Polska pedagogika katolicka a wychowanie młodego pokolenia do odpowiedzialności społecznej w szkołach katolickich

• Authors: Zakrzewska Aldona

Title variants

EN

Catholic pedagogy and education of young people for social responsibility

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia podjętych rozważań jest pedagogika katolicka jako jeden z nurtów pedagogiki chrześcijańskiej, na której opierają się w swojej działalności dydaktyczno-wychowawczej niektóre placówki edukacyjne – głównie katolickie. Ma ona zatem konkretne implikacje praktyczne, warunkuje w rzeczywistości edukacyjnej wychowanie dzieci i młodzieży w całej złożoności tego wychowania. Jednym z jego ważnych płaszczyzn jest przygotowanie młodego pokolenia do życia obywatelskiego – podjęcia odpowiedzialności nie tylko za swoje losy, ale losy grup społecznych, w których postawiona jest dana jednostka – społeczności rodzinnej, środowiska lokalnego, narodowej, państwowej, europejskiej, światowej. W zakresie przywołanych kontekstów w niniejszym artykule została podjęta próba znalezienia odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób podstawowe cechy determinujące tożsamość pedagogiki katolickiej – takie jak: chrystocentryzm, pedagogia autorytetu i miłości, personalizm, nadprzyrodzoność, uniwersalizm oraz pozytywny charakter – mogą wpływać na kształtowanie w dzieciach i młodzieży świadomości i potrzeby podjęcia odpowiedzialności społecznej.

EN

The aim of the reflections is catholic pedagogy as one of the trends of Christian pedagogy which is the basis of some educational institutions, mainly catholic ones. It has, therefore, some practical implications. Moreover, it has the influence on the education of children and young people. Its role is to prepare the young generation for civic life, for being responsible for themselves and the social groups where the they live such as a family, local community, country and the world. In this article an attempt was made to answer the question: In what way can basic elements which determine identity of catholic pedagogy such as: Christocentrism, pedagogy of authority and love, personalism, supernatural, universalism and positive character influence the necessity and need of young people to take social responsibility.

Keywords

PL

odpowiedzialność społeczna; pedagogika katolicka; wychowanie obywatelskie; wychowanie religijne

EN

social responsibility; catholic pedagogy; civic education; religious education

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2018
• Issue: 25
• Pages: 207-221

Contributors

author

Zakrzewska Aldona

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych, Katedra Dydaktyki i Historii Wychowania

References

• II Polski Synod Plenarny (1991–1999). „Nauczanie Kościoła o szkole i uniwersytecie”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 371–375. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Bagrowicz, Jerzy. „W służbie rozwoju teorii i historii pedagogiki katolickiej w Polsce. Profesor Janiny Kostkiewicz poszukiwania i dokonania”. Studia Włocławskie 16 (2014): 47–59.
• Bernatt, Maciej. Społeczna odpowiedzialność biznesu. Wymiar konstytucyjny i międzynarodowy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu warszawskiego, 2009.
• Bielawski, Zygmunt. Pedagogika religijno-moralna. Lwów: Towarzystwo Pedagogika Religijna, 1934.
• Delsol, Chantal. Esej o człowieku późnej nowoczesności. Tłum. Małgorzata Kowalska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2003.
• Filozofia egzystencjalna, wybór Leszek Kołakowski, Krzysztof Pomian. Warszawa: PWN, 1965.
• Górska, Lucyna. Podmiot i podmiotowość w wychowaniu. Studium w perspektywie poznawczej pedagogiki integralnej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2008.
• Górski, Karol. „Zasady personalizmu a wychowanie i szkoła”. W: Katolicka myśl wychowawcza, 115–124. Poznań: Biblioteczka Akcji Katolickiej, 1937.
• Granat, Wincenty. „Katolicki ideał wychowawczy”. Cz. 1. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy 8–9 (1936): 325–338.
• Granat, Wincenty. „Katolicki ideał wychowawczy”. Cz. 2. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy 8–9 (1936): 373–380, 421–443.
• Granat, Wincenty. „Katolicki ideał wychowawczy”. Cz. 3. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy 10 (1936): 432–443.
• Granat, Wincenty. „Zasady pedagogii katolickiej w świetle dogmatu odkupienia grzechu pierworodnego”. Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy 1–2 (1939): 26–53.
• Konferencja Episkopatu Polski. „Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 377–378. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kongregacja do spraw Duchowości. „Dyrektorium ogólne o katechizacji”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 369–370. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kongregacja do spraw Edukacji Katolickiej. „Religijny wymiar wychowania w Szkole Katolickiej”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 321–358. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kongregacja do spraw Edukacji Katolickiej. „Szkoła Katolicka u progu trzeciego tysiąclecia”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 359–367. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kongregacja do spraw Edukacji Katolickiej. „Szkoła Katolicka”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 271–294. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kongregacja do spraw Edukacji Katolickiej. „Świecki katolik świadkiem wiary w szkole”. W: Szkoła katolicka w nauczaniu Kościoła. Wybór dokumentów, red. Andrzej Dymer, 295–322. Szczecin–Warszawa: Centrum Edukacyjne Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, 2002.
• Kostkiewicz, Janina. Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918–1939, Kraków: Impuls, 2013.
• Kupisiewicz, Czesław. „Stan i proponowane kierunki reformy amerykańskiego szkolnictwa w latach osiemdziesiątych”. Edukacja 3 (1994): 5–14.
• Maj, Adam. Szkolnictwo katolickie w III RP (1989–2001). Warszawa: Wydawnictwo Adam, 2002.
• Melosik, Zbyszko. „Kultura popularna jako czynnik socjalizacji”. W: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Zbigniew Kwieciński, Bogusław Śliwerski. T. 2, 68–93. Warszawa: PWN, 2003.
• Nowak, Marian. „Koncepcja kształcenia a kształtowanie postaw aktywnych i odpowiedzialnych wśród młodzieży”. W: Kształtowaniu umysłu musi towarzyszyć formacja sumienia, rozwój życia moralnego, wdrażanie do życia społecznego (por. Jan Paweł II), Materiały edukacyjne z XIX Ogólnopolskiego Forum Szkół Katolickich (Jasna Góra, 4–6 grudnia 2008), red. Rada Szkół Katolickich, 73–113. Warszawa: Rada Szkół Katolickich, 2009.
• Nowak, Marian. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1999.
• Olbrycht, Katarzyna. „Edukacja zakorzeniona w kulturze – podstawą kształtowania odpowiedzialnych postaw twórczych”. W: Kształtowaniu umysłu musi towarzyszyć formacja sumienia, rozwój życia moralnego, wdrażanie do życia społecznego (por. Jan Paweł II), Materiały edukacyjne z XIX Ogólnopolskiego Forum Szkół Katolickich (Jasna Góra, 4–6 grudnia 2008), red. Rada Szkół Katolickich, 59–71. Warszawa: Rada Szkół Katolickich, 2009.
• Osial, Wojciech. „Chrześcijańskie inspiracje w pedagogice – refleksja nad wartością wychowania religijnego na przykładzie pedagogii bł. Marceliny Darowskiej (1827–1911)”. Łódzkie Studia Teologiczne 20 (2011): 235–250.
• Pius XI. Encyklika „Divini illius magistri” O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży. Rzym, 1929.
• Szkudlarek, Tomasz. Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu. Kraków: Impuls, 1993.
• Szlendak, Tomasz, Krzysztof Pietrowicz. „Kultura konsumpcji jako kultura wyzwolenia? Między krytyką konsumeryzmu a społeczeństwem opartym na modzie”. Kultura i Społeczeństwo 3 (2005): 85–108.
• Wielicki, Krzysztof. Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu. Między indywidualizmem a kolektywizmem. Warszawa: Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, 2003.
• Zimny, Jan. „Założenia pedagogiki katolickiej jako nowa forma propozycji edukacyjnej”. Dostęp 14.10.2017. http://www.pedkat.pl/39-pub/artkly/234-ks-zimny-jan-zalozenia-pedagogiki-katolickiej-jako-nowa-forma-propozycji-edukacyjnej.