Materiały konferencyjne, VIII Ogólnopolska Konferencja Stowarzyszenia Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej „Forum”, Krzyżowa, 24–26 listopada, maszynopis powielany.
• Kozak M. (2012), Rozwój służb społecznych po 1989 roku oczami praktyka, w: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, ISP, Warszawa.
• Kucharski T. (2004), Wprowadzenie do Kwestionariusza 16 PF-5, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Lloyd C., King R., Chenoweth L. (2002), Social work, stress and burnout: A review, „Journal of Mental Health”, 11, 3.
• Lloyd C., King R. (2004), A survey of burnout among Australian mental health occupational therapists and social workers, „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology”, 39.
• Łuczyńska M. (2012), Pracownicy socjalni w procesie zmian – na podstawie badań z 1988, 1995 i 2010 roku, w: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, ISP, Warszawa.
• Maslach C. (1993), Burnout: A multidimensional perspective, w: W.B. Schaufeli, C. Maslach, T. Marek (red.), Professional Burnout: Recent Developments in Theory and Research, Washington, DC, Taylor & Francis, Washington.
• Maslach C. (2011), Engagement research: Some thoughts from a burnout perspective, „European Journal of Work and Organizational Psychology”, No 20.
• Maslach C., Leiter M., (2010), Pokonać wypalenie zawodowe: sześć strategii poprawienia relacji z pracą, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Ogińska-Bulik N. (2006), Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła – konsekwencje – zapobieganie, Difin, Warszawa.
• Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość. Stres a zdrowie, Difin, Warszawa.
• Rymsza M. (2012), W stronę pracy środowiskowej i nowych ról zawodowych pracowników socjalnych, w: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, ISP, Warszawa.
• Schaufeli W., Enzmann D. (1998), The burnout companion to study and practice. A critical analysis, Taylor & Francis, London.
• Ratajczak Z. (1994), Wsparcie społeczne w środowisku pracy a stres i jego skutki zdrowotne, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Ratajczak Z. (2000), Stres-radzenie sobie-koszty psychologiczne. w: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stres, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Sęk H. (2000), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, w: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, PWN, Warszawa.
• Strelau J., Jaworowska A, Wrześniewski K., Szczepaniak P. (2005), Kwestionariusz radzenia sobie w sytuacjach stresowych CISS. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Strykowska M., Trzeciakowska A. (1994), Wsparcie społeczne a satysfakcja z pracy i wypalenie się zawodowe kobiet, „Przegląd Psychologiczny”, nr 3.
• Szmagalski J. (2004), Stres i wypalenie zawodowe pracowników socjalnych, IRSS, Warszawa.
• Szmagalski J., red. (2005), Superwizja pracy socjalnej. Zastosowania i dylematy, IRSS, Warszawa.
• Sztompka P. (2000), Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, ISP PAN, Warszawa.
• Terelak J.F. (2001), Psychologia stresu, Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.
• Tucholska S. (2003), Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań, Wydawnictwo KUL, Lublin.