Komunikatywna efektywność uniwersałów królewskich w ostatnim trzydziestoleciu XVII w. (na podstawie ksiąg relacyjnych grodzkich województwa ruskiego)

• Authors: Ониськів Марта

Title variants

EN

Communicative effectiveness of royal universals in the last three decades of the seventeenth century (based on the relational books of the township of the Ruthenian region)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Royal universal is researched as mass communication tool at the paper. The purpose of the paper is to determine the level of communicative efficiency of the royal universal for the early modern polish society. For this the author found the elements of communicative efficiency of the document and applied them to the royal universales. As a result the author writes about significant, but not perfect, level of communicative efficiency of the royal universal. Technical elements of communicative efficiency of the royal universal had not always been used. Besides that, early modern polish society (especially nobility) did not comply with all orders, which were in the royal universales.

Keywords

PL

Uniwersał królewski; wczesnonowożytna Rzeczypospolita; komunikatywna efektywność

EN

Royal universal; early modern Polish-Lithuanian Commonwealth; communicative efficiency

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Historia Slavorum Occidentis
• Year: 2017
• Issue: 3 (14)
• Pages: 89-104

Contributors

author

Ониськів Марта

• Кафедра давньої історії України та архівознавства, Історичний факультет, Львівський національний університет імені Івана Франка, вул. Університетська, 1 Львів 79000

References

• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie, t. 24, oprac. A. Prochaska, Lwów 1931.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, zesp. 2 (Zbiór dokumentów papierowych), sygn. 5.
• Archiwum Państwowe w Lublinie, Księgi Grodzkie Chełmskie, Relationes, manifestationes, oblatae, 89, s. 424–427; 90, s. 338–340.
• Augustyniak U., Informacja i propaganda w Polsce za Zygmunta III, Warszawa 1981.
• Bogucka M., Miasta a życie polityczne w Polsce XVI–XVII w., [w:] Władza i społeczeństwo w XVI i XVII w., Warszawa 1989.
• Bryła W., Komunikacja staropolska w „krzywym zwierciadle” widziana, [w:] Komunikacja i komunikowanie w dawnej Polsce, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Lublin 2008.
• Chorążyczewski W., Początki kancelarii pokojowej za Jagiellonów,[w:] Polska kancelaria królewska czasów nowożytnych: między władzą a społeczeństwem. Materiały konferencji naukowej, Toruń 18 kwietnia 2002 roku, red. W. Chorążyczewski, W. Krawczuk, Warszawa 2008.
• Czarniecka A., Nikt nie słucha mnie za życia... Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą, Warszawa 2009.
• Dąbkowski P., Księgi sądowe lwowskie w dawnej Polsce, Studia nad Historią Prawa Polskiego 16 (1937), z. 1.
• Dąbkowski P., Palestra i księgi sądowe ziemskie i grodzkie w dawnej Polsce, Pamiętnik Historyczno-Prawny 3 (1926), z. 2, s. 48–49.
• Dąbkowski P., Uwagi o urządzeniu ksiąg sądowych w dawnej Polsce, Lwów 1918.
• Domachowski W., Kowalik S., Miluska J., Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 1984.
• Dyplomatyka wieków średnich, oprac. K. Maleczyński, M. Bielińska, A. Gąsiorowski, Warszawa 1971.
• Filipek A., Proces komunikowania jako element kultury społecznej, [w:] Bezpieczeństwo człowieka a komunikacja społeczna, t. 2: Aspekty filozoficzne i polityczne, Siedlce 2011.
• Gałaj R., Życie codzienne szlachty polskiej w okresie sarmatyzmu, Szczecin 1998.
• Gruszczyńska E., Dawne polskie przekłady prasowe. Informacja – perswazja – manipulacja, Warszawa 2012.
• Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Archiwum Komisji Historycznej, seria 2, t. 4, nr 3, Kraków 1948.
• Kutrzeba S., Historja źrodeł dawnego prawa polskiego, t. 1, Lwów–Warszawa–Kraków 1926.
• Łojek J., Prasa polska w latach 1661–1831, [w:] Historia prasy polskiej, t. 1: Prasa polska w latach 1661–1864, red. J. Łojek, Warszawa 1976.
• Łosowski J., Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku. Studium o urzędzie, dokumentacji, jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego, Lublin 2004.
• Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej, Toruń 2001.
• Maliszewski K., Mieszczańskie formy i metody komunikacji społecznej w wielkich miastach Prus Królewskich w XVII–XVIII wieku, Zapiski Historyczne Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich 57 (1992), z. 4.
• Maliszewski K., Problematyka turecka w polskich gazetach pisanych w czasach panowania Jana III Sobieskiego, [w:] Studia z dziejow epoki Jana III Sobieskiego, red. K. Matwijowski, Wrocław 1984.
• Maliszewski K., W kręgu staropolskich wyobrażeń o świece, Lublin 2006.
• Maliszewski K., W kręgu staropolskich wyobrażeń o świece, Lublin 2006.
• Mróz M., Ostatnie zwycięstwo parlamentarne króla. Sejm 1690 roku, [w:] Z dziejów i tradycji srebrnego wieku. Studia i materiały, red. J. Pietrzak, Wrocław 1990.
• Olszewski H., Ideologia Rzeczypospolitej – przedmurza chrześcijaństwa, [w:] Sejm w dawnej Rzeczypospolitej. Ustrój i idee, t. 2: Studia i rozprawy, Poznań 2002.
• Olszewski H., Sejm w dawnej Rzeczypospolitej. Ustroj i idee, t. 1: Sejm Rzeczypospolitej epoki rowoligarchii (1652–1763). Prawo – praktyka – teoria – programy, Poznań 2002.
• Palkij H., Problem komunikacji między kanclerzem wielkim koronnym a dworem w procesie tworzenia dokumentu w czasach Augusta II, Studia Archiwalne 2 (2006), s. 102).
• Roszak S., Formy opisu rzeczywistości w szlacheckich księgach „silva rerum”, [w:] Staropolski ogląd świata. Materiały z konferencji, Wrocław 23–24 października 2004 r., red. B. Rok, F. Wolański, Wrocław 2004.
• Rusińska-Giertych H., Czasopiśmiennictwo lwowskie do końca XVIII wieku, Вісник Львівського Університету. Серія: Книгознавство, бібліотекознавство та інформаційні технології 2 (2007).
• Tazbir J., Wzorce osobowe szlachty polskiej w XVII wieku, Kwartalnik Historyczny 83 (1976), nr 4.
• Ujma M., Duże miasta Rzeczypospolitej a obieg informacji w świetle relacji francuskich z XVII i XVIII wieku, [w:] Komunikacja i komunikowanie w dawnej Polsce, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Lublin 2008.
• Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem xx. Pijarow w Warszawie, t. 5, Petersburg 1860.
• Zawadzki K., Dwie nieznane gazety „sejmowe” z 1696 i 1697 r., Rocznik Warszawski 27 (1998).
• Захарчишина П., Писарі й архівісти земських та ґродських канцелярій на західноукраїнських землях у ХV–ХVІІІ ст., Архіви України 1 (1969), s. 17–18.
• Кулаковський П., Канцелярія Руської [Волинської] метрики 1569–1673 рр.: студія з історії українського реґіоналізму в Речі Посполитій, Острог – Львів 2002.
• Купчинський O., Земські і ґродські судово-адміністративні фонди Львова, Київ 1998.
• Ониськів M., Королівський універсал – інформаційний документ Коронної канцелярії останньої чверті ХVІІ століття (на матеріалах реляційних книг Львівського, Перемишльського, Сяноцького, Галицького та Теребовельського ґродських урядів), Вісник Львівського Універси-тету. Серія: Книгознавство, бібліотекознавство та інформаційні технології 9 (2014).
• Ониськів M., Місто Львів як простір для поширення урядової інформації серед населення Руського воєводства останньої чверті ХVІІ ст. (на підставі ко- ролівських універсалів), [w:] Львів: місто – суспільство – культура: Збірник наукових праць, т. 10: Львів / Lwow / Lemberg як міські простори: уявлення, досвіди, практики, ред. О. Аркуші, О. Вінниченка, М. Мудрого, част. 2 [w druku].
• Центральний державний історичний архів України у Львові / Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie , f. 9 (Sąd grodzki lwowski), op. 1, spr. 453, s. 907–909.
• Центральний державний історичний архів України у Львові / Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, f. 5 [Sąd grodzki halicki], op. 1, spr. 177, s. 247–251.
• Центральний державний історичний архів України у Львові / Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, f. 9, op. 1, spr. 426, s. 2597–2599.
• Центральний державний історичний архів України у Львові / Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, f. 9, op. 1, spr. 430, s. 994–998.
• Шевченко I, Україна між Сходом і Заходом: Нариси з історії культури до початку ХVІІІ ст., ред. А. Ясіновськi, переклад з англ. М. Габлевич, Львів 2001.