Ile szkód przynieść może zawodowy polski teatr. Tadeusz Czacki i Gimnazjum (Liceum) Wołyńskie w kręgu spraw teatralnych

• Authors: Komorowski Jarosław

Title variants

EN

How Much Damage Can a Professional Polish Theatre Make? Tadeusz Czacki and the Volhynian Gymnasium (Lyceum) on Things Theatrical

Abstracts

EN

The relations between one of the most important Polish schools of the 19th century, the Volhynian Gymnasium (Lyceum) at Krzemieniec, and the theatre—as a phemomenon and institution—were complex and ambiguous. On the one hand, the tradition and the idea of the Polish National Theatre, founded by King Stanislaw August, was appreciated and held in high regard. The idea, epitomised by Wojciech Bogusławski, “the father of the national stage,” stressed the significance the theatre had in maintaining the national identity after the partitions, under foreign (at Krzemieniec, Russian) domination. In literature classes, the Gymnasium students were introduced to dramas written by the Polish Enlightenment authors and were taught about the educational role of theatre. They also read the most outstanding foreign dramas, by Molière and Shakespeare. One of the students, Franciszek Kowalski, went on to become a respected translator of Molière’s. On the other hand, however, the school authorities, concerned about the morality of its students and reinforcing its educational autonomy, viewed the travelling companies of Polish actors that visited the town with great suspicion, which was in line with Jean-Jacques Rousseau’s pedagogical ideas. This was also partly due to the fact that, although the companies were “children” of the National Theatre, they usually did not measure up to the Warsaw standard of artistic merit.

Keywords

EN

theatre history; theatre studies; Polish theatre; school theatre; Early Modern theatre

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2015
• Volume: 64
• Issue: 3-4(255-256)
• Pages: 297-312

Contributors

author

Komorowski Jarosław

• Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

References

• „Ateny Wołyńskie” – między historią a współczesnością, red. A. Szmyt i H. Stroński, Olsztyn – Krzemieniec 2015.
• K. Buczek, Hugo Kołłątaj i edukacja, Warszawa 2007
• D. Beauvois, Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich, t. II Szkoły podstawowe i średnie, Rzym – Lublin 1991
• E. Danowska, Tadeusz Czacki 1765–1813. Na pograniczu epok i ziem, Kraków 2006.
• K. Estreicher, Teatra w Polsce, Kraków 1879, t. III.
• M. Klimowicz, Początki teatru stanisławowskiego (1765–1773), Warszawa 1965.
• J. Komorowski, Piramida zbrodni. „Makbet” w kulturze polskiej 1790–1989, Warszawa 2002
• J. Komorowski, Polskie życie teatralne na Podolu i Wołyniu do 1863 r., Wrocław 1985
• B. Marcisz, S. Rudka oprac., Krzemienieckie nekropolie. Cmentarz Polski oraz polskie zabytki sztuki nagrobnej w Krzemieńcu, Warszawa 1999.
• S. Ozimek, Udział „Monitora” w kształtowaniu Teatru Narodowego (1765–1785), Wrocław 1957
• W. Piotrowski, Życie umysłowe Krzemieńca w latach 1805–1832, Piotrków Trybunalski 2005.
• Przyczynki do dziejów oświaty i wychowania w Polsce, Lwów 1912.
• Z. Rejman, Alojzy Osiński, [w:] Krzemieniec. Ateny Juliusza Słowackiego, red. S. Makowski, Warszawa 2004.
• A. Szmyt, Gimnazjum i Liceum Wołyńskie w Krzemieńcu w systemie oświaty Wileńskiego Okręgu Naukowego w latach 1805–1832, Olsztyn 2009.
• Teatr Narodowy 1765–1794 pod redakcją Jana Kotta, Warszawa 1967.