Ambrogio Contarini i jego podróż na Wschód. Okoliczności nawiązania kontaktów dyplomatycznych przez Wenecję i Polskę z Persją w drugiej połowie XV w.

• Authors: Smołucha Janusz

Title variants

EN

Ambrogio Contarini and his journey to the East. The circumstances of establishing Venetian and Polish diplomatic contacts with Persia in the second half of the 15th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest mało znanemu w historiografii wątkowi dyplomatycznych kontaktów pomiędzy Europą chrześcijańską a Uzun Hassanem (1423-1478), władcą Persji. Stolicą jego państwa było, leżące obecnie w północno-zachodnim Iranie miasto Tabriz. Uzun Hassan wspierał militarnie przeciwników Turcji osmańskiej i dążył do nawiązania kontaktów dyplomatycznych z państwami chrześcijańskimi. Autor krótko przedstawił dzieje tych poselstw, których celem była zazwyczaj Wenecja i Rzym. W 1472 r. jedno z nich zawitało również do stolicy Królestwa Polskiego Krakowa. Poza krótkimi wzmiankami we współczesnych kronikach i dokumentach dyplomatycznych niewiele wiemy o szczegółach tych pierwszych politycznych kontaktów z Persją. Zasadnicza część artykułu odnosi się natomiast do niezwykle dobrze udokumentowanej źródłowo podróży na dwór Uzun Hassana w Tabriz weneckiego posła Ambrogio Contariniego. W dyplomatyczną podróż wyprawił się on z Wenecji w lutym 1474 r. Ponieważ Turcy w owym czasie blokowali przeprawę z Cypru do Azji Mniejszej wenecki poseł zdecydował się na podróż lądem poprzez Niemcy, Królestwo Polskie i Ruś. Niezwykle cenne są jego opisy mało znanych regionów leżących nad Dnieprem, w tym samego Kijowa. Szczegółowo opisał swoją pełną przygód podróż kierując się do Kaffy nad Morzem Czarnym. Stamtąd omijając posiadłości tureckie i góry Kaukazu, uniknąwszy wielu niebezpieczeństw Contarini przedostał się do Persji.

EN

The article discusses the little-known (in historiography) history ofdiplo- matic relations between Christian Europe and Uzun Hassan (1423—1478), the ruler of Persia. The capital of the country was located in Tabriz, cur- rently in north-western Iran. Uzun Hassan provided military support to Ottoman Turkey's enemies and sought to establish diplomatic relations with Christian states. The author briefly describes the history of Persia's diplomatic missions, which were usually aimed at Venice and Rome. In 1472, one of them also visited Krakow, the capital of the Kingdom of Poland. Aside from brief references in contemporary chronicles and diplomatic and diplomatic documents, we know little about details of those first political contacts with Persia. The main part of the article refers to an exceptionally well-documented, in terms of sources, journey of Venetian envoy Ambro­gio Contarini to Uzun Hassan's court in Tabriz. He embarked on the dip­lomatic mission from Venice in February 1474. As Turks at that time were blocking the crossing from Cyprus to Asia Minor, the Venetian envoy de- cided to travel by land across Germany, the Kingdom of Poland and Ruthe- nia. His descriptions of obscure regions at Dnieper, including in Kiev itself, are extremely valuable. He also gave a detailed account of his adventurous journey to Caffa on the shore of the Dead Sea. From there, bypassing the Turkish territory and the mountains of the Caucasus, avoiding many dan- gers, Contarini made it to Persia.

Keywords

PL

Persja; islam; Turcja osmańska; Republika Wenecka; późne krucjaty; papiestwo; Królestwo Polskie; Jagiellonowie; Ruś; Tatarzy

EN

Persia; Islam; Ottoman Turkey; Venetian Republic; late crusades; papacy; Kingdom of Poland; Jagiellonians; Ruthenia; Tartars

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2017
• Volume: 23/2
• Pages: 353-366

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Smołucha Janusz

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• S. Auld, Renaissance Venice, Islam and Mahmud the Kurd. A metalworking enigma, London 2004.
• F. Babinger, Mehmed the Conqueror and His Time, Princeton 1978.
• K. Baczkowski, Callimaco e le ambascerie veneziane in Polonia negli anni 70 del XV secolo, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego-Prace Historyczne” 110 (1994).
• C. Baskins, The Bride of Trebizond. Turks and Turkomens on a Florentine Wedding Chest, circa 1460, "Muqarnas. An Annual on the Visual Cultures of the Islamic World" 29 (2012).
• G. Berchet, La Repubblica di Venezia e la Persia, Torino 1865.
• A. Bryer, Greeks and Türkmens. The Pontic Exception, "Dumbarton Oaks Papers" 29 (1975).
• Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, opr. J. Gintel, Kraków 1971.
• J. Grygiel, Udział rycerstwa polskiego w walce z Turkami w czasach panowania Władysława Jagiełły i Zygmunta Luksemburskiego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu jagiellońskiego. Prace Historyczne" 102 (1992).
• R. Jaworski, Relacja Ambrogio Contariniego jako źródło do edukacji synów Kazimierza Jagielończyka, in: Z tradycji historii kultury i oświaty. Studia ofiarowane Jerzemu Kukulskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestą pracy naukowej, ed. M. Pindera, Piotrków Trybunalski 2007.
• J. Jefferson, The Holy Wars of King Wladislas and Sultan Murad. The Ottoman-Christian Conflict from 1438-1444, Leiden 2012.
• Joannis Dlugossi Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, vol. 12 (1462-1480), Kraków 2005.
• Magyar diplomacziai emlékek Mátyás király korából 1458-1490, ed. I. Nagy, vol. 2, Budapest 1875.
• D. Malipiero, Annali veneti dall'anno 1457 al 1500, vol. 1, Vieusseux 1843.
• V. Minorsky, The Aq-Qoyunlu and Land Reforms, "Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London" 17 (1955).
• A.M. Piemontese, L'ambasciatore di Persia presso Federico da Montefeltro, Ludovico Bononiense O.F.M e il Cardinale Bessarione, "Miscellanea Bibliotecae Apostolicae Vaticanae" 11 (2004).
• G. B. Ramusio, Navigazioni e viaggi, ed. M. Milanesi, vol. 3, Turin 1980.
• G. Rota, Diplomatic Relations between Safavid Persia and the Republic of Venice. An Overview, in: The Turks, vol. 2, ed. H.C. Guzel, C.C. Oguz, O. Karatay, Ankara 2002.
• H. Samsonowicz, Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza, "Przegląd Historyczny" 4 (1973).
• K. M. Setton, The Papacy and the Levant (1204-1571), vol. 2, Philadelphia 1978.
• J. Smołucha, Między Warną a Mohaczem. Zagrożenie tureckie w Polsce w świetle wybranych traktatów, „Studia Historyczne“ 38 (1995) no. 4.
• J. Smołucha, Papiestwo a Polska w latach 1484-1526. Kontakty dyplomatyczne na tle zagrożenia tureckiego, Kraków 1999.
• B. Stachoń, Polska wobec weneckich projektów użycia Persów i Tatarów przeciw Turcji w 2 poł. XV wieku, in: Prace historyczne wydane ku uczczeniu 50-lecia Akademickiego Koła Historyków Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1878-1928, Lwów 1929.
• O.-H. Storz, Die persische Karte. Venezianisch-persische Beziehungen um 1500, Berlin 2009.
• J. A. Wadowski, Kościoły Lubelskie na podstawie źródeł archiwalnych, Kraków 1907.
• J.E. Woods, The Aqquyunlu. Clan, Confederation, Empire, Salt Lake City 1999.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.2232

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2232