Źródła leksyki socjolektu użytkowników CB-radia

• Authors: Violetta Jaros

Title variants

EN

The sources of CB radio users’ sociolectal lexis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem referatu jest ustalenie, z jakich źródeł czerpie leksykę socjolekt użytkowników CB- -radia. Analiza wykazała, że głównym źródłem leksyki cb-radiowej kierowców jest język potoczny, dawna gwara szoferska i słownictwo motoryzacyjne oraz w różnym stopniu inne socjolekty, z których wymienić należy współczesny slang młodzieżowy (dawna gwara studencka i uczniowska), język cb- -radiowy, a także język środowisk przestępczych (żargon więzienny i złodziejski), język łowiecki, gwarę żołnierską, język wojskowy i partyzancko-konspiracyjny z okresu drugiej wojny światowej, profesjolekt lekarski, polszczyznę religijną i konsumpcyjną, a także zapożyczenia z języków obcych, w mniejszym stopniu rodzimych gwar ludowych i dialektów. Analiza wykazała także, że leksyka socjolektalna znacznie przewyższa podstawowy, współnoodmianowy zasób polszczyzny dotyczący transportu, komunikacji i podróżowania – 967 określeń cb-radiowych wobec 201 wyrazów wspólnych.

EN

The subject of this paper is to determine what are the sources that the CB radio users’ sociolect derives from. The analysis has shown that the main sources of the CB radio lexis are as follow: the informal language, the old dialect of chauffeurs, the automotive vocabulary and the other sociolects to some extent, such as contemporary youth slang (the old dialect of students and school children), the CB radio language, the language of criminal environment (prison slang and thieves’ argot), the hunters’ language, the military slang, the military language, the World War II partisan-conspiratorial language, the medical professiolect, the religious Polish language and the consumerist Polish language, the foreign language borrowings as well as the local folk cants and dialects but in a minor degree. The analysis has shown that the sociolectal lexis has considerably outnumbered the basic (common to all words) range of Polish vocabulary referring to transporting, commuting and travelling – 967 CB radio users’ expressions to 201 common words.

Keywords

PL

socjolekt; leksyka środowiskowa; polszczyzna wspólnoodmianowa gwary ludowe; zapożyczenia

EN

sociolect; environmental lexis; basic (common to all words) Polish dialects; borrowings

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2013
• Volume: LIX
• Pages: 61-77

Dates

published

2013

Contributors

author

Violetta Jaros

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Języka Polskiego.

References

• Anusiewicz Janusz, Skawiński Jacek, 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa–Wrocław
• Cegieła Anna, 1992, Polskie słownictwo teatralne 1765–1965, Wrocław
• Chaciński Bartek, 2003, Wypasiony słownik najmłodszej polszczyzny, Kraków
• Chaciński Bartek, 2005, Wyczesany słownik najmłodszej polszczyzny, Kraków
• Czeszewski Marek, 2006, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa
• Czeszewski Marek, 2008, Słownik slangu młodzieżowego, Piła
• Grabias S., 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin
• Hoppe Stanisław, 1981, Słownik języka łowieckiego, wyd. 3, Warszawa
• Jaros Violetta, 2011a, Formacje deminutywne i hipokorystyczne oraz ich funkcje w języku użytkowników CB-radia, [w:] Wokół słów i znaczeń. IV. Słowotwórstwo a media, red. E. Badyda, J. Maćkiewicz, E. Rogowska-Cybulska, Gdańsk, s. 185–195
• Jaros Violetta, 2011b, „Lustereczko dla ciebie, kolego”, czyli grzeczność językowa na polskich drogach, [w:] Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji. III. Kontekst a komunikacja, red. I. Matusiak-Kempa, S. Przybyszewski, Olsztyn, s. 254–266
• Jaros Violetta, 2011c, Rytualizacja i płciowość w komunikacji użytkowników CB-radia, [w:] Język, rytuał, płeć, red. M. Cieszkowsk, J. Szczepaniak, Bydgoszcz, s. 113–128
• Jaros Violetta, 2012a, Sposoby pomnażania leksyki socjolektalnej w języku użytkowników CB-radia (neologizmy semantyczne i funkcyjne), „Prace Naukowe AJD w Częstochowie”, seria: Językoznawstwo, s. 120–136
• Jaros Violetta, 2012b, Język użytkowników CB-radia a dawna gwara szoferska w kontekście przemian językowych i społeczno-cywilizacyjnych w Polsce, [w:] Język, natura, cywilizacja, red. E. Laskowska, B. Morzyńska-Wrzosek, W. Czechowski, Bydgoszcz, s. 91–112
• Jaros Violetta, 2012c, Sposoby wartościowania w języku użytkowników CB-radia, [w:] Zjawisko nobilitacji i deprecjacji w języku. Komunikacja, red. R. Bizior, D. Suska, Częstochowa, s. 173–191
• Jaros Violetta, 2012d, Język użytkowników CB-radia (właściwości leksykalne), [w] Język nowych mediów, red. K. Michalewski, Łódź, s. 291–301
• Jaros Violetta, 2013, Sposoby pomnażania leksyki socjolektalnej w języku użytkowników CB-radia (neologizmy strukturalne), [w:] Słowotwórstwo w różnych odmianach języka, red. E. Badyda, J. Maćkiewicz, E. Rogowska-Cybulska Gdańsk, s. 117–136
• Kaczmarek Leon, Skubalanka Teresa, Grabias Stanisław, 1994, Słownik gwary studenckiej, Lublin
• Kania Stanisław, 1978, Polska gwara żołnierska, Zielona Góra
• Kania Stanisław, 1980, O polskiej gwarze szoferskiej, „Socjolingwistyka”, 3, s. 105–121
• Kania Stanisław, 1986, Polska gwara konspiracyjno-partyzancka 1939–1945, wyd. 2, Warszawa
• Kania Stanisław, 1995, Słownik argotyzmów, Warszawa
• Lubaś Władysław, 2003, Polskie gadanie. Podstawowe cechy i funkcje potocznej odmiany polszczyzny, Opole
• Markowski Andrzej, 1990, Leksyka wspólna wszystkim różnym odmianom polszczyzny, t. 1–2, Warszawa
• Markowski Andrzej, 1992, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa
• Miejski słownik slangu i mowy potocznej, http://www.miejski.pl/
• Miodunka Władysław, 1989, Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa
• Ożdżyński Jan, 1970, Polskie słownictwo sportowe, Wrocław
• Ożdżyński Jan, 1989, Morska wspólnota kulturowa w świetle faktów językowych, Kraków
• Ożóg Kazimierz 2004, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów
• Piekot Tadeusz, 2008, Język w grupie społecznej: wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych
• Sawaniewska-Moch Zofia, Moch Włodzimierz, 2001, Język subkultury hiphopowej a tendencje współczesnej polszczyzny, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 8, red. M. Białoskórska, L. Mariak, Szczecin, s. 325–340
• Stępniak Klemens, 1993, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Londyn
• Szlesiński Iwo, 1985, Słownictwo wojskowe w wybranych tekstach historycznych i literackich XVII wieku, Wrocław
• Ułaszyn Henryk, 1951, Język złodziejski, Łódź
• Zdankiewicz-Jedynak Dorota, 2008, Wykłady ze stylistyki polskiej, Warszawa
• Zgółkowa Halina, red. 2004, Nowy słownik gwary uczniowskiej, Wrocław
• Żydek-Bednarczuk Urszula, 1987, Słownictwo z zakresu motoryzacji we współczesnym języku polskim, Katowice

Identifiers

ISSN

0076-0390