O potrzebie badań i refleksji aksjologicznych słów kilkoro. (Uwagi na marginesie konferencji „Kultura i metoda”, Lublin, KUL, 18-19.04.2013)

• Authors: Bogumiła Truchlińska

Title variants

EN

A Few Words on the Need for Research and Axiological Reflection (A Side Note on the Conference “Culture and Method,” Lublin, Cul, 18-19 April 2013)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest wynikiem refleksji zainspirowanej konferencją „Kultura i metoda” (Lublin, KUL, 18-19.04.2013). Autorka dostrzega przemiany w kulturze współczesnej, jak i pewne niepokojące tendencje w kulturoznawstwie. Są to: 1) eksplozja różnorakich jego odmian, a zarazem aspektowość i fragmentaryczność badań przy wielorakim rozumieniu kultury; 2) zacieranie się granic przedmiotowych; 3) wielość metod z przewagą opisowych i faktograficznych; 4) zanik nastawień aksjologicznych. Brak wartościowań prowadzi do upadku krytyki – artystycznej, literackiej czy naukowej. Trzeba podkreślić, że badania nad kulturą są także badaniami nad człowiekiem. Kulturoznawca nie może/nie powinien więc uchylać się od pytań o wartość i sens wytworów ludzkich ani wyrzekać się stanowisk wartościujących i tych kryteriów aksjologicznych, które pozwalają widzieć w kulturze odpowiedzialne dzieło człowieka.

The article is the result of reflection inspired by the conference “Culture and Method” (Lublin, CUL, 18-19 April 2013). It perceives changes in contemporary culture, as well as some disturbing trends in cultural studies. They are: 1) the explosion of its varieties, and at the same time—multiple aspects, and fragmentariness of research with multifarious meanings of culture; 2) the blurring of subject boundaries; 3) the multiplicity of methods with a predominance of descriptive and factual one; 4) the loss of axiological attitudes. The lack of valuations leads to the collapse of criticism—artistic, literary or scientific. It should be emphasized that the studies on culture are also studies on man. A scholar in cultural studies, therefore, can not/should not refrain from questions about the value and meaning of human creations or renounce evaluative positions and axiological criteria that allow to see man’s responsible work in culture.

Keywords

PL

kultura; aksjologia; wartości; wartości pozytywne; wartości negatywne (antywartości); sens; odpowiedzialność

EN

culture; axiology; values; positive values; negative values; sense; responsibility

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2014
• Volume: 5
• Issue: 1
• Pages: 153-166

Contributors

author

Bogumiła Truchlińska

• Zakład Aksjologii Kultury w Instytucie Kulturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Aksjologia współczesności. Problemy i kontrowersje. Red. B. Truchlińska. Lublin: Wyd. UMCS 2012.
• Ezoteryzm w kulturze zachodniej. Red. R.T. Ptaszek, D. Sobieraj. Lublin: Wyd. KUL 2013.
• Gołaszewska M.: Fascynacja złem. Eseje z teorii wartości. Warszawa–Kraków: Wyd. Naukowe PWN 1994.
• Granice kultury. Red. A. Gwóźdź. Katowice: Wyd. Naukowe „Śląsk” 2010.
• Heisenberg W.: Część i całość. Rozmowy o fizyce atomu. Warszawa: PIW 1987.
• Kultura i metoda. Metoda we współczesnych badaniach kulturoznawczych. KUL, Lublin 18-19 kwietnia 2013 (abstrakty).
• Kulturo-znawstwo – dyscyplina bez dyscypliny? Red. W. J. Burszta, M. Januszkiewicz. Warszawa: Academic Press 2010.
• Suchodolski B.: Przebudowa podstaw nauk humanistycznych. Warszawa: Ossolineum 1928.
• Tożsamość kulturoznawstwa. Red. A. Pankowicz, J. Rokicki, P. Plichta. Kraków: Wyd. UJ 2008.
• Truchlińska B.: Przełom antypozytywistyczny. W: Filozofia kultury Bogdana Suchodolskiego. Lublin: Wyd. UMCS 2006.
• Truchlińska B.: Metody paradygmaty, dyskusje (sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji w Poznaniu, 25-26 kwiecień 2006 r.). „Ruch Filozoficzny” 63:2006 nr 4 s. 555-563.
• Truchlińska B.: O problemie jedności i różnorodności w kulturze współczesnej oraz ukrytej aksjologii. „Drohiczyński Przegląd Naukowy” 2:2010 s. 15-26.
• Wolniewicz B.: Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego 1993.