Czego chce film na scenie? Analiza trzech przypadków

• Authors: Katarzyna Fazan

Title variants

PL

What Does the Film Want on the Stage? Three case studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ekspansja obrazów filmowych w teatrze prowokuje do zadawania pytań o sens ich obecności, o różne relacje między żywym a zarejestrowanym planem inscenizacji. Artykuł jest okazją do poszukiwania adekwatnych teorii, które pozwolą analizować złożone techniki scenicznego obrazowania, idącego od powtórzenia, iluzji, gry z percepcją do utrwalenia i rozproszenia scenicznej cielesności. Interpretacja wybranych przykładów zmierza do odpowiedzi na pytanie, czego chcą (wedle formuły W. J. T. Mitchella) obrazy filmowe na scenie. Odwołując się do trzech autorskich teatrów Krystiana Lupy, Krzysztofa Warlikowskiego i Krzysztofa Garbaczewskiego, autorka próbuje w trybie analizy prześledzić wybrane strategie reżyserów, którzy posługując się nagraniem i kamerą, filmem cytowanym i własną dramaturgią, odmienili i skomplikowali formy żywej obecności na scenie. Nowoczesne praktyki wizualności zmuszają także do poszukiwania nowych narzędzi opisu fenomenów teatralnych o niejednorodnej strukturze przekazu. W przypadku konkretnej praktyki wydaje się ciekawe nie tylko mechaniczne przeniesienie filmu w obszar sceny, lecz także wykorzystanie materii filmowo-kinowej jako inspiracji i zasobu konwencji, które de(kon)struują tradycyjne środki teatralne.

EN

The growing presence of film images on stage makes one question the sense and meaning of their being there, the relations between what is live and recorded. In the article adequate theories are sought that would help to analyse complex scenic imaging techniques, ranging from repetition, illusion, playing with perception, to dispersion and consolidation of corporeality on stage. Analysis of selected examples aims to answer the question (according to W. J. T. Mitchell’s formulae) what is the purpose of film images on the stage. The author refers to the theatres of Krystian Lupa, Krzysztof Warlikowski and Krzysztof Garbaczewski, and analyses the directors’ strategies of their use of recorded film, camera, film citations and their own dramaturgy, and how they changed and made more complex the form of life presence on the stage. The modern visual practices force one to search for new tools to be used in the description of the theatre phenomena which do not have a unitary structure. What appears interesting is not simply the direct placing of film on the stage, but the use of film material as an inspiration and a source of conventions that de(con)struct traditional theatrical agents.

Keywords

PL

Lupa Krystian; Warlikowski Krzysztof; Garbaczewski Krzysztof

EN

Lupa Krystian; Warlikowski Krzysztof; Garbaczewski Krzysztof

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2014
• Issue: 87-88
• Pages: 114-126

Contributors

author

Katarzyna Fazan

• Katedra Teatru i Dramatu, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński

References

• Bockris, Victor. 2005. Andy Warhol. Życie i śmierć. Tłum. P. Szymon. Warszawa: WAB, Warszawa
• Debord, Guy. 2012. Kulminacja oddzielenia. W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, Ł. Zaremba (red.). Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Felbeck, Friederike. 2014. Uwaga: to wideo zawiera fragmenty „Kaliguli”. „Didaskalia” 121-122
• Foucault, Michel. 2012. Panoptyzm. W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, Ł. Zaremba (red.). Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Kluszczyński, Ryszard W. 2010. Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do interaktywnego spektaklu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
• Kurz, Iwona, Łukasz Zaremba. 2013. Potęga i nędza królestwa. Animistyczna ikonologia W.J. T. Mitchella. W: W. J. T. Mitchell. Czego chcą obrazy? Pragnienie przedstawień, życie i miłości obrazów. Tłum. Ł. Zaremba. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury
• Mancewicz, Aneta. 2011. Powrót do obrazów, rozmowa Anety Mancewicz z Elisabeth LeCompte. „Didaskalia” 101
• Salwa, Mateusz. 2010. Iluzja w malarstwie. Próba filozoficznej interpretacji. Kraków: Universitas
• Wichowska, Joanna. 2012. „Iwona, księżniczka Burgunda” Garbaczewskiego. „Dwutygodnik.com” 4 (81). http://www.dwutygodnik.com/artykul/3484-iwona-ksiezniczka-burgunda-garbaczewskiego.html
• Virilio, Paul. 1994. Światło pośrednie. W: A. Gwóźdź (red.). Po kinie?... Audiowizualność w epoce przekaźników elektronicznych. Kraków: Universitas