Rosja jako imperium „Formy” w pismach Cypriana Norwida

• Authors: Magdalena Karamucka-Marcinkiewicz

Title variants

EN

Russia an empire of the “form” in Cyprian Norwid’s writings

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza historiozoficznych refleksji Norwida na temat Rosji, w których kluczową rolę odgrywa metaforyka oparta na zależności między ,,formą” a ,,treścią”, przekładająca się na popularny też w pismach poety motyw relacji ,,słowo” – ,,litera” czy duch – ciało. Carska, zaborcza Rosja jawi się w analizowanych fragmentach, przede wszystkim z poematu Niewola, jako imperium ,,formy”, co ma w tym wypadku oznaczać dominację formalizmu i szeroko pojętego zniewolenia nad duchową treścią. Rosja w oczach Norwida, podobnie jak imperialny Rzym, stanowiła wyraźną opozycję do ducha wolności, narodu czy człowieczeństwa. Prezentowana wizja poeta wpisuje się w nurty popularne w dziewiętnastowiecznym piśmiennictwie.

EN

The aim of the article is to analyse Norwid’s historiosophical reflections on Russia, in which the key role is played by metaphors based on the relationship between the “form” and the “content”. This metaphoricity is reflected in the popular motif in the poet’s works, which considered the relationships of the “word” – the “letter” and the “spirit” – the “body”. In the analysed fragments, mainly from the poem Niewola, tsarist, imperialist Russia appears as an empire of the “form”, which in this case is supposed to mean the dominance of formalism and broadly understood enslavement over the spiritual content. In Norwid’s eyes, Russia, similarly to imperial Rome, stands in a clear opposition to the spirit of freedom, nation or humanity. The poet’s vision reflects the popular trends in the 19th-century literature.

Keywords

PL

Rosja; Polska; ,,forma”; imperium; państwo; naród,; historiozofia; niewola; wolność

EN

Russia; Poland; “form”; empire; state; nation; historiosophy; slavery; freedom

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2019
• Volume: 37
• Pages: 5-15

Contributors

author

Magdalena Karamucka-Marcinkiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

References

• Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. I-XI, Warszawa 1971-1976.
• Norwid C., Poematy 2, oprac. S. Sawicki, P. Chlebowski, Dzieła wszystkie, t. IV, Lublin: TN KUL, 2011.
• Norwid C., Listy 1, 1839-1854, oprac. J. Rudnicka, Dzieła wszystkie, t. X, Lublin: TN KUL, 2008.
• Chlebowski P., Krasiński wobec Rosji, [w:] Zygmunt Krasiński – nowe spojrzenia, red. G. Halkiewicz-Sojak, B. Burdziej, Toruń 2001, s. 131-144.
• Czapliński P., Poruszona mapa. Wyobraźnia polityczno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku, Kraków 2016.
• Dunajski A., Naród – ojczyzna – społeczeństwo w myśli Cypriana Norwida, Lublin 2002.
• Fiećko J., Co zrobić z Rosją? Mickiewicz, Krasiński i inni, [w:] Obraz Rosji w literaturze polskiej, red. J. Fiećko, K. Trybuś, Poznań 2012, s. 137-157.
• Karamucka M., Antyczny Rzym Norwida, Poznań 2016.
• Krasiński Z., Memoriał do Napoleona III z października roku 1854, [w:] tenże, Pisma filozoficzne i polityczne, Kraków 1912, s. 551-567.
• Krasiński Z., Uwagi nad dziełem o Rosji, Europie i Polsce, tamże, s. 389-396.
• Mickiewicz A., Rosja a Turcja, [w:] tenże, Legion Polski. Trubuna Ludów, Dzieła, t. XII, Warszawa 1997, s. 268-273.
• Toruń W., Rosja w myśli Norwida, [w:] Obraz Rosji w literaturze polskiej, s. 195-212.
• Trybuś K., Pamięć romantyczna. Studia nie tylko z przeszłością, Poznań 2011.

Identifiers

DOI

10.18290/sn.2019.37-1