Ukraińcy/ Rusini w pracach Jana i Eugeniusza Romerów

• Authors: Wilczyńśki Witold J.

Title variants

EN

Ukrainians-Ruthenians in the works of Jan and Eugeniusz Romer

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z podstawowych problemów stojących przed środowiskami reprezentującymi polski interes narodowy w ostatnich latach zaborów było znaczne zróżnicowanie etniczne ludności na obszarze, który miał potencjalnie stać się terytorium odrodzonej Rzeczypospolitej. Poszczególne stronnictwa inaczej pragnęły problem ten rozwiązać i w związku z tym inne były ich wizje odrodzonego państwa polskiego oraz polityki, którą zamierzały realizować w stosunku do ludności nie polskiej. Rozstrzygnięcie jakie miało miejsce wynikało z rezultatów ścierania się przeciwstawnych opcji politycznych w warunkach określonych przez panującą atmosferę intelektualną. W przełomowym okresie 1918-1921 wpływ na jej kształtowanie wywarły opinie głoszone przez braci Jana i Eugeniusza Romerów. W sprawach narodowościowych reprezentowali oni poglądy typowe dla znacznej części Polaków. W opracowaniu przedstawiono stanowisko Romerów w odniesieniu do tzw. sprawy ruskiej, czyli aspiracji i dążeń Rusinów. Była to bowiem kwestia bardzo istotna z punktu widzenia kształtu odradzającej się państwowości polskiej. Stosunek do Rusinów ukazano w kontekście światopoglądu, orientacji politycznej i ogólnego nastawienia Romerów do kwestii narodowościowych. Dane użyte do analizy pochodzą z dokumentów Konferencji Pokojowej w Paryżu oraz z pośmiertnych wydań pamiętników Jana i Eugeniusza Romerów.

EN

One of the basic problems facing the circles representing the Polish national interest in the last years of the partitions was the considerable ethnic diversity of the population in the area which could potentially become the territory of the reborn Commonwealth. Particular parties wanted to solve this problem differently and, therefore, their visions of the reborn Polish state and the policy they were planning to implement in relation to the non-Polish population were different. The decision that took place was the result of opposing political options in conditions determined by the prevailing intellectual atmosphere. In the crucial period of 1918-1921, it was influenced by opinions expressed by the Romer brothers, Jan and Eugeniusz. As far as national issues are concerned, they represented views typical of a significant part of Poles. The study presents the position of Romer in relation to the so-called Ruthenian affairs, that is to say, to aspirations of the Ruthenians (usually called Ukrainians nowadays). This was a very important issue from the point of view of the shape of the reviving Polish statehood. The attitude towards the Ruthenians was shown in the context of the worldview, political orientation and general attitude of the Romers to nationality issues. The data used for the analysis come from the documents of the Peace Conference in Paris and from the posthumous editions of the memoirs of Jan and Eugeniusz Romer.

Keywords

PL

Jan Romer; Eugeniusz Romer; geopolityka; nacjonalizm; Polska; Ukraina

EN

Jan Romer; Eugeniusz Romer; geopolitics; nationalism; Poland; Ukraine

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2018
• Volume: 26
• Pages: 32-51

Contributors

author

Wilczyńśki Witold J.

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Czekanowski, J., 1918, Stosunki narodowościowo-wyznaniowe na Litwie i Rusi w świetle źródeł oficyalnych z czterema mapami, Prace Geograficzne, z. 1, Książnica Polska Towarzystwa Nauczania Szkół Wyższych, Lwów.
• Eberhardt, P., 2017, Słowiańska geopolityka. Twórcy rosyjskiej, ukraińskiej i czechosłowackiej geopolityki oraz ich koncepcje ideologiczno-terytorialne, Arcana, Kraków.
• Gierowska-Kałłaur, J., 2003, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920), Wydawnictwo IH PAN i Neriton, Warszawa.
• Hibel, K., 2014, „Wojna na mapy”, „wojna na słowa”. Onomastyczne i międzykulturowe aspekty polityki językowej II Rzeczpospolitej w stosunku do mniejszości ukraińskiej w Galicji Wschodniej w okresie międzywojennym, LIT Verlag, Münster, Wien und Berlin.
• Kirkiczenko, J., Kraczkiewicz, M., 1930, Kalendarz sądowy na rok 1930, Drukarnia „Kadra”, Warszawa.
• Kowalczyk, J., 2010, Granica polsko-ukraińska w XX wieku, Przegląd Geopolityczny, 2, s. 153-168.
• Lee, S.-S., 2000, Living with Diversity, [w:] Scientific Program, 29th International Geographical Congress, Korea Research Foundation, Seoul.
• Lutosławski, W., Romer, E., 1919, The Ruthenian Question in Galicia, Imprimerie Levé, Paris.
• Ηаконечний, Е., 2013, Украдене ім'я: чому Русини стали Українцями, П.П. Медoбopи, Кaм'янeц-Пoдiльcький.
• Pawłowski, S., 1919, Ludność rzymsko-katolicka w polsko-ruskiej części Galicji z dwoma mapami, Prace Geograficzne (wydawane przez Eugeniusza Romera).
• Piskozub, A., Kozłowski, A., Knoch, M., 2009, Zmarnowana szansa wyzwolenia całego terytorium dawnej Rzeczypospolitej u schyłku pierwszej wojny światowej, Przegląd Geopolityczny, 1, s. 133-160.
• Romer, E., 1919, Struktura społeczna i kultura materyalna Polaków i Rusinów w Galicji Wschodniej, Książnica Polska T. Naucz. Szkół Wyższych, Lwów.
• Romer, E., 1920, Études de civilisation comparée (Polonais, Ruthènes, et Allemands), Henri Barrère, Paris.
• Romer, E., 1988, Pamiętniki. Problemy sumienia i wiary, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
• Romer, E., 2010, Pamiętnik paryski 1918-1919, t. 1-2, red. S. Sierpowski, Oficyna Wydawnicza FOKA, Wrocław.
• Romer, J., 2011, Pamiętniki, Muzeum Historii Polski, Bellona, Warszawa.
• Siudak, M., 2017, Ukraińska geopolityka. Wybór tekstów źródłowych, Polskie Towarzystwo Polityki Zagranicznej, Częstochowa.
• Wilczyński, P. L., 2010, Terytorium w myśli strategiczno-wojskowej, Przegląd Geopolityczny, 2, s. 101-120.
• Wilczyński, W., 2011, Ideowe źródła i tożsamość geografii, Wyd. Naukowe UP, Kraków.
• Wilczyński, W., 2016, Nazewnictwo geopolityczne wschodniej części Europy, Przegląd Geopolityczny, t. 18, s. 38-50.
• Wilczyński, W., 2018, Ukraina A.D. 2017, Przegląd Geopolityczny, tom 24, s. 9- 34.
• Yu, W.-I., 2000, Living with Diversity, [w:] Second Circular, 29th International Geographical Congress, Seoul National University, Seoul.
• Zapałowski, A., 2014, Ukraina i Europa Wschodnia – geopolityczne wyzwania dla Polski i Rosji, Instytut Geopolityki, Częstochowa.