Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2010 | 10 | 141-160

Article title

Żydzi w Szadku – rys historyczny

Content

Title variants

EN
Jews in Szadek – a historical review

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The earliest mention of Jews in Szadek dates from the early 16th century, but it was in the second half of the 18th century, that this nationality group became more numerous and started gaining prominence in the socio-economic life of this town. In 1913, every third resident of Szadek (2.8 thousand inhabitants at that time) was Jewish. The majority of trading was carried out by Jews – there were 34 shops run by Jews, and only 7 were kept by Catholics. During the Second World War most of the Jews from Szadek were put to death in a concentration camp in Chełm on the River Ner; the few who survived the occupation soon emigrated. Almost no material trace has remained of this nationality group, which had for centuries been an important component of local community, in terms of both socio-economic and cultural development. The only material evidence, being a memorial to the Jewish community in Szadek, is a Jewish cemetery, recently restored after post-war devastation.

Keywords

PL
Żydzi   Szadek  
EN
Jews   Szadek  

Year

Issue

10

Pages

141-160

Physical description

Contributors

  • Grupa Rekonstrukcji Historycznych ,,Złoty Krzyż ” w Zduńskiej Woli.

References

  • Archiwum bazy danych Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem.
  • Bersohn M., Dyplomataryusz dotyczący Żydów w dawnej Polsce, na źródłach archiwalnych osnuty (1388–1782), Warszawa 1910.
  • Burchard P., Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce, Warszawa 1990.
  • Chlebowski B, Walewski W. (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 11, Warszawa 1890.
  • Dąbrowska D, Zagłada skupisk żydowskich „Kraju Warty” w okresie okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1955, nr 13–14.
  • Dronka T., Synagoga w Szadku, „Na Sieradzkich Szlakach” 1995, nr 3.
  • ,,Dziennik Sieradzki”, Bożnica sprzedana, 13 II 1996, nr 37, s. 8; Po hebrajsku o bożnicy, 13 III 1996, nr 62, s. 7.
  • Goldberg J., Historia osadnictwa żydowskiego w Zduńskiej Woli, „Księga Zduńskiej Woli”.
  • Graeve S., Przewodnik po guberni kaliskiej, Warszawa 1912.
  • Grynberg M., Księga sprawiedliwych, Warszawa 1993.
  • Guldon Z., Skupiska żydowskie w miastach polskich w XV–XVI wieku, [w:] Pilarczyk K., Gąsiorowski S. (red.), Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach polskich, t. 2, Kraków 2000.
  • Guldon Z., Wijaczka J., Ludność żydowska w Wielkopolsce w drugiej połowie XVII wieku, [w:] Topolski J., Modelski K. (red.), Żydzi w Wielkopolsce na przestrzeni dziejów, Poznań 1995.
  • Hryniak E., Studium historyczno-konserwatorskie miasta Szadek, Kielce 1989.
  • Horn M., Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 roku, ,,Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1974, nr 3.
  • Horn M., Regesty dokumentów i ekscerpty z Metryki Koronnej do historii Żydów w Polsce, 1697–1795, t. 2: Rządy Stanisława Augusta, 1764–1795, cz. 1: 1764–1779, Wrocław 1988.
  • Kabaciński R., Mikulski K., Pakulski J., Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1789, cz. II: Województwo sieradzkie, t. 1: Powiaty sieradzki i szadkowski, Toruń 2004.
  • ,,Kaliszanin” 9 IX 1890, nr 71, 19 IX 1890, nr 74.
  • Karta cmentarza żydowskiego w Szadku, nr 91, Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Sieradzu.
  • Kopacki R., Zagospodarowanie i funkcje rynku w Szadku, praca magisterska, Łódź 2003.
  • Kowalczyk R. W., Szadek na tle sytuacji gospodarczej departamentu kaliskiego, „Biuletyn Szadkowski” 2008, t. 8.
  • Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930.
  • Księgi Urzędu Stanu Cywilnego w Szadku z lat 1911–1939.
  • Leopold J., Ziemia Szadkowska w Sieradzkiem, „Wieś Ilustrowana” IV 1913, R. 4.
  • Marszał T., Szadek. Monografia miasta, Szadek 1995.
  • Michałowska A., Sejmy i sejmiki koronne wobec Żydów, wybór tekstów źródłowych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
  • Mikołajczyk A., Ocalić od zapomnienia, „Extra Zduńska Wola” 18 VI 2009, s. 7.
  • Milczarek J., Martyrologia ludno ci polskiej i żydowskiej na ziemi szadkowskiej w latach okupacji hitlerowskiej, [w:] ZWZ AK na ziemi szadkowskiej 1939–1945, Szadek 1992.
  • ,,Na Sieradzkich Szlakach” 1993, nr 3.
  • Olejnik T., Stan ludno ci na obszarze województwa łódzkiego włączonego do III Rzeszy, ,,Rocznik Łódzki”1972, t. 16 (19), Łódź.
  • Opioła M., Kawski T., Gminy żydowskie pogranicza Wielkopolski, Mazowsza, Małopolski i Śląska w latach 1918–1942, Toruń , 2008.
  • Orgelbrand S. (red.), Encyklopedia powszechna, t. 24, Warszawa 1867.
  • Paduszyńska M., Getta w powiecie sieradzkim, Zduńska Wola 1987.
  • Parczewski A. J., Monografia Szadku, Warszawa 1870.
  • Pinkas Hakehillot Polin–Łód Vehagalil, Yad Vashem, Jerusalem 1976, s. 262–263.
  • Encyklopedia Gmin Wyznaniowych żydowskich, Polska–Łódź i region, t. 1, Yad Vashem, Jerozolima 1976, s. 262–263.
  • Piper F., Podobóz KL Auschwitz w Jaworznie – „Neu-Dachs” 1943–1945, [w:] Historia martyrologii więźniów obozów odosobnienia w Jaworznie 1939–1956, Jaworzno 2002.
  • Rejduch-Samkowa I., Samek J., Dawna sztuka żydowska w Polsce, Warszawa 2002.
  • ,,Rocznik Diecezji Włocławskiej” 1931.
  • Rychliński W., Macewy po ród drzew, „Nasz Tygodnik” 7 I 2005, s. 8.
  • Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. 2: Województwo łódzkie, Warszawa 1925.
  • Śmiałowski J., Zduńska Wola. Monografia miasta do 1914 roku, Łódź 1974.
  • Urban K., Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944–1966, Kraków 2006.
  • Urząd Rejonowy w Zduńskiej Woli, sygn. A.IV.7352.2–22K/96.
  • Wachowska B., Życie polityczne powiatu sieradzkiego w latach 1918–1939, [w:] Szkice z dziejów sieradzkiego, Łódź 1977.
  • Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Wojewódzki Łódzki, sygn. 2220.
  • Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta miasta Szadku, sygn. 6/6; Miejska Rada Narodowa i Zarz d Miejski w Szadku 1945–1950, sygn. 7/28, 7/35.
  • „Ziemia Sieradzka” XII 1928.
  • Złotkowski D., Miasta departamentu kaliskiego w okresie Księstwa Warszawskiego, studium gospodarcze, Częstochowa 2001.
  • Żumański A. (red.), Księga adresowa miasta Łodzi i województwa łódzkiego : z informatorami m. stoł. Warszawy, wojew. krakowskiego, wojew. kieleckiego, wojew. lwowskiego, wojew. poznańskiego, wojew. pomorskiego z m. Gdyni i wojew. śląskiego, 1937–1939 Łódź , Dział Ia, s. 30.
  • Relacje: Stanisława Godzińskiego (z dn. 20 IV, 28 IX 2010 r.), Mariana Szymańskiego (z dn. 20 IV, 28 IX 2010 r.), Marka Szymczaka (z dn. 6 V,27 IX 2010 r.), Stanisława Kępki (z dn. 18 V 2010 r.), Kazimiery Sulińskiej (z dn. 24 V 2010 r.), Stefana Andrzeja Omasty (z dn. 26 V 2010 r.). Krystyny Szymańskiej (z dn. 28 IX 2010 r.), Teresy Szczawińskiej (z dn. 28 IX 2010 r.).

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-59e10bf5-7ff7-443c-89eb-c409abad9610
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.