Architectura militaris w dziełach o. Benignusa Wanata

• Authors: Sapeta Adam

Title variants

EN

Architectura militaris in the works of Fr Prof. Benignus Wanat

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Omawiam tu dwa dzieła Benignusa Wanata OCD, dotyczące warownego zespołu kościoła- -sanktuarium Matki Bożej i klasztoru karmelitów bosych w Berdyczowie na Ukrainie. Początek tego zespołu zabytkowego stanowił zamek berdyczowski, darowany w 1634 roku zakonowi przez hr. Janusza Tyszkiewicza, przebudowany na obronny zespół klasztorny. W 1642 roku karmelici bosi otrzymali od fundatora obraz Matki Bożej, otoczony żywym kultem, koronowany w roku 1756 koronami poświęconymi przez papieża Benedykta XIV. Obronny klasztor nazwano Fortecą Najświętszej Maryi Panny. Autor omawia szczegółowo fortyfikacje klasztoru, które od wieków XVII–XVIII broniły go przed Tatarami, Kozakami, Rosjanami i zachłannością członków rodu Tyszkiewiczów. Twierdzę wzmacniano załogą wojskową i artylerią. W 1734 roku przeprowadzono modernizację twierdzy (arch. Jan de Witte). Twierdza broniła Polski przed Rosjanami w czasie konfederacji barskiej w roku 1768. Upadek Polski w roku 1793 położył kres fortecy. Rosja przeznaczyła zespół na cele świeckie. W czasie II wojny światowej kościół wraz z klasztorem i fortyfikacjami zostały spalone. Obraz Matki Boskiej zaginął. W roku 1991, gdy ogólnopolskim prowincjałem był o. Benignus Wanat, zakonnicy powrócili do Berdyczowa. Zespół został zrewaloryzowany jego staraniem, wraz z ufundowaniem nowego obrazu Matki Bożej, ukoronowanego w 1988 roku. Rewaloryzacja klasztoru i fortyfikacji jest nadal prowadzona siłami zakonu i ukraińskich władz Berdyczowa. Sanktuarium służy obydwu narodom. Ostatni rozdział pracy jest poświęcony analizie fortyfikacji berdyczowskiego klasztoru pod kątem systematyki i specyfiki architektury obronnej od wieku XVII do czasów współczesnych.

EN

The article discusses two works of Fr. Benignus Wanat OCD, concerning the fortified complex of the church-shrine of Our Lady and the monastery of the Discalced Carmelites in Berdychiv, Ukraine. The history of the present conservation area started when Count Janusz Tyszkiewicz donated the already existing Berdychiv castle to Carmelites in 1634. The castle was subsequently rebuilt as a fortified monastery. In 1642 the founder donated a miraculous icon of the Virgin Mary crowned with crowns of Pope Benedict XIV in 1756. The fortified monastery was then referred to as the Fortress of the Blessed Virgin Mary. The paper describes the history of Berdychiv fortress from the 17th century to modern times. The fortress, reinforced with military crew and artillery, was to protect the shrine against invasions of the Tatars, Cossacks and Russians. In 1734 it underwent modernisation (Arch. Jan de Witte). The fortress, under the command of Kazimierz Pułaski, defended Poland against the Russians during the Bar Confederation in 1768. The collapse of Poland in 1793 put an end to the fortress. Russia designated the monastery for secular purposes. During World War II, the church with the monastery and fortifications were burnt and destroyed. The miraculous icon of Our Lady went missing. In 1991, when Fr. Benignus Wanat was the Provincial Superior of Polish Carmelites, the monks returned to Berdychiv. Fr. Wanat was instrumental in restoring the architectural complex and funding a new picture of Our Lady, crowned in 1988. Currently the sanctuary serves both nations – Polish and Ukrainian. The last chapter of the paper is devoted to the analysis of Berdychiv monastery fortifications systems from the end of the 16th century to the second half of the 18th century. The fortifications evolved from the tower and round bastion system, through the old and new Italian bastion system, into the tenaille system. Elements of all these systems can be presently seen in Berdychiv. After the extensive damage caused by World War II and further aggravated by the days of Soviet rule, the fortifications were left in ruins until 1993. Since then the restoration and renewal work has been conducted and financed by the Ukrainian authorities of the city of Berdychiv and Zhytomyr province.

Keywords

PL

Benignus Józef Wanat

EN

Benignus Józef Wanat

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2016
• Volume: 22
• Pages: 19-34

Dates

published

2016-12-31

Contributors

author

Sapeta Adam

Identifiers

DOI

10.15633/fhc.2068