„Na Dobie”. Monografia zapomnianego tygodnika konserwatywnego z okresu międzywojennego

• Authors: Wojtacki Maciej

Title variants

EN

“Na Dobie”. Monograph on the forgotten conservative weekly of the interwar period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W styczniu 1930 r., został wydany pierwszy numer nowego tygodnika politycznego związanego z obozem konserwatywnym „Na Dobie”. Pismem kierował były redaktor odpowiedzialny „Dnia Polskiego” Adolf Dziaczkowki, który w połowie grudnia 1929 r. ustąpił z redakcji dziennika po konflikcie z zarządzającymi pismem członkami Stronnictwa Prawicy Narodowej. Przeciwstawiał się bowiem prowadzonej przez nich lojalistycznej polityce względem rządów pomajowych Marszałka Józefa Piłsudskiego. Nowe pismo miało ambicje reprezentować wszystkie środowiska polityczne związane z wsią i rolnictwem. Dlatego też pomimo konserwatywnej proweniencji, redaktor pisma podjął – nieudane – działania na rzecz budowy nowego stronnictwa politycznego – „Stronnictwa Rolniczego”. Poza tym publicyści pisma koncentrowali się na komentowaniu bieżących wydarzeń politycznych. W swych opiniach skupiali się na krytyce działań tzw. pułkowników – najbliższych współpracowników Marszałka, wspierając jednocześnie centrową część Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem skupioną wokół profesora Kazimierza Bartla, który pełnił funkcję premiera w momencie powstania pisma. „Na Dobie” nie zdołało jednak zdobyć stałego grona czytelników i współpracowników, co pozwoliłoby na przetrwanie pisma na rynku prasowym. Pomiędzy 5 stycznia a 13 kwietnia 1930 r. wydano jedynie 15 numerów tygodnika, które po tym czasie zaprzestało działalności wydawniczej.

EN

In January 1930, the first issue of a new political weekly connected with the conservative camp “Na Dobie” was published. The paper was run by Adolf Dziaczkowski – the former responsible editor of “Dzień Polski”, who in mid-December 1929 had left the editorial staff of the Warsaw conservative daily after his conflict with the members of the Stronnictwo Prawicy Narodowej [National Right Party] being in charge of the journal, opposing their loyalist policy towards Józef Piłsudski's post-May rule. The new paper had an ambition to represent all the political circles whose interest were tied to agricultural activity. Therefore, in spite of his conservative provenance, the weekly's editor took up – in vain – action towards building a new political formation “Agricultural Party”. Apart from that, the publicists focused their attention on commenting current political events. In their opinions they concentrated on criticizing the so called “colonels” – the Marshals' closest adherents, at the same time supporting the center part of the Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem [Nonpartisan Block of Cooperation with the Government] gathered around professor Kazimierz Bartel, who was Prime Minister five times in the years 1926–1930. “Na Dobie”, however, did not manage to win a regular group of readers and associates, which would allow the journal to survive on the press market. Between 5th January and 13th April 1930, only fifteen issues were published. The weekly probably collapsed due to financial causes, which is indicated by its falling circulation starting with the seventh issue.

Keywords

PL

Dziaczkowski Adolf; II Rzeczpospolita; konserwatyzm; okres międzywojenny; piłsudczycy; prasa polityczna

EN

conservatism; Dziaczkowski Adolf; political newspaper

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Toruńskie Studia Bibliologiczne
• Year: 2015
• Volume: 8
• Issue: 2(15)
• Pages: 55-74

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Wojtacki Maciej

• Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu

References

• Czapiewski Edward, Jan Bobrzyński – polityk, redaktor i publicysta w okresie współpracy z „Dniem Polskim” (1925–1930), [w:] Z dziejów prasy konserwatywnej. Twórcy i dzieła, pod red. Bogdana Borowika i Włodzimierza Micha, Lublin 2012, s. 55–72.
• Gzella Jacek, Między Sowietami a Niemcami. Koncepcje polskiej polityki zagranicznej konserwatystów wileńskich zgrupowanych wokół „Słowa” (1922–1939), Toruń 2011.
• Kidzińska Agnieszka, Stronnictwo Polityki Realnej 1905–1923, Lublin 2007.
• Osica Janusz, Politycy anachronizmu. Konserwatyści wileńskiej grupy „Słowa” 1922–1928, Warszawa 1982.
• Paczkowski Andrzej, Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.
• Rostworowski Emanuel, Popiel (Chościak Popiel) Paweł, [w:] Polski słownik biograficzny, T. XXVII/1: 1982, s. 573–574.
• Rudnicki Szymon, Władyka Wiesław, Prasa konserwatywna w Drugiej Rzeczpospolitej. Zarys problematyki i przegląd tytułów, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, T. XIV: 1975, z. 4, s. 409–465.
• Sikorski Tomasz, W kręgu państwa i władzy. Koncepcje ustroju politycznego polskich konserwatystów (1926–1939), Toruń 2007.
• Szlachta Bogdan, Z dziejów polskiego konserwatyzmu, Kraków 2003.
• Szpoper Dariusz, Pomiędzy caratem a snem o Rzeczypospolitej, myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich w guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego w latach 1855–1862, Gdańsk 2003.
• Szpoper Dariusz, Sukcesorzy Wielkiego Księstwa. Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich na ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1904–1939, Gdańsk 1999.
• Władyka Wiesław, Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926–1935, Wrocław 1977.
• Wojtacki Maciej, „Słowo” Stanisława Cata-Mackiewicza dziennik konserwatystów wileńskich w latach 1922–1939. Monografia pisma, Toruń 2009.
• Wrzesiński Wojciech, Oblicze polityczne „Dziennika Poznańskiego” w latach 1859–1914, [w:] Polska myśl polityczna XIX i XX wieku, t. 4, Na warsztatach historyków polskiej myśli politycznej, Wrocław 1980, s. 95–136.
• Z dziejów prasy konserwatywnej. Przegląd tytułów, pod red. Włodzimierza Micha i Bogdana Borowika, Lublin 2009.
• Z dziejów prasy konserwatywnej. Twórcy i dzieła, pod red. Bogdana Borowika i Włodzimierza Micha, Lublin 2012.

Identifiers

DOI

10.12775/TSB.2015.018