The International Red Cross in contemporary Polish history textbooks: An overview

• Authors: Biedka Karolina , Sobczak Monika

Title variants

PL

Międzynarodowy Czerwony Krzyż we współczesnych polskich podręcznikach do historii. Rys ogólny

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The main aim of the article is to present how the issues pertaining to the creation and activities of the International Red Cross and the figure of its originator and founder, Henry Dunant, are presented in Polish history textbooks. History lessons at school are a suitable platform to introduce issues related to the concept of humanitarianism. Lessons that mention the establishment and operations of the International Red Cross and its national branches make a valuable contribution to raising awareness of humanitarianism and human rights. It is worth looking at how these issues are treated in school textbooks, which are one of the main sources of students' knowledge of history. Primary and secondary school textbooks currently available on the publishing market and used by active teachers were analysed. Textual content and iconography were analysed, as well as the tasks proposed for classroom use. In order to answer the research questions, a critical textual analysis of the content of twenty-one textbooks was carried out. Textbooks published between 2017 and 2023, which are on the official list of textbooks approved for use in schools, were the subject of analysis. The article also reveals the presence of the Polish Red Cross on the pages of these textbooks.

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie sposobu, w jaki zagadnienia powstania i działalności Międzynarodowego Czerwonego Krzyża oraz postać pomysłodawcy i założyciela tej organizacji – Henry Dunanta prezentowane są w polskich podręcznikach do historii. Lekcje historii w szkole stanowią odpowiednią platformę do wprowadzania zagadnień związanych z koncepcją humanitaryzmu. Lekcje, na których wspomina się o działalności Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, a także jego krajowych oddziałów przyczyniają się do podnoszenia świadomości na temat humanitaryzmu i praw człowieka. Warto przyjrzeć się, w jaki sposób kwestie te są traktowane w podręcznikach szkolnych, jednym z głównych źródeł uczniowskiej wiedzy na temat historii. Analizie poddano podręczniki dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych dostępne obecnie na rynku wydawniczym i wykorzystywane przez czynnych zawodowo nauczycieli. Zbadano zawarte w nich treści tekstowe i ikonografie, a także zadania, które są proponowane do realizacji podczas lekcji. Aby odpowiedzieć na pytania badawcze, przeprowadzono krytyczną analizę tekstową treści siedemnastu podręczników.

Keywords

EN

textbooks; history education; didactics; International Red Cross

PL

podręczniki; edukacja historyczna; dydaktyka; Międzynarodowy Czerwony Krzyż

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2024
• Volume: 31
• Issue: 2
• Pages: 110-130

Contributors

author

Biedka Karolina

• Wydział Nauk Społecznych, Instytut Historii, Uniwersytet Opolski

author

Sobczak Monika

• Szkoła Doktorska, Uniwersytet Opolski

References

• Choińska-Mika J., Szlanta P., Zielińska K., 2021, Historia. Podręcznik. Liceum i technikum. Klasa 3. Zakres rozszerzony, Warszawa.
• Chwalba A., Kępski Ł., 2022, Historia 3. Ślady czasu. Podręcznik dla klasy 3 liceum i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony, Gdańsk.
• Dudek A., Kępski Ł., Polit J., 2023, Historia 4. Ślady czasu. Podręcznik dla klasy 4 liceum i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony, Gdańsk.
• Kalwat W., Szlanta P., Zawistowski A., 2018, Historia. Podręcznik. Szkoła podstawowa. Klasa 8, Warszawa.
• Kąkolewski I., Kowalewski K., Plumińska-Mieloch A., 2017, Historia. Podręcznik. Szkoła podstawowa. Klasa 7, Warszawa.
• Kłaczkow J., Łaszkiewicz A., Roszak S., 2020, Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa.
• Kłaczkow J., Łaszkiewicz A., Roszak S., 2021, Poznać przeszłość 3. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres podstawowy, Warszawa.
• Kłaczkow J., Roszak S., 2022, Poznać przeszłość 4. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres podstawowy, Warszawa.
• Krzemiński T., Niewęgłowska A., 2021, Zrozumieć przeszłość 3. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa.
• Małkowski T., 2022, Historia 8. Podręcznik dla klasy ósmej szkoły podstawowej, Gdańsk.
• Małkowski T., Golecka-Mazur A., Korewo R., Szkudlarek D., 2017, Historia 7. Podręcznik dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Gdańsk.
• Śniegocki R., Zielińska A., 2021, Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii dla klasy ósmej szkoły podstawowej, Warszawa.
• Śniegocki R., Zielińska A., 2022, Zrozumieć przeszłość 4. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa.
• Ustrzycki J., Ustrzycki M., 2019, Historia 7. Podręcznik dla szkoły podstawowej, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 3. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Część 2, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 3. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 1, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 3. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 2, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 4. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 1, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 4. Zakres podstawowy. Podręcznik dla szkoły ponadpodstawowej. Część 2, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 4. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Część 1, Gdynia.
• Ustrzycki M., Ustrzycki J., 2022, Historia 4. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych. Część 2, Gdynia.
• Abramek Z., 2001, Powstanie i działalność Polskiego Czerwonego Krzyża (1912‒1951), Warszawa.
• Abramek Z., 2005, Pielęgniarki Polskiego Czerwonego Krzyża wyróżnione Medalem im. Florence Nightingale, Warszawa.
• Banach-Gerlach Z., 1984, Ogólne wiadomości o Czerwonym Krzyżu. Cele i zadania PCK, Olsztyn.
• Bednorz R., 1989, Aby mogli przetrwać. Pomoc dla polskich jeńców wojennych w niewoli Wehrmachtu, Opole.
• Białokur F., 1926, Praca samarytańska i społeczna Kobiet polskich w powstaniu styczniowym 1863‒1864, cz. I, „Polski Czerwony Krzyż” nr 4‒5.
• Boissier P., 1974, Henry Dunant, Genewa.
• Bostridge M., 2008, Florence Nightingale. The making of an icon, New York.
• Chaponniere C., 2022, Henry Dunant. The Man of the Red Cross, Lodon ‒ New York ‒ New Dehli ‒ Sydney.
• De Henning-Michaelis E., 1925, Od Zast. Szefa Departamentu Sanitarnego M S. Wojsk, „Czerwony Krzyż”, R. 1, nr 1.
• Dunant H., 1983, Wspomnienie Solferino, red. R. Bielecki [no place of issue].
• Durand A., 1994, The role of Gustave Moynier in the founding of the Institute of International Law (1873) ‒ The War in the Balkans (1857–1878) The Manual of the Laws of War (1880), “International Review of the Red Cross”, no. 34(303).
• Durand R., 2011, Henry Dunant 1828‒1910, Geneva.
• Dziadzio A., 2002, Monarchia konstytucyjna w Austrii 1876‒1914. Władza ‒ obywatel ‒ prawo, Kraków.
• Forsythe D.P., Rieffer-Flanagan B.A.J., 2007, The International Comiittee of the Red Cross. A neutral humanitarian actor, New York.
• Gasser H.P., 1993, Międzynarodowe prawo humanitarne. Wprowadzenie, Warszawa.
• Goniewicz M., Goniewicz K., 2016, Ewolucja systemu ratownictwa medycznego – od starożytności do czasów współczesnych, „Emergency Medical Service”, no. 3.
• Grodziski S., 2006, Franciszek Józef I, Wrocław.
• Jaczyński S., 2012, Ocaleni od zagłady. Losy oficerów polskich ocalałych z masakry katyńskiej, Warszawa.
• Karbowski J., 1969, Tęcza nad Solferino, Warszawa.
• Kisielewski, T.A., 2008, Katyń. Zbrodnia i kłamstwo, Poznań.
• Leś E., 2001, Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce, Warszawa.
• Łojek J., 1988, Dzieje sprawy Katynia, Warszawa.
• Marcinko M., 2014, Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca [w:] Międzynarodowe Prawo Humanitarne Konfliktów Zbrojnych, red. Z. Falkowski, M. Marcinko, Warszawa.
• Owsiany H., 2002, Z pomocą w czasie wojen i zniewolenia [w:] „Bez sądu świadków i prawa….” Listy z łagrów i zesłania do Delegatury PCK w Moskwie 1924‒1937, red. R. Dzwonkowski, Lublin.
• Podolak S., 1929, Polski Czerwony Krzyż 1919‒1929. Wydawnictwo jubileuszowe na dziesięciolecie istnienia Polskiego Czerwonego Krzyża, Warszawa.
• Ratyńska B., 1974, Pół wieku w służbie narodu i idei, Warszawa.
• Steele P.E., 2018, Henry Dunant: Christian Activist, Humanitarian Visionary, and Zionist, “Israel Journal of Foreign Affairs”, no. 12(1).
• Swianiewicz S., 1990, W cieniu Katynia, Warszawa.
• Szymoniczek J., 2008, Dwa Zarządy Główne Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1939‒1945: wyjątek od zasad Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, „Dzieje Najnowsze”, no. 3.
• Tarnowska M., 2012, Przyszłość pokaże…, Wspomnienia, Łomianki.
• Uhma S., Bliźniewski R., 1959, Polski Czerwony Krzyż 1919‒1959, Warszawa.
• Wawrzykowska-Wierciochowa D., 1965, W kręgu miłości i bohaterstwa, Warszawa.
• Zawodny J.K., 1989, Katyń, Lublin‒Paryż.
• Apel Polskiego Czerwonego Krzyża o nieużywanie znaku czerwonego krzyża na samochodach/transportach osób prywatnych, 12 March 2022, https://pck.pl/apel-polskiego-czerwonego-krzyza-o-nieuzywanie-znaku-czerwonego-krzyza/ [access: 19.08.2024].
• Guillaume-Henri-Dufour, https://www.britannica.com/biography/Guillaume-Henri-Dufour [access: 03.06.2023].
• Henry Dunant (1828‒1910), https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/misc/57jnvq.htm [access: 29.08.2023].
• Louis Appia, https://museeprotestant.org/en/notice/louis-appia-1818-1898-pionnier-delhumanitaire/ [access: 03.06.2023].
• Recommendation of the European Parliament and of the Council of 18 December 2006 on key competences for lifelong learning, Official Journal of the European Union,30 December 2006, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32006H0962 [access: 10.01.2024].
• Sadowska K., Tajemnica skrzyń katyńskich, https://pck.malopolska.pl/tajemnica-skrzynkatynskich/ [access: 27.12.2023].
• Wykaz podręczników dopuszczonych do użytku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, https://podreczniki.men.gov.pl/podreczniki/1 [access: 28.12. 2023].
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1927 r. o Stowarzyszeniu "Polski Czerwony Krzyż", DzU 1927, nr 79, poz. 688.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, DzU 2017, poz. 59 z późn. zm.
• Statut Polskiego Towarzystwo Czerwonego Krzyża (PTCK) z kwietnia 1919 r., https://pcktorun.pl/sto-lat/statut1919.html [access: 18.02.2023].
• Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej i statut Polskiego Czerwonego Krzyża, 1930, National Library in Warsaw, ref. DŻS ID (leaflet).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 1017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, DzU 2017, poz. 356.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, DzU 2018, poz. 467.