Poezja Łesi Ukrainki w przekładach Kazimierza Andrzeja Jaworskiego

• Authors: Anna Choma-Suwała

Title variants

EN

Lesya Ukrainka’s Poetry in Kazimierz Andrzej Jaworski Translation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kazimierz Jaworski zaczął tłumaczyć utwory Łesi Ukrainki w połowie lat 50. Pierwsze translacje ukazały się w dziewiątym numerze „Kameny” z 1956 roku, w dziale Z poezji ukraińskiej. Przekłady K. A. Jaworskiego oraz w numerze piętnastym z 1958 roku. Wszystkie spolszczenia jej utworów zawiera trzeci tom Pism Jaworskiego pt. Przekłady poezji ukraińskiej, białoruskiej i narodów kaukaskich, opublikowany w 1972 roku w Lublinie. Znalazło się w nim dziewięć wierszy Ukrainki, pochodzących z wczesnych tomów poezji На крилах пісень (Na skrzydłach pieśni, 1893), Думи і мрії (Myśli i marzenia, 1899). Відгуки (Odgłosy, 1902). Wiersze Łesi Ukrainki w przekładach Jaworskiego stanowią swoistą kwintesencję jej twórczości poetyckiej. Zarówno ich selekcja, jak i sposób tłumaczenia są starannie przemyślane. Przy ich wyborze lubelski poeta nie stronił od utworów refleksyjnych, wierszy o tematyce egzystencjalnej i tych związanych z rolą poety w społeczeństwie. Liryka Łarysy Kosacz w przekładach Jaworskiego jest niezwykle ekspresyjna i dynamiczna. Jest to wynik odpowiednich zabiegów tłumacza w planie znaczeń pragmatycznych i emocjonalno-stylistycznych.

EN

Kazimierz Jaworski began to translate Lesya Ukrainka’s works in the mid-1950s. The first translations were published in the ninth issue of “Kamena” magazine from 1956, in the section From Ukrainian Poetry. K. A. Jaworski’s Translations, and in the fifteenth issue from 1958. All Jaworski’s translations of her works were included in the third volume of his Pisma, entitled Przekłady poezji ukraińskiej, białoruskiej i narodów kaukaskich (Translations of the Poetry of Ukraine, Belarus and the Caucasian Nations), published in 1972 in Lublin. It included nine poems by Ukrainka from her early books of poetry На крилах пісень (On Wings of Songs, 1893), Думи і мрії (Thoughts and Dreams, 1899), Відгуки (Echoes, 1902). Ukrainka’s poems in Jaworski’s translations are a quintessence of her poetic works. Both the selection of poems and the manner of translating them were carefully considered. The poet from Lublin did not avoid reflexive works, poems about existential matters and those concerning the role of the poet in the society. Larysa Kosach’s lyricism in Jawirski’s translations is exceptionally expressive and dynamic. It is the result of the translator’s strategies on the plane of pragmatic and emotional-stylistic meanings.

Keywords

PL

poezja ukraińska; przekład; Łesia Ukrainka; Kazimierz Andrzej Jaworski

EN

Ukrainian poetry; translation; Lesya Ukrainka; Kazimierz Andrzej Jaworski

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2019
• Volume: 67
• Issue: 7: Słowianoznawstwo
• Pages: 193-206

Contributors

author

Anna Choma-Suwała

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Balcerzan, Edward. „Poetyka przekładu artystycznego”. Edward Balcerzan. Literatura z literatury (Strategie tłumaczy). Katowice: „Śląsk”, 1998. 17-31.
• Barańczak, Stanisław. „Mały, lecz maksymalistyczny Manifest translatologiczny albo: Tłumaczenie się z tego, że tłumaczy się wiersze również w celu wytłumaczenia innym tłumaczom, iż dla większości tłumaczeń wierszy nie ma wytłumaczenia”. Teksty Drugie (1990). 3: 7-66.
• Barański, Zbigniew. „«Mij szlach»: (motyw drogi w liryce Łesi Ukrainki)”. Przegląd Humanistyczny 28 (1984). 2: 25-32.
• Dąmbska-Pokop, Urszula. Nowa encyklopedia przekładoznawstwa. Kielce: Wyższa Szkoła Umiejętności im. Stanisława Staszica, 2010.
• Hryckowian, Jarosław. „Kazimierz Andrzej Jaworski jako tłumacz poezji ukraińskiej”. Studia Polono-Slavica-Orientalia 8 (1984): 83-99.
• Jaworski, Kazimierz Andrzej. Pisma. Tom 1: Wiersze. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1971.
• Jaworski, Kazimierz Andrzej. Pisma. Tom 3: Przekłady poezji ukraińskiej, białoruskiej i narodów kaukaskich. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1972a.
• Jaworski, Kazimierz Andrzej. Pisma. Tom 9: Koniec seansu. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1972b.
• Kłak, Tadeusz. Miasto poetów. Poezja lubelska 1918-1939. Lublin: Wojewódzki Dom Kultury, 2001.
• Michalski, Waldemar. Kazimierz Andrzej Jaworski, poeta – tłumacz – redaktor. Lublin: Wydawnictwo TaWa Taurogiński, 2014.
• Papla, Eulalia. „Poetka i pieśń. Muzyka w życiu i twórczości Łesi Ukrainki”. Eulalia Papla. Poeci wobec Muzyki. Fiodor Tiutczew – Łesia Ukrainka – Anna Achmatowa – Marina Cwietajewa – Bohdan Ihor Antonycz. Kraków: Scriptum, 2014. 80-81.
• Sobol, Walentyna. „Recepcja twórczości Łesi Ukrainki w Polsce”. Tłum. Marta Zambrzycka. Przegląd Humanistyczny (2011). 4: 77-92.
• Ukrainka, Łesia. „Czemuż nie mogę polecieć do góry”. Tłum. Kazimierz Andrzej Jaworski. Kamena (1971). 5: 3.
• Борзенко, Олександр. „Образ поета в ліричному циклі Лесі Українки «Ритми»”. Вісник Харківського національного університету імені В. Н. Каразіна 1014 (2012). 65: 122-125 [Borzenko, Oleksandr. „Obraz poeta v lirychnomu tsykli Lesi Ukrayinky «Rytmy»”. Visnyk Kharkivs’koho natsional’noho universytetu imeni V. N. Karazina 1014 (2012).65: 122-125].
• Соловей, Елеонора. „Жанротворчі засади філософської лірики Лесі Українки”. Наукові записки (1998). 4: 25-29 [Solovey, Eleonora. „Zhanrotvorchi zasady filosofs’koyi liryky Lesi Ukrayinky”. Naukovi zapysky (1998). 4: 25-29].
• Українка, Леся, Зібрання творів у дванадцяти томах. Toм 1: Поезії. Київ: Наукова думка, 1975 [Ukrayinka, Lesya. Zibrannya tvoriv u dvanadtsyaty tomakh. Tom 1: Poeziyi. Kyyiv: Naukova dumka, 1975].
• Українка, Леся. Зібрання творів у дванадцяти томах. Toм 10: Листи (1876-1897). Київ: Наукова думка, 1978 [Ukrayinka, Lesya. Zibrannya tvoriv u dvanadtsyaty tomakh. Tom. 10: Lysty (1876-1897). Kyyiv: Naukova dumka, 1978].
• Франко, Іван. „Леся Українка”. Літературно-науковий вісник 3 (1898). 7: 6-27 [Franko, Ivan. „Lesya Ukrayinka”. Literaturno-naukovyj visnyk 3 (1898). 7: 6-27].

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2019.67.7-13