PL
W artykule przedstawiono genezę i rozwój rehabilitacji zawodowej oraz zatrudniania osób z niepełnosprawnością do końca XIX stulecia. Celem tekstu jest ukazanie źródeł i przyczyn powstania tej formy zatrudnienia i rehabilitacji, a także ich ewolucja na przestrzeni wieków. Opisane zostały cztery miejsca usankcjonowane historycznie, z których wyrastały współczesne warsztaty (lub zakłady) pracy chronionej: przytułek, kościół, szpital i szkoła dla niepełnosprawnych. Historia rehabilitacji zawodowej oraz zatrudniania osób z niepełnosprawnością sięga czasów starożytnych, kiedy to były one zatrudniane lub imały się różnych zajęć, aby zarobić na życie. W średniowieczu pojawiły się pierwsze warsztaty pracy przeznaczone dla osób dotkniętych niepełnosprawnością. Natomiast w czasach nowożytnych zainteresowano się wsparciem i rehabilitacją poprzez pracę osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Ponieważ ślady tego dziedzictwa, jak widać długiego i skomplikowanego, można zauważyć w wielu warsztatach/zakładach pracy chronionej również dzisiaj, starano się je przybliżyć, zachowując przy tym prawdę historyczną.
EN
This paper presents the origins and development of professional rehabilitation and employment of persons with disabilities by the end of the nineteenth century. The purpose of this article is to show the sources and causes of this form of employment and rehabilitation, as well as their evolution over the centuries. One can describe four places sanctioned historically, from which modern protected workshops (or plans) for the unemployed have emerged: a shelter, church, hospital and school for the disabled. The history of professional rehabilitation and employment of persons with disabilities goes back to ancient times, when they were employed, or tried different activities to earn a living. It was in the Middle Ages when the first workshops for people with disabilities appeared. However, in modern times, the interest has been placed on the support and rehabilitation of people with different disabilities through work. Since the traces of that heritage can be seen in many protected work workshops even today, one tried to bring them about with respect to historical truth.