Człowiek w pryzmatach organizacji, wiedzy i bezpieczeństwa – ujęcie personalistyczno-fenomenologiczne

• Authors: Bronisław Bombała

Title variants

EN

Human Being in Prisms of Organizations, Knowledge and Security – the Personalistic-Phenomenological Approach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest kwestia paradygmatu nauk o zarządzaniu i nauk o bezpieczeństwie w kontekście personalistycznej wizji człowieka. Nauki o zarządzaniu i nauki o bezpieczeństwie znajdują się na etapie przedparadygmatycznym i wymagają ugruntowanej ontologii i epistemologii. W artykule proponuje się zastosowanie ujęcia personalistyczno-fenomenologicznego jako podstawy ontologicznej i epistemologicznej nauk o zarządzaniu i nauk o bezpieczeństwie. Zaletą ujęcia personalistyczno-fenomenologicznego jest spójne w sensie epistemologiczno-metodologicznym instrumentarium badawcze, służące zarówno do formułowania filozoficznych założeń tych nauk, jak i do podniesienia efektywności metod badawczych stosowanych w rozwiązywaniu problemów z zakresu zarządzania i bezpieczeństwa.

EN

The analysis of the paradigm of management science and the science of security in the context of the personalistic vision of human being is the subject of the article. Management science as well as science of security are in the pre-paradigmatic stage and require well-established ontology and epistemology. The article proposes the use of personalistic-phenomenological approach as the ontological and epistemological basis of the aforementioned sciences. Epistemologically and methodologically coherent instruments of research, used to both formulate philosophical assumptions of management science as well as science of security and improve the effectiveness of research methods applied to solve management and security problems, are the key advantage of personalistic-phenomenological approach.

Keywords

PL

organizacja; wiedza; bezpieczeństwo; paradygmat; personalizm; fenomenologia

EN

organization; knowledge; security; paradigm; personalism; phenomenology

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2017
• Volume: 159
• Pages: 107-141

Contributors

author

Bronisław Bombała

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Michała Oczapowskiego 2, 10-719 Olsztyn

References

• Antonovsky A. 1979. Health, Stress and Coping. San Francisco: Jossey-Bass.
• Bańkowski A. 2000. Etymologiczny słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.
• Barker C., Pistrang N., Elliott R. 2002. Research Methods in Clinical Psychology. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Bartnik C.S. 1995. Personalizm. Lublin: Oficyna Wydawnicza Czas.
• Bielski M. 2004. Podstawy teorii organizacji i zarządzania. Warszawa: C.H. Beck.
• Bierdiajew M. 2003. Niewola i wolność człowieka. Zarys filozofii personalistycznej. Kęty: Antyk.
• Bombała B. 2014a. Anna-Teresa Tymieniecka’s and Max Scheler’s Phenomenology as the ontopoietic genesis of managers life. W: A.-T. Tymieniecka (ed.), Phenomenology of Space and Time: The Forces of the Cosmos and the Ontopoietic Genesis of Life, Book I (Analecta Husserliana CXVI), Dordrecht: Springer, 155–165.
• Bombała B. 2013a. Ekonomizm nauk o zarządzaniu a przedsiębiorczość personalistyczna. „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 16: 319–334.
• Bombała B. 2012. Fenomenologia polskiej transformacji. „e-Politikon” 1: 177–203.
• Bombała B. 2011. Fenomenologia przywództwa: być kimś – czynić coś. „Prakseologia” 151: 11–33.
• Bombała B. 2010. Fenomenologia zarządzania. Przywództwo. Warszawa: Difin.
• Bombała B. 2002. Personalistyczna filozofia zarządzania jako odpowiedzialność pozytywna. „Prakseologia” 142: 131–148.
• Bombała B. 2014b. Phenomenology as the epistemological and methodological basis of management sciences. „International Journal of Contemporary Management” 13 (1): 150–172.
• Bombała B. 2014c. Prakseologia fenomenologiczna. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2: 105–133.
• Bombała B. 2016. Przywództwo w perspektywie personalistyczno-fenomenologicznej. „Organizacja i Kierowanie” 4: 101–117.
• Bombała B. 2013b. Zastosowanie prakseologii fenomenologicznej w zarządzaniu kryzysowym – przewodzenie w kryzysie. W: G. Sobolewski, D. Majchrzak (red.), Zarządzanie kryzysowe. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, s. 58–77.
• Boryś W. 2005. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Brockington J.L. 1990. Święta nić hinduizmu. Warszawa: IW PAX.
• Brückner A. 1927. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
• Byrne J. 1993. The virtual corporation. „Business Week” 36–41.
• Chełminiak M. 2015. Teorie bezpieczeństwa. W: A. Żukowski. M. Hartliński, W. Modzelewski, J. Więcławski (red.), Podstawowe kategorie bezpieczeństwa narodowego. Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych UWM w Olsztynie, s. 49–57.
• Delsol Ch. 2003. Esej o człowieku późnej nowoczesności. Kraków: Znak.
• Dolidze M. 2013. Human development between imaginative freedom and vital constraints on the light of quantum phenomenology. W: A-T. Tymieniecka (ed.), Phenomenology and the Human Positioning in the Cosmos: The Life-world, Nature. Earth: Book Two, Dordrecht: Springer, s. 219–226.
• Domański J., Kotarba W., Krupa T. 2014. The prisms of management. „Foundations of Management” 6: 43–50.
• Drucker P.F. 1994. The age of social transformation. „The Atlantic Monthly” 274 (5): 53–80.
• Drucker P.F. 2001. The next society: A survey of the near future. „The Economist” 3 listopada.
• Eliade M. 1988. Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1. Warszawa: IW PAX.
• Feyerabend P.K. 1996. Przeciw metodzie. Wrocław: Wydawnictwo „Siedmioróg”.
• Fleck L. 1946. Problemy naukoznawstwa. „Życie Nauki: Miesięcznik Naukoznawczy” 1: 322–336.
• Florida R. 2010. Narodziny klasy kreatywnej. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Florida R. 2002. Rise of the Creative Class: And How it’s Transforming Tork, Leisure, Community and Everyday Life. New York: Basic Books.
• Gasparski W. 2007. Wiedza o organizacji i zarządzaniu oraz jej poznawcze ugruntowanie. „Współczesne Zarządzanie” 1: 34–47.
• Gill M.J. 2014. The Possibilities of Phenomenology for Organizational Research. „Organizational Research Methods” 17(2): 118–137.
• Gilson E. 1987. Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich. Warszawa: IW PAX.
• Granat W. 1985. Personalizm chrześcijański. Teologia osoby ludzkiej. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
• Gronbacher G.M.A. 1998. The need for economic personalism. „The Journal of Markets & Morality” 1: 1–34.
• Heil D. 2011. Ontological Fundamentals for Ethical Management. Heidegger and the Corporate World. Dordrecht: Springer.
• Heidegger M. 2008. Bycie i czas. Warszawa: WN PWN.
• Herzog P. 2010. OSSTMM 3– The Open Source Security Testing Methodology Manual, ISECOM (e-book) [dostęp 4.05.2016: www.isecom.org].
• Hofreiter L. 2015. About security in contemporary world. „Securitologia” 1: 7–17.
• Hofreiter L, 2013. Rozważania nad bezpieczeństwem. „Securitologia” 1: 17–31.
• Howitt P. 1996. On Some Problems in Measuring Knowledge-Based Growth. W: P. Howitt (ed.), The Implications of Knowledge-Based Growth for Micro-Economic Policies. Calgary: University of Calgary Press, s. 9–29.
• Kieżun W. 2002. Pięć lat seminarium Krytycznej Teorii Organizacji. Analiza dorobku i perspektywy rozwoju. „Master of Business Administration” 1: 4–9.
• Kitler W. 2011. Zarządzanie kryzysowe w Polsce, stan obecny i perspektywy. W: G. Sobolewski, D. Majchrzak (red.), Zarządzanie kryzysowe w systemie bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, s. 15–36.
• Kołodziejczyk K. 2009. Bezpieczeństwo. Kontekst personalno-aksjologiczny. „Zeszyty Naukowe WOSWL” 1: 134–143.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. 1997. Warszawa: Kancelaria Sejmu.
• Korzeniowski L. 2012. Podstawy nauk o bezpieczeństwie. Zarządzanie bezpieczeństwem. Warszawa: Difin.
• Korzeniowski L. 2008. Securitologia. Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych. Kraków: Wyd. EAS.
• Korzeniowski L. 2007. Securitologia na początku XXI wieku. „Securitologia” 6: 181–192.
• Korzeniowski L., 2005. Securitology. The Concept of Safety. „Communications” 3: 20–23.
• Kotarbiński T. 1969. Traktat o dobrej robocie. Warszawa: Ossolineum.
• Krupa M. 2006. „Dżungla” teorii organizacji i zarządzania – poznanie zdeterminowane pytaniem o światopogląd? „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 9: 339–349.
• Krzyżanowski L.J. 1999. O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty – modele – metafory – filozofia – metodologia – dylematy – trendy. Warszawa: WN PWN.
• Kuhn T. 1968. Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: PWN.
• Küpers W. 2015. Phenomenology of the Embodied Organization. The Contribution of Merleau-Ponty for Organizational Studies and Practice. London: Palgrave Macmillan.
• Lewis C.S. 1990. Listy starego diabła do młodego. Warszawa: IW PAX.
• Lisiński M. 2016. Paradygmaty metodologiczne nauk o zarządzaniu. „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 421: 374–385.
• Manijeh N. 2009. Societal Security. Tehran: Research Institute of Strategic Studies (Rahbordi).
• McCrae R.R. 1987. Creativity, divergent thinking, and openness to experience. „Journal of Personality and Social Psychology” 52: 1258–1265.
• Mokyr J. 1990. The Level of Riches. Technological Creativity and Economic Progress. New York: Oxford University Press.
• Morawski W. (red.). 1976. Organizacje. Socjologia struktur, procesów i ról. Warszawa: PWN.
• Moss D. (ed.). 1999. Humanistic and Transpersonal Psychology: A Historical and Biographical Sourcebook. Westport, CT: Greenwood press.
• Nonaka I., Takeuchi H. 1995. The Knowledge Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. New York: Oxford University Press.
• OECD. 1999. The Future of the Global Economy. Towards a Long Boom? Paris.
• OECD – World Bank Institute. 2000. Korea and the Knowledge Based Economy. Making the Transition. Paris.
• Paturi F.R. 1984. Ewolucja czy konstrukcja. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Perechuda K., Hołodnik D. 2016. W stronę postmodernistycznych metodologii badania bytów pustych w biznesie. „Organizacja i Kierowanie” 4: 83–99.
• Platon, 2004. Protagoras, tłum. Leopold Regner. Warszawa: WN PWN.
• Płoszajski P. 1985. Między refleksją a działaniem. Dylematy praktycznej teorii zarządzania. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Polanyi M. 1966. The Tacit Dimension. Chicago: University of Chicago Press. Popper K.R. 1992. Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna. Warszawa: PWN.
• Posern-Zieliński A. 2009. Wspólne obszary refleksji: społeczno-kulturowej antropologii, nauk o polityce i nauk prawnych. W: A. Pomieciński, S. Sikora (red.), Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów. Poznań: Bibloteka Telgte.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html [dostęp 02.11.2016].
• Rogoziński K. 2008. Organizacja usługowa jako system autopoietyczny. „Współczesne zarządzanie” 3: 11–25.
• Sady W. 2015. Rewolucje naukowe a problem obiektywności naukowej wiedzy. „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2: 125–136.
• Schein E. 2004. Organizational Culture and Leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
• Scheler M. 1987. O idei człowieka. W: M. Scheler, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Warszawa: PWN.
• Sedláček T. 2012. Ekonomia dobra i zła. Warszawa: Studio Emka.
• Shaw R.K. 2016. Business Research Methods: Classification and Innovation, (Research Seminar, The Open Polytechnic of New Zealand) http://shaw.org.nz/pubs.html#PresentationSlides [dostęp 7.06.2016].
• Skyrme D.J. 1999. Knowledge Networking, Creating the Collaborative Enterprise. Oxford: Butterworth–Heinemann.
• Stefanowicz J. 1984. Bezpieczeństwo współczesnych państw. Warszawa: PAX.
• Stern W. 1906. Person und Sache. System der philosphischen Weltanschauung. Leipzig: Barth.
• Strang K.D. (ed.). 2015. The Palgrave Handbook of Research Design in Business and Management. New York: Palgrave Macmillan.
• Sudoł S. 2007. Nauki o zarządzaniu. Węzłowe problemy i kontrowersje. Toruń: Wydawnictwo „Dom Organizatora”.
• Sułkowski Ł. 2013. Paradygmaty nauk o zarządzaniu. „Współczesne Zarządzanie” 2: 17–26.
• Taylor Ch. 2001. Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. Warszawa: WN PWN.
• Teilharde de Chardin P. 1984. Człowiek i inne pisma. Warszawa: IW PAX.
• Towse R. 2010. A Textbook of Cultural Economics. Cambridge: Cambridge University Press.
• UNCTAD, 2008. Creative economy report 2008. The challenge of assesing the creative economy: towards informed policy. Geneva: UNCTAD/DIT.
• United Nations Development Program, Human Development Report 1994, http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/255/hdr_1994_en_complete_nostats.pdf [dostęp 2.11.2016].
• Weick K. 1995. Sense making in Organizations. Thousands Oaks: Sage.
• Wojtyła K. 1969. Osoba i czyn. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Zawiła-Niedźwiecki J. 2013. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w zapewnieniu ciągłości działania organizacji. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo edu-Libri.
• Zieleniewski J. 1969. Organizacja i zarządzanie. Warszawa: WN PWN.