Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2019 | 9 | 87-123

Article title

Jak Polacy zasłużyli na niepodległość według Feliksa Konecznego

Content

Title variants

EN
Like Poles, They Deserved Independence According To Feliks Koneczny

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Feliks Koneczny własne zainteresowania badawcze w zakresie historii realizował również przechodząc stopniowo na „najwyższe piętro” tejże historii, tj. badania porównawcze nad cywilizacjami. Już stosunkowo wcześnie, gdyż jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, podejmował zagadnienia z zakresu historiozofii. Zaś w latach 20. stopniowo zaczął wznosić gmach własnej teorii cywilizacji. Ciekawą rzeczą jest śledzenie procesu, poprzez jaki tę własną, pionierską pod wieloma względami oraz oryginalną koncepcję wielu cywilizacji wypracował. Twierdzimy, że pierwszy zarys i podstawy jego pluralistycznej wizji cywilizacji powstały właśnie w latach 20. XX wieku, a w szczególności w dwutomowej pracy „Polskie Logos, a Ethos”. Lektura tej książki także i obecnie, w 60. rocznicę śmierci jej autora, wyraźnie pokazuje, że badania porównawcze Konecznego nad cywilizacjami oraz wyrosła z nich teoria, posiadały swe korzenie w ambitnej próbie zrozumienia logiki dziejów Polski od czasów poprzedzających utratę niepodległości, po chwilę jej odzyskania. Uważne odczytanie „Polskiego Logos, a Ethos” pozwala uchwycić ukrytą logikę tych dziejów, wraz z jej głębszym wymiarem. W historiozofii polskiego uczonego mamy poszukiwanie odpowiedzi na bardziej konkretne, a mające znaczenie najwyższe pytania – o przyczyny utraty niepodległości, pytanie o kształt polskiego czynu niepodległościowego, podgumowanego przez wiele pokoleń, czynu, który doprowadził do odzyskania przez Polskę tej niepodległości. I tak oto mamy własnego przedstawiciela w elitarnym gronie teoretyków cywilizacji. Jego miejsce jest pośród największych: obok Arnolda Toynbee, Oswalda Spenglera czy Mikołaja Danilewskiego. Koneczny nie uniknął błędów, potknięć czy nawet i fałszywych, przedwczesnych osądów i to zarówno w ocenie cywilizacji bizantyjskiej, hinduskiej i żydowskiej. Również jego wyjaśnienie przyczyn upadku państwa polskiego i jego odrodzenia pozostaje dyskusyjne. Niemniej jednak nadal jego dzieła wyznaczają znakomity poziom dyskusji na te nadzwyczaj frapujące tematy.
EN
Feliks Koneczny also pursued his own research interests in the field of history ALSO by gradually moving to the “top floor” of this history, just comparative studies on civilizations. Already relatively early, as before Poland regained an independent state, he undertook issues in the field of historiosophy. In the 1920s, however, it HE gradually began to build the edifice of its HIS own theory of civilization. It is interesting to follow the process by IN which he developed this own pioneer in many respects and the original concept of many civilizations. We argue that the first outline and basis of his pluralistic vision of civilization arose precisely in the 1920s, and in particular in the two-volume work Polskie Logos and Ethos. The reading of this book also now, on the 60th anniversary of the death of its author, clearly shows that Koneczny’s comparative research on civilizations and the theory that emerged from them WAS rooted in an ambitious attempt to understand the logic of Polish history from the times preceding the loss of independence to the moment of itsrecovery. Careful reading of the Polish Logos and Ethos allows to capture the hidden logic of these histories, along with its deeper dimension. In the historiosophy of the Polish scholar, we seek the answers to more specific and most important questions - the causes of loss of independence, the question of the shape of the Polish independence action, skimmed by many generations, the deed that led to Poland regaining that independence. And so we have our own representative in the elite group of theoreticians of civilization. His place is among the largest: next to Arnold Toynbee, Oswald Spengler and Mikołaj Danilewski. Koneczny did not avoid errors, mistakes or even false, premature judgments, both in the assessment of Byzantine, Indian and Jewish civilizations. Also, his explanation of the causes of the fall of the Polish state and its revival remains debatable. Nevertheless, his works continue to set an excellent level of discussion on these extremely intriguing topics.

Journal

Year

Issue

9

Pages

87-123

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Gdański

References

  • Braudel F., Problemy historii cywilizacji, [w:] tegoż, Historia i trwanie, tłum. B. Geremek, Warszawa 1971.
  • Dąbrowska M., Cywilizacja bizantyjska, czyli świat średniowiecznych Rzymian, [w:] J. Skoczyński, Koneczny, Teoria cywilizacji, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003.
  • Diec J., Cywilizacje bez okien. Teoria Danilewskiego i późniejsze koncepcje monadycznych formacji socjokulturowych, Wyd. UJ, Kraków 2002.
  • Frątczak A., Feliks Koneczny o państwie i wartościach, Ośrodek Myśli Politycznej. Księgarnia Akademicka, Kraków 2003.
  • Hilckman A., Antoni Hilckman o Feliksie Konecznym, [w:] F. Koneczny, O ładw historii, Michalineum, Warszawa–Struga 1991.
  • Koneczny F., Dzieje Rosji do roku 1449, Warszawska Spółka Wydawnicza Warszawa 1917.
  • Koneczny F., O ład w historii, Michalineum, Warszawa-Struga 1991.
  • Koneczny F., O wielości cywilizacji, wyd. 6, Wyd. Capital, Warszawa 2015.
  • Koneczny F., Państwo i prawo w cywilizacji łacińskiej, Wyd. Antyk – Marcin Dybowski, Warszawa–Komorów 2001.
  • Koneczny F., Polska między Wschodem a Zachodem, Dom Wydawniczy „Ostoja”, Krzeszowice 2011.
  • Koneczny F., Polskie logos a ethos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski, t. 1–2,
  • Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań 1921 [Reprint Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski, Komorów].
  • Koneczny F., Prawa dziejowe, Wyd. Antyk – Marcin Dybowski, Komorów 1997.
  • Koneczny F., Rozwój moralności, Uniwersytet Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej, Lublin 1938 [Reprint Wyd. Antyk – Marcin Dybowski, Komorów 1997].
  • Kuriański M., Cywilizacja bizantyjska w ujęciu Feliksa Konecznego, Biblioteka im. Jana Pawła II Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej, Legnica 2013.
  • Oakeshott M., Wieża Babel i inne szkice, tłum. A. Lipszyc, Ł. Sommer, M. Szczubiałka, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.
  • Ogonowski Z., Trzy postawy wobec tolerancji. Włodkowic – Modrzewski – socynianie. Próba konfrontacji, [w:] tegoż, Filozofia polityczna w Polsce XVII wieku i tradycje demokracji europejskiej, wyd. 2, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1999.
  • Piotrowski R., Problem filozoficzny ładu społecznego a porównawcza nauka o cywilizacjach, Wyd. Dialog, Warszawa 2015.
  • Skoczyński J., Casus Feliksa Konecznego, http://studioopinii.pl/archiwa/188879.
  • Skoczyński J., Idee historiozoficzne Feliksa Konecznego, Wyd. UJ, Kraków 1991.
  • Skoczyński J., Koneczny. Teoria cywilizacji, IFiS PAN, Warszawa 2003.
  • Skrzydlewski P., Polskie ogos a ethos – czyli, o czym powinien pamiętać polski pedagog, „Scientific Bulletin of Chełm Section of Pedagogy” 2013, No. 1, http://oaji.net/articles/2016/3527-1469692263.pdf.
  • Toynbee A., Przedmowa, [w:] F. Koneczny, O ład w historii, Michalineum, Warszawa–Struga 1991.
  • Uspienski B., Europa jako metafora i jako metonimia (w odniesieniu do historii Rosji), tłum. B. Żyłko, „Odra” 2007, nr 4.

Document Type

Publication order reference

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-6930cd2b-650f-428a-94f5-10e6500fd33b
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.