Ruch społeczny czy subkultura? Alterglobaliści w Europie Środkowej i Wschodniej

• Authors: Grzegorz Piotrowski

Title variants

EN

Social Movement or Subculture? Alterglobalists in Central and Eastern Europe

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Większość badań nad ruchem alterglobalistycznym koncentruje się na Europie Zachodniej i Ameryce Północnej, od czasu do czasu uwzględniając inne części świata. Badania na temat tego ruchu w krajach postsocjalistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są mniej niż wyczerpujące i rzadko podejmowane z perspektywy porównawczej. Niniejszy artykuł ma na celu wypełnienie tej luki poprzez opisanie kluczowych wydarzeń z historii tego ruchu, jak również genealogii oddolnego aktywizmu w regionie. Ruch alterglobalistyczny rozwinął się w środowisku wrogo nastawionym do lewicowych ideologii i grup. Niniejszy artykuł ma wyjaśnić nie tylko rozwój ruchu alterglobalistycznego w regionie, lecz także jego źródła. Stawia również pytania o naturę ruchu i sposobów jego analizy ‒ jako upolitycznionego ruchu społecznego lub subkultury i stylu życia. Bliskie związki oddolnych ruchów społecznych oraz subkultury i kontrkultury w Europie Środkowej i Wschodniej mogą sugerować nowe i świeże spojrzenie na badania ruchów społecznych.

EN

Most of the research on the alterglobalist, also known as the global justice, movement has focused on Western Europe and North America, with occasional research on other parts of the world. There has been little research done on this movement in the post-socialist countries of Central and Eastern Europe. This paper attempts to fill this gap by exploring the key events of the movement, as well as the genealogy of grassroots social activism in the region. It offers insight into a movement that developed in a region that, due to its history, has been rather hostile to leftist ideologies and groups. This paper examines the development of the alterglobalist movement in the region and traces its inspirations and path dependencies. It also poses questions about the nature of the movement and ways to analyze it—whether as a politicized social movement or a subculture and lifestyle choice. The close connections of Central and Eastern European grassroots social movements to subcultures and counterculture might suggest a new and fresh perspective for studying social movements.

Keywords

PL

alterglobalizm; ruchy społeczne; Europa Środkowa i Wschodnia subkultura; globalizacja

EN

Global Justice Movement; Social Movements; Central and Eastern Europe Subculture; Globalization

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2015
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 168-191

Contributors

author

Grzegorz Piotrowski

• Södertörn University

References

• Ackermann Paul, DuVall Jack, eds. (2001) A Force More Powerful. New York: Palgrave Macmillian.
• Cisař Ondrej (2013) Post-Socialist Social Movements [w:] David Snow i in., eds., The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements. London, New York: Blackwell (dostęp 14 lutego 2013 r.). Dostępny w Internecie ‹http://onlinelibrary.wiley.com/book/10.1002/9780470674871›.
• Ciszewski Piotr (2013) Antykomunizm 2013 ‒ studium choroby. lewica.pl (dostęp 20 października 2014 r.). Dostępny w Internecie ‹http://lewica.pl/?id=27865&tytul=Piotr-Ciszewski%3A-Antykomunizm-2013---studium-choroby›.
• Day Richard (2005) Gramsci Is Dead: Anarchist Currents in the Newest Social Movements. London: Pluto Press.
• della Porta Donatella, Diani Mario (2009) Ruchy społeczne: wprowadzenie. Przełożyła Agata Sadza. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• della Porta Donatella, Tarrow Sidney, eds. (2005) Transnational Protest & Global Activism. Oxford: Rowman.
• Diani Mario (2009) The Structural Bases of Protest Events, Multiple Memberships, and Civil Society Networks in the 15 February 2003 Anti-War Demonstrations. „Acta Sociologica”, vol. 52, no. 1, s. 63‒83.
• Ekiert Grzegorz, Foa Ricardo (2011) Civil Society Weakness in Post Communist Europe: A Preliminary Assessment. „Carlo Alberto Notebooks”, no. 198, s. 1-45
• Fagan Adam, Carmin Joe (2014) Green Activism in Post-Socialist Europe and the Former Soviet Union. London: Ashgate.
• Fernandez Luis (2008). Policing dissent: Social control and the anti-globalization movement. London: Rutgers University Press.
• Fisher Dana R. (2010) COP-15 in Copenhagen: How the Merging of Movements Left Civil Society Out in the Cold. „Global Environmental Politics”, vol. 10, no. 2, s. 11‒17.
• Freeman Joe (1972) Tyranny of Structurelessness. „The Second Wave”, vol. 2, no. 1, s. 20.
• Giugni Marco (2002) Explaining Cross-National Similarities Among Social Movements [w:] Jackie Smith, Hank Johnston, eds., Globalization and Resistance: Transnational Dimensions of Social Movements. Lanham: Rowman and Littlefield Publishers, s. 13-29
• Graeber David (2009) Direct Action: An Ethnography. Oakland: AK Press.
• Juris Jeffrey (2008) Networking Futures. The Movements Against Corporate Globalization. Durham: Duke University Press.
• Juris Jeffrey, Pleyers Geoffrey (2009) Alter-Activism: Emerging Cultures of Participation Among Young Global Justice Activists. „Journal of Youth Studies”, vol. 12, no. 1, s. 57‒75.
• Kenney Padraic (2005) Rewolucyjny karnawał: Europa Środkowa 1989. Przełożył Piotr Szymor. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej.
• Klein, Naomi (2009). Doktryna szoku: jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne. Przełożyła H. Jankowska Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza
• Koubek Martin (2010) Do-It-Yourself Activism in Central Eastern Europe: The Case of Brno Hardcore Scene in Czech Republic (dostęp 30 kwietnia 2013 r.). Dostępny w Internecie ‹http://ispo.fss.muni.cz/uploads/2download/koubek.pdf›.
• Krzemiński Ireneusz, red. (2006) Wolność, równość, odmienność: nowe ruchy społeczne w Polsce początku XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Profesjonalne.
• Kubarczyk Grażyna (2009) Polityczny antyfaszyzm? „Przegląd Anarchistyczny”, t. 10, s. 63‒70.
• Leach Darcy (2008) An Elusive “We”: Antidogmatism, Democratic Practice, and the Contradictory Identity of the German Autonomen. „American Behavioral Scientist”, vol. 52, s. 1042–1068.
• Marcus George E. (1995) Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography. „Annual Review of Anthropology”, vol. 24, s. 95–117.
• Marcus Greil (2009) Lipstick Traces. A Secret History of the Twentieth Century. Boston: Harvard University Press.
• Martin Greg (2013) Subcultures and Social Movements [w:] David Snow i in., eds., The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements. London: Blackwell (dostęp 14 lutego 2013 r.). Dostępny w Internecie ‹http://onlinelibrary.wiley.com/book/10.1002/9780470674871›.
• Melucci Alberto (1989) Nomads of the Present: Social Movements and Individual Needs in Contemporary Society. Berkley: University of California Press.
• Melucci Alberto (1996) Challenging Codes: Collective Action in the Information Age. Cambridge: Cambridge University Press.
• Navrátil Jiři (2010) Between the Spillover and the Spillout. „Czech Sociological Review”, vol. 46, no. 6, s. 913‒944.
• Notes from Nowhere (2003) We Are Everywhere: The Irresistible Rise of Global Anticapitalism. New York: Verso.
• Ost David (2007) Klęska „Solidarności”: gniew i polityka w postkomunistycznej Europie. Przełożyła H. Jankowska. Warszawa: Muza.
• Piotrowski Grzegorz (2010) Between the Dissidents and the Regime: Young People by the End of the 1980s in Central and Eastern Europe. „Debatte: Journal of Contemporary Central and Eastern Europe”, vol. 18, no. 2, s. 145‒162.
• Piotrowski Grzegorz (2011) Squatted Social Centers in Central and Eastern Europe. ICRA Working Paper Series no. 1/2011.
• Pomieciński Adam (2010) Bunt przeciwko zepsutej kulturze. „Czas Kultury”, t. 4, nr 157, s. 30‒35.
• Ramet Sabina (1995) Social Currents in Eastern Europe: The Sources and Consequences of the Great Transformation. Durham: Duke University Press.
• Rousselle Duane, Evren Süreyya, eds. (2011) Post-Anarchism: A Reader. London: Pluto.
• Thornton Sarah (1995) Club Cultures: Music, Media, and Subcultural Capital. London: Polity Press.
• Tilly Charles (2004) Social Movements, 1768-2004. Boulder: Paradigm Press.
• Tilly Charles, Tarrow Sidney (2006) Contentious Politics. Boulder: Paradigm Press.
• Tyszka Juliusz (1998) The Orange Alternative: Street Happenings as Social Performance in Poland under Martial Law. „New Theatre Quarterly”, vol. 14, no. 56, s. 311‒323.
• Urbański Jarosław (2009) Anarchizm – kryzys i transformacja. „Przegląd Anarchistyczny”, t. 9, s. 78‒111.
• Waluszko Janusz (2009) Ruch społeczeństwa alternatywnego [w:] Damian Kaczmarek, red., Ruch społeczeństwa alternatywnego 1983–1991. Poznań: Bractwo Trojka, s. 5-39
• Weinzierl Rupert, Muggleton David (2003) What Is ‘Post-subcultural Studies’ Anyway? [w:] Rupert Wienzierl, David Muggleton, eds., The Post-Subcultures Reader. Oxford, New York: Berg, s. 3‒25.
• Yuen Eddie, Burton-Rose David, Katsiaficas George, eds. (2004) Confronting Capitalism: Dispatches from a Global Movement. Brooklyn: Soft Skull Press.
• Załęski, Paweł S. (2012). Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Żuk Piotr (2001). Społeczeństwo w działaniu: ekolodzy, feministki, skłotersi: socjologiczna analiza nowych ruchów społecznych w Polsce. Warszawa: Scholar.