The Radziwiłł Cousins, Prophecies and False News in Mid-Seventeenth-Century Europe

• Authors: Mazheika Hanna

Title variants

PL

Bracia Radziwiłłowie, proroctwa i fałszywe wiadomości w Europie w drugiej połowie XVII w.

RU

Братья Радзивиллы, пророчества и фальшивые новости в Европе в середине XVII в.

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article looks at how false prophecies and misinformation helped to enhance the image of the Grand Duchy of Lithuania as a Protestant state in contradistinction to the Kingdom of Poland, the identity of which was clearly Catholic. The 1650s was the time when the influence of the prophetic imposter Mikuláš Drabík and his visions became particularly pronounced. Moreover, fake news about the destruction of all Polish and Lithuanian Protestant churches found a targeted audience and seemed to have worked as a propagandistic device. This discourse regarding the reasons for the downfall of the Protestant churches in PolandLithuania fostered among western Europeans an interest in the Grand Duchy of Lithuania, and gave Janusz and Bogusław Radziwiłł an international reputation of saviours of the true faith, while at home they were vilified as traitors.

RU

В статье рассматривается, как пророчества и дезинформация помогли укрепить имидж Великого Княжества Литовского как протестантского государства на международной арене в отличие от Королевства Польского, конфессиональная идентичность которого была несомненно католической. 1650-е годы – период, когда «пророчества» Микулаша Драбика стали особенно популярны. Более того, фальшивые новости об уничтожении всех польских и литовских протестантских церквей нашли свою целевую аудиторию и, казалось, работали как удачная пропагандистская уловка. Дискурс о причинах уничтожения протестантских церквей в Речи Посполитой вызвал в Западной Европе интерес к Великому Княжеству Литовскому и позволил Янушу и Богуславу Радзивиллам завоевать международную репутацию защитников истинной веры, в то время как в своем государстве они считались предателями.

PL

W artykule mówiono o tym, jak proroctwa i dezinformacja pomogły umocować w opinii międzynarodowej wizerunek Wielkiego Księstwa Litewskiego jako państwa protestanckiego w odróżnieniu od Królestwa Polskiego, tożsamość konfesyjna którego pozostawała bez wątpienia katolickiej. Lata 50. XVII wieku były czasem, gdy „proroctwa” Mikuláša Drábika zostały szczególnie popularnymi. Co więcej nowiny fałszywe o niszczeniu wszystkich polskich i ltewskich kościołów protestanckich znalazły swoich odbiorców i, jak wydawało się, funkcjonowały jako pomyślny fortel propagandystyczny. Komunikaty o przyczynach niszczenia kościołów protestanckich w Rzeczypospolitej spowodowały wzrost ciekawości w Europie Zachodniej do Wielkiego Księstwa Litewskiego i udostępniły Januszowi i Bogusławowi Radziwiłłom możliwość otrzymać uznanie międzynarodowe jako obrońców wiary prawdziwej w czasie, gdy we własnym państwie ich uważano za zdrajców.

Keywords

EN

Grand Duchy of Lithuania; Polish-Lithuanian Commonwealth; the Radziwills; Protestantism; Catholicism; prophecy; 17th century; Grand Duchy of Lithuania; Polish-Lithuanian Commonwealth; Radziwiłł; Protestantism; Catholicism; prophecy; 17th century

RU

Великое Княжество Литовское; Речь Посполитая; Радзивилл; протестантизм; католицизм; XVII век

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2020
• Volume: XVII (2020)
• Issue: 3: Dwór w Rzeczypospolitej i państwach ościennych, pod red. Artura Goszczyńskiego i A. Selina
• Pages: 137-154

Dates

published

2020

Contributors

author

Mazheika Hanna

• National Historical Archives of Belarus

References

• Atwood G. D., The Theology of the Czech Brethren from Hus to Comenius, University Park 2009.
• Bernát L., K eschatologickým prvkom v diele Jána Amosa Komenského a Mikuláša Drábika, „Studia Comeniana et historica: časopis Muzea J. A. Komenského v Uherském Brodě pro komeniologii, historii 16., 17. a 18. století a regionální dějepis moravsko-slovenského pomezí Uherský Brod : Muzeum J. A. Komenského”, 2002, vol. 32, pp. 70–76;
• Bernát L., Historiografické bádání o Mikuláši Drabíkovi, „Muzejní a vlastivědná společnost v Brně Roč. 43”, 2007, vol. 46, pp. 49–70.
• Dworzaczkowa J., „Panegyricus Carolo Gustavo” i jego tło polityczne, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1982, vol. 27, pp. 93–105.
• Gantet C., Der Traum in der Frühen Neuzeit: Ansätze zu einer kulturellen Wissenschaftsgeschichte, Berlin–New York 2010.
• Hýbl F., Jan Amos Komenský a Mikuláš Drabík, [in:] Duchovný odkaz Jana Amosa Komenského Slovensku : zborník materiálov z medzinárodného komeniologického kolokvia konaného v Púchove-Belušských Slatinách v dňoch 10.-11. novenbera 1998, ed. by J. Pšenák, Púchov 1998, pp. 165–169.
• Jennings E., Prophetic Rhetoric in the Early Stuart Period, Oxford 2015, (unpublished PhD thesis).
• Just J., Die Beziehungen der böhmisch-mährischen und polnischen Brüderunität zu den schlesischen Reformierten in der Frühen Neuzeit, [in:] Die Reformierten in Schlesien: Vom 16. Jahrhundert bis zur Altpreußischen Union von 1817, ed. by Joachim Bahlcke and Irene Dingel, Göttingen 2016, pp 157–188.
• Kempa T., Wobec kontrreformacji: protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI iw pierwszej połowie XVII wieku, Toruń 2007.
• Kintzinger M., Trösten, hoffen, rächen. Traumdiskurse im Alltag. Träume und Offenbarungen des Nicolaus Drabicius und ihre Verbreitung durch Amos Comenius, [in:] Traum und res publica: Traumkulturen und Deutungen sozialer Wirklichkeiten im Europa von Renaissance und Barock, ed. by P. Schmidt and G. Weber, Berlin 2008, pp. 285–306.
• Kot S., Anglo-Polonica. Angielskie żrόdla rękopiśmienne do dziejόw stosunkόw kulturalnych Polski z Angliją, „Nauka Polska: jej potrzeby, organizacja i rozwόj”, 1935, vol. 20, pp. 49–140.
• Miller J., Between Nationalism and European Pan-Protestantism: Palatine Propaganda in Jacobean England and the Holy Roman Empire, [in:] The Palatine Wedding of 1613: Protestant Alliance and Court Festival, ed. by S. Smart and M. R. Wade, Wiesbaden 2013, pp. 61–82.
• Murphy, D., Comenius: A Critical Reassessment of His Life and Work, Dublin 1995.
• Persson F., From Vanguard to Rearguard: The Swedish Court as a Motor of Change in the Seventeenth Century, „The Court Historian”, 2016, vol. 21, no. 2., pp. 109–124.
• Roberts M., „Cromwell and the Baltic”, „The English Historical Review”, July 1961, vol. 76, no. 300, pp. 402–446.
• Röhrs H., Die Studienzeit de Comenius in Heidelberg, [in:] Comenius in Heidelberg: Student in Heidelberg – Lehrer der Menschheit, ed. by F. DuBois, H. P. Gerstner and K. H. Pistel H., Heidelberg 2014, pp. 43–58.
• Rott D., Bracia czescy w dawnej Polsce: działalność literacka – teksty – recepcja, Katowice 2002.
• Rusche H., Prophecies and Propaganda, 1641 to 1651, „The English Historical Review”, October 1969, vol. 84, no. 333, pp. 752-770.
• Schweinitz E. A. de, The History of the Church Known as the Unitas Fratrum; Or, the Unity of the Brethren, Founded by the Followers of John Hus, the Bohemian Reformer and Martyr, Bethlehem, PA 1901.
• Sipayłłówna M., Arnold Mikołaj (1618–1680), „Polski Słownik Biograficzny”, 1935, vol. 1, Kraków 1935, pp. 164–165.
• Špička P., Po stopách Drabíkových proroctví. Příspěvek k dějinám české emigrace, „Sborník historického kroužku”, 1895, vol. 4, pp. 1–84.
• Thomas K., Religion and the Decline of Magic: Studies in Popular Beliefs in Sixteenth and Seventeenth-century England, London 1991.
• Urbánek V., Revelace Mikuláše Drabíka a válečné akce první poloviny 40. let 17. století, [in:] Morava a Brno na sklonku třicetileté války., ed. by Jan Skutil, Praha–Brno 1995, pp. 70–75.
• Venning T., Cromwellian Foreign Policy, New York 1996.
• Wasilewski, T., Zdrada Janusza Radziwiłła w 1655 r. i jej wyznaniowe motywy, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1973, vol. 18, pp. 125–147.
• Wisner, H., Dysydenci litewscy wobec wybuchu wojny polsko-szwedzkiej (1655–1660), „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1970, vol. 15, pp. 101–142.
• Wisner H., Rok 1655 w Litwie: pertraktacje ze Szwecią i kwestia wyznaniowa, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 1981, vol. 16, pp. 83–102.

Identifiers

DOI

10.36121/hmazheika.17.2020.3.137