Dwa filmy – dwa święta – dwie teorie

• Authors: Dudzik Wojciech

Title variants

EN

Two Films – Two Celebrations – Two Theories

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szkic jest poświęcony dwóm filmom dokumentalnym Andrzeja Fidyka: „Defilada” (1989) i „Carnaval. Największe party świata” (1995) analizowanym w kontekście teorii święta Émile’a Durkheima (effervescence collective) i Victora Turnera (communitas). Autor odnajduje elementy sakralne zarówno w wielkiej defiladzie zorganizowanej z okazji obchodów czterdziestolecia Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, jak i w karnawale w Rio de Janeiro. Okazuje się jednak, że nasuwająca się przy analizie obu sfilmowanych przez Fidyka świąt opozycja profanum i sacrum – czy struktury i antystruktury – jest pozorna. Struktura miesza się bowiem z antystrukturą na zasadzie dialektycznej: zawieszona na czas święta, odradza się w jego celebrowaniu.

EN

The text is devoted to two documentary films by Andrzej Fidyk: “North Korea: The Parade” (1989) and “Carnaval. The Biggest Party in the World” (1995) analysed in the context of Émile Durkheim’s (effervescence collective) and Victor Turner’s (communitas) theories of celebration. The author finds sacral elements both in the great parade organized on the occasion of the 40th anniversary of the Korean Democratic People’s Republic and in the carnival in Rio de Janeiro. It turns out, however, that the opposition of profanum and sacrum – or of structure and anti-structure that appears natural in the analysis of the two celebrations filmed by Fidyk, is illusory. The structure is mixed with anti-structure on a dialectical basis: suspended for the duration of the festivity, it is revived in its celebration.

Keywords

EN

Andrzej Fidyk; North Korea; Carnival; Brasil

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2017
• Issue: 100 O świętowaniu
• Pages: 81-86

Contributors

author

Dudzik Wojciech

• Instytut Kultry Polskiej, Uniwersytet Warszawski

References

• Caillois, Roger: Człowiek i sacrum, przeł. A. Tatarkiewicz i E. Burska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2009.
• Campbell, Joseph: Bohater o tysiącu twarzy, przeł. A. Jankowski, wyd. II poszerzone i poprawione, Kraków: Nomos, 2013.
• DaMatta, Roberto: Karnawał równości i karnawał hierarchii, przeł. M. Kolankiewicz, w: Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, wybór, oprac. i wstęp W. Dudzik, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
• Dudzik, Wojciech: Struktura w antystrukturze. Szkice o karnawale i teatrze, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
• Durkheim, Émile: Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, przeł. A. Zadrożyńska, wstęp i red. naukowa E. Tarkowska, Warszawa: PWN, 1990.
• Fidyk, Andrzej; Szarłat, Aleksandra: Świat Andrzeja Fidyka, Kraków: Znak, 2017.
• Kolankiewicz, Leszek: Ars magna Grotowskiego, encyklopedia grotowski.net: http://www.grotowski.net/encyklopedia/grotowski-jerzy dostęp 8.10.2017.
• Kolankiewicz, Leszek: Posłowie do wydania polskiego, w: Jean Duvignaud, Dar z niczego. O antropologii święta, przeł. Ł. Jurasz-Dudzik, red. naukowy tomu L. Kolankiewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
• Meštrović, Stjepan: Postemotional Society, foreword by David Riesman, London: Sage Publications, 1997.
• Michałowska, Teresa: Średniowiecze, wyd. VIII, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
• Olaveson, Tim: Collective Effervescence and Communitas: Processual Models of Ritual and Society in Emile Durkheim and Victor Turner, „Dialectical Anthropology” 2001, vol. 26.
• Turner, Victor: Proces rytualny. Struktura i antystruktura, przeł. E. Dżurak, wstęp J. Tokarska-Bakir, PIW, Warszawa 2010
• Wargacki, Stanisław: Zbiorowe uniesienie (effervescence collective) i communitas, czyli od Durkheima do Turnera, „Przegląd Kulturoznawczy” 2009, nr 2.