Tradycyjne pielgrzymki do Gietrzwałdu z olsztyńskich Dajtek

• Authors: Hochleitner Janusz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pielgrzymki na Warmii, podejmowane w czasach nowożytnych z pobudek pokutnych, przetrwały do XXI wieku. Motywy religijne tych praktyk nadal stanowią istotny czynnik motywujący ich uczestników. Pomimo procesów sekularyzacyjnych, które w przeszłości silnie były wspierane przez ograniczenia ustrojowe w zaborze pruskim i czasach PRL-u, takie lokalne pielgrzymki – łosiery – w wielu miejscach Warmii na nowo się odradzają. Jedną z nich jest pielgrzymka biegnąca trasą, którą wędrowano po 1877 r. z Olsztyna do Gietrzwałdu. Przypadający w tym roku jubileusz 140-lecia wydarzeń w Gietrzwałdzie uznanych za objawienia Matki Bożej zapewne przyczyni się do spopularyzowania tej comiesięcznej wędrówki pątników. W tym kontekście zarysowano genezę, dzieje i poddano analizie specyficzne elementy regionalnego dziedzictwa kulturowego, które tę formę turystyki wpisują w dzieje Warmii.

Keywords

PL

tradycja; pielgrzymki; turystyka; dziedzictwo niematerialne

• Publisher: KulTour.pl - Organizator Turystyki Kulturowej i Edukacyjnej, Poznań, Polska
• Journal: Turystyka Kulturowa
• Year: 2017
• Issue: 3
• Pages: 62-73

Dates

published

2017-06-15

Contributors

author

Hochleitner Janusz

• Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Adamowski J., Smyk K., 2013, Niematerialne dziedzictwo kulturowe – teoria i praktyka, [w:] Adamowski J., Smyk K. (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin-Warszawa, s. 9-17
• Bielawny K., 2007, Dzieje katolików polskich w diecezji warmińskiej w latach 1918-1945 w refleksji historyczno-teologicznej, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn
• Bielawny K., 2008, Niezwyciężone sanktuarium maryjne w Gietrzwałdzie, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn
• Bielawny K., 2011, Historyczne sanktuaria maryjne na Warmii i Mazurach, [w:] J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz (red.), Matka Boża w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, s. 126-135
• Bik J., 2016, Światowe Dni Młodzieży - radosne spotkanie na gruncie wiary, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 65-82
• Buczkowska K., 2008, Turystyka kulturowa. Przewodnik metodyczny, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego, Poznań
• Buryan P., 2017, Funkcja turystyczna i jakość obsługi ruchu turystycznego w zarządzaniu najważniejszymi obiektami sakralnymi na obszarze Polski, „Turystyka Kulturowa”, nr 1, s. 106-133
• Czernek K., 2016, Dziedzictwo kulturowe i jego rola w kształtowaniu tożsamości miejsca oraz relacji wśród lokalnej społeczności, „Turystyka Kulturowa”, nr 6, s. 79-89
• Duda T., 2016, Kształtowanie się przestrzeni współczesnej turystyki religijnej na obszarach marginalnych (w oddaleniu od znaczących centrów religijnych i wielkich szlaków pielgrzymkowych) na przykładzie Pomorza Zachodniego, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 119-136
• Falk M., 1973, Warmińskie łosiery jako przejaw religijności na przykładzie parafii Sętal koło Olsztyna, "Studia Warmińskie", t. X, s. 93-112
• [F. Hipler], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie dla ludu katolickiego podług urzędowych dokumentów spisane, Brunsberga 1883
• Hochleitner J., 2000, Religijność potrydencka na Warmii 1551-1655, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn
• Hochleitner J., 2004, Kapliczki Warmii południowej. Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn
• Hochleitner J., 2012a, Tożsamość regionalna a ewangelizacja (inspiracje do potencjału pielgrzymkowego diecezji elbląskiej), „Studia Elbląskie”, t. 13, s. 269-281
• Hochleitner J., 2012b, Turystyka religijna a współczesne próby reaktywowania warmińskich łosier, [w:] Kowalczyk-Anioł, E. Szafrańska (red.), Wspólny krok naprzód. Dziś i jutro w turystyce społecznej, Łódź, s. 65-82
• Hochleitner J., 2013, J. Warmińskie łosiery. Studium lokalnego pielgrzymowania, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn
• Hoszowski S., 1960, Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1648, [w:] Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70 rocznicę urodzin, PWN, Warszawa
• Jackowski A., Sołjan I., 2007, Pielgrzymki jako przejaw solidarności międzyludzkiej, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 18, s. 13-27
• Jagusiewicz A., 2002, Dziedzictwo kulturowe w turystyce polskiej, „Problemy Turystyki”, nr 1-2, s. 105-117
• Jasiński J., 1983, Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn
• Jasiński J., 2003, Dlaczego „Święta Warmia”, [w:] tenże, Między Prusami a Polską. Rozprawy i szkice z dziejów Warmii i Mazur w XVIII–XIX wieku, Littera, Olsztyn
• Karczewska M., 2002, Udział społeczności lokalnej w ochronie i popularyzacji dziedzictwa kulturowego wsi jako elementu rozwoju turystyki, „Problemy turystyki i hotelarstwa”, nr 4, 30-39
• Keller J., 1974, Zwyczaje, obrzędy i symbole religijne, Iskry, Warszawa
• Kowalczyk A., 2008, Współczesna turystyka kulturowa - między tradycją a nowoczesnością, [w:] A. Kowalczyk (red.), Turystyka kulturowa. Spojrzenie geograficzne, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Kistowski M., Śleszyński P., 2010, Presja turystyczna na tle walorów krajobrazowych Polski, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 14, s. 36-51
• Kuprjaniuk S., 2016, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, Mantis, Olsztyn
• Kuźniar W., 2013, Organizacyjne aspekty rozwoju marketingu terytorialnego w gminach turystycznych, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie. Finanse i Marketing”, nr 10, s. 444-450
• Lois Gonzalez E.C., 2012, The Way to Santiago today: a multicultural Debate, [w:] B. Włodarczyk, B. Krakowiak (red.), Turystyka i kultura: wspólne dziedzictwo, ROTWŁ, Łódź, s. 179-197
• MacCannell D., 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, WWL Muza SA, Warszawa
• Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Wyd. GWSHM Milenium, Gniezno
• Mikos von Rohrscheidt A., 2013, Religia jako przedmiot poznawczych zainteresowań turysty. Analiza fenomenu i oferty kulturowej turystyki religijnej, „Turystyka Kulturowa”, nr 5, s. 86-102
• Mikos v. Rohrscheidt A., 2016a, Turystyka kulturowa w płynnej rzeczywistości. Quaestiones disputatae, KulTour.pl, Poznań
• Mikos v. Rohrscheidt A., 2016b, Analiza programów imprez turystycznych jako podstawa typologii uczestników turystyki religijnej, „Folia Turistica” nr 39, s. 65-99
• Marciniak T., 1993, Wyprawa po sacrum. Rzecz o koncepcji antropologii turystyki Nelsona H. H. Graburna, „Problemy Turystyki”, nr 3, s. 79-84
• Murzyn M., 2016, Zarządzanie dziedzictwem kulturowym na podstawie wartości, „Zarządzanie w Kulturze”, 17, z. 3, s. 195-213
• Myczkowski Z., 2000, Tożsamość miejsca w ochronie i kształtowaniu krajobrazu kulturowego, „Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego”, 2000, nr 3
• Niedźwiedź A., 2014, Od religijności ludowej do religijności przeżywanej, [w:] B. Fatyga i R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie – praktyki – polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa, s. 327-338
• Nowak W., 1977, Historia obrazu i kultu Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, „Studia Warmińskie”, t. 14, s. 109-136
• Nowak W., 1990, Życie liturgiczne na Warmii na przełomie XVII i XVIII wieku w świetle Rytuału (1682 r.) kardynała Michała Radziejowskiego, biskupa warmińskiego, „Studia Warmińskie”, t. 27, s. 257-279
• Nowak W., 2002, Kult Eucharystii w diecezji warmińskiej 1243–1939, Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej, Olsztyn
• Obłąk J., 1977, Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie ich treść i autentyczność w opinii współczesnych (W stulecie objawień) 1877-1977, "Studia Warmińskie", t. 14, s. 7-42
• Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 2005
• Orłowski H., Rzecz o dobrach symbolicznych. Gietrzwałd 1877, Wspólnota Kulturowa „Borussia”, Olsztyn 2005
• Orzechowska-Kowalska K., 2013, Współczesny pielgrzym na szlaku do Santiago de Compostela, „Turystka Kulturowa”, nr 4, s. 36-55
• Ostrowski M., 2005, Pomiędzy sacrum a profanum – o turystyce w sakralnych obiektach, „Turyzm”, nr 1-2, s. 41-52
• Ostrowski M., 1996a, Duszpasterstwo wobec problemu wolnego czasu człowieka. Aspekt moralno-pastoralny ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień turystyki, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków
• Ostrowski M., 1996b, Chrześcijańskie wartości turystyki, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 4, s. 143-152
• Ostrowski M., 1997, Turystyka w myśli Jana Pawła II, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 5, s. 139-152
• Owsianowska S., Banaszkiewicz M., 1015, Trudne dziedzictwo a turystyka. O dysonansie dziedzictwa kulturowego, „Turystyka Kulturowa”, nr 11, s. 6-24
• Piskorska J., 1977, Rozwój sanktuarium gietrzwałdzkiego, "Studia Warmińskie", t. 14, 1977, s. 420-438
• Piwowarski W., 1969, Z badań nad praktykami religijnymi w diecezji warmińskiej, „Studia Warmińskie”, t. 6, s. 131-174
• Piwowarski W., 1977, Łosiery do Gietrzwałdu, „Studia Warmińskie”, t. 14, s. 153-175
• Przecławski K., 1993, Religia a turystyka, „Problemy Turystyki”, nr 3, s. 57-64
• Rituale Sacramentorum, ac aliarvm Ecclesiae caeremoniarvm. Iuxta Ritum Romanum a Pavlo V. Pont. Maximo praescriptum pro vsv ecclesiarvm diaec. Varmien. Auctoritate Ill. Et Rev. Domini D. Michaelis Radziejowski, Episcopi Varmiensis et Sambiensis recens editum, Brunsbergae 1682
• Ryłko S., 1992, Dzieje parafii Gietrzwałd na Warmii po rok 1877, Kraków
• Stryjakiecz T., 2010, Krajobraz antropogeniczny, przestrzenie kreatywne a turystyka, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” nr 14, s. 52-62
• Wyszowska I., Jędrysiak T., 2016, Pielgrzymowanie w różnych religiach świata - cele i motywy, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 11-37
• Zientara-Malewska M., 1976, Gietrzwałd – dzieje polskości, PAX, Warszawa
• Zientara–Malewska M., 1988, Wieś nad łąkami, oprac. H. Sawicka, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn