PL
W działalności naukowej cytat jest bardzo użytecznym, a niekiedy wręcz koniecznym „narzędziem”. Służy on rzetelnemu, dosłownemu zaprezentowaniu stanowiska innych autorów, w tym naukowców. Jego znaczenie zostało także dostrzeżone przez ustawodawcę polskiego, który w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych wprowadził odpowiednie uregulowanie dotyczące cytatu. Cytat jest taką formą dozwolonego użytku utworów (art. 29 pr. aut.), która realizuje potrzebę wyważenia, z jednej strony, interesów autorów, a z drugiej - użytkowników, w celu zapewnienia rozwoju nauki oraz upowszechniania nauki, postępu cywilizacyjnego, jak i swobody wypowiedzi. Bez uwzględnienia rezultatów pracy innych autorów (naukowców) trudno byłoby prowadzić działalność naukową, która ze swej natury często wymaga właśnie odwołania do już istniejącego dorobku i wykorzystania cudzych utworów. W związku z odbywającym się na dużą skalę, i bardzo zróżnicowanym korzystaniem z cudzej twórczości w działalności naukowej; oprócz regulacji prawnych, także normy etyczne, i odwołujące się do nich dobre obyczaje naukowe odgrywają istotną rolę przy wyznaczaniu granic dopuszczalnego cytatu. Dobre obyczaje naukowe, zwyczaje dopełniają ogólne reguły dotyczące cytatu przewidziane w przepisach prawnych. Ostatnio problematyka cytatu, a właściwie należałoby powiedzieć zasad oznaczania cytowanego utworu, w związku z licznymi występującymi w praktyce nieprawidłowościami nabiera coraz większego znaczenia w kontekście zjawiska plagiatu. Wskazanym zagadnieniom oraz m.in. takim jak: cytat z drugiej ręki, autocytat, autoplagiat, cytowanie fikcyjnych autorów i „fikcyjnych” utworów poświęcony jest niniejszy artykuł.
EN
In academic work citation is a useful and often necessary tool to present literally the views of other authors. Its importance has also been recognized by Polish law, which in the act about copyrights and related rights introduced appropriate regulations regarding citations. Citations are a permissible way of using the work of others, making it possible to balance the rights of authors on the one hand and those of users on the other, thus assuring the development of science and its dissemination, the advancement of civilization, and the freedom of expression. The ability to use the results of other authors allows for scientific activity, which of its nature requires reference to and use of the work of others. Due to the frequent and varied use of the work of others in scientific activity, in addition to legal regulations, ethical norms and good academic practices play an important role in establishing the limits of permissible citations. As a result of numerous recent improprieties, the issue of citations, or more precisely of the proper acknowledgment of a cited work, has taken on ever greater significance in the context of the phenomenon of plagiarism. The present article considers such issues and others such as second hand citation, autocitation, autoplagiarism, and the citation of fictional authors and of “fictional” works.