Turystyka w dawnych czasach. Siedemnastowieczne pobyty szlachty polskiej w Pradze

• Authors: Robert Tomczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza problematykę związaną z dziejami turystyki w Polsce; przede wszystkim w XVII wieku. Przedstawia najistotniejsze aspekty, które są charakterystyczne dla tej tematyki oraz zarys dziejów podróżnictwa polskiego w owym czasie. Główną osią konstrukcyjną artykułu są natomiast relacje polskich diarystów, którzy odwiedzili Pragę w XVII wieku i pozostawili po sobie pisemne relacje ze swojego pobytu w tym mieście. Za podstawę posłużyły relacje oraz praskie wizyty Jana Sobieskiego, Tomasza Zamoyskiego, Jerzego Ossolińskiego, Jana Tuczyńskiego, Teodora Billewicza oraz Karola Stanisława Radziwiłła, które zostały dodatkowo złączone z tematem studiów zagranicznych polskiej młodzieży na Uniwersytecie w Pradze. Dzięki przytoczeniu oraz analizie ich opisów Pragi, możliwe było odtworzenie zasadniczych elementów poznawczych i określonych składników wojaży, które były charakterystyczne dla podróży tego typu w stolicy królestwa czeskiego oraz odpowiedź na pytanie na ile ich obecność w Pradze odpowiadała klasycznym regułom peregrynacji europejskich Polaków w XVII wieku.

Keywords

PL

turystyka staropolska; Grand Tour; peregrynacje europejskie

• Publisher: KulTour.pl - Organizator Turystyki Kulturowej i Edukacyjnej, Poznań, Polska
• Journal: Turystyka Kulturowa
• Year: 2015
• Issue: 6
• Pages: 6-20

Dates

online

2015-06-01

Contributors

author

Robert Tomczak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zakład Historii Nowożytnej do XVIII w.

References

• Adamczyk W., 1935, Ceny w Lublinie od XVI do końca XVIII wieku. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
• Adamczyk W., 1938, Ceny w Warszawie w XVI i XVII wieku. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
• Barycz H., 1969, Sto lat studiów i podróży kulturalnych do Genewy (1550-1650). Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 243-332
• Belzyt L., 1999, Kraków i Praga około 1600 roku. Porównanie topograficznych i demograficznych aspektów struktury społecznej i etnicznej dwóch metropolii Europy Środkowo-Wschodniej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
• Bernsztejn M., 1936, Billewicz Teodor. Polski Słownik Biograficzny, t. II, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, s. 101-102
• Bersohn M., 1894, Studenci Polacy na Uniwersytecie Bolońskim w XVI i XVII wieku. cz. II, Czas, Kraków
• Billewicz T., 1677, Dyaryusz peregrinatyi niemieckey, czeskiey y włoskey ziemi czyniony przezmnie Theodora Billewicza, stolnika żmudzkiego, Anno 1677, Mense Augusto 13 dnia, Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nanuk, rkps. BK 386, Mf. 358
• Black J., 1992, The British Abroad. The Grand Tour in the Eighteenth Century. London
• Black J., 2003a, France and the Grand Tour. Palgrave Macmillan, New York – Houndmills
• Black J., 2003b, Italy and the Grand Tour. Yale University Press, New Haven – London
• Borowy W., 1937, Początki stosunków kulturalnych polsko-angielskich. Pierwsi scholarze, magistrzy i turyści. Wiedza i Życie, nr 12, s. 149-155
• Chachaj M., 1997, Podróże edukacyjne młodzieży z Prus Królewskich do Bolonii, Sieny i Perugii w XVI i XVII wieku. Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, Takt, Kielce,
• s. 195-210
• Chachaj M., 1998, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
• Chomey E., 1998, The evolution of the Grand Tour: Anglo-Italin cultural realtions since the Renaissance. Frank Cass, London – Portland
• Czapliński W., Długosz J., 1969, Podróż młodego magnata do szkół. PIW, Warszawa
• Czapliński W., 1938, Władysław Konstanty Wituski żołnierz kolonialny w XVII w. Rocznik Gdański, t. 11, Gdańsk, s. 163-176
• Danysz A., 1921, Młodzi Tuczyńscy w kolegium jezuickiem w Ingolsztadzie w latach 1654–1659. Studia z dziejów wychowania w Polsce, Księżnica Polska, Kraków, s. 232-256
• Dąbrowski J., 1962, Polacy w Anglii i o Anglii. Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Gawrecki S., 1883, Dziennik podróży po Europie Jana i Marka Sobieskich oraz przydatna instrukcja ojca Jakuba Sobieskiego, Wojewody Ruskiego, dana synom jadącym za granicę. Wędrowiec, Warszawa
• Rej M., 1956, Żywot człowieka poczciwego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
• Heidenstein R. J., 2005, Peregrynacja Jana Heidensteina przez Belgię, Francję, Włochy w roku 1631 zaczęta, a w roku 1634 zakończona. Collegium Columbinum, Kraków
• Hirschberg A., 1877, Dyaryusz legacyi Jerzego Ossolińskiego posła polskiego na sejm Rzeszy niemieckiej w Ratyzbonie w roku 1636. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów
• Husa V., 1967, Historia Czechosłowacji. Artia, Praga
• Janáček J., 1997, Dzieje Pragi. Książka i Wiedza, Warszawa
• Janáček J., 2003, Rudolf II a jeho doba. Paseka, Praha–Litomyšl
• Kajdański E., 1999, Michał Boym – Ambasador Państwa Środka. Książka i Wiedza, Warszawa
• Kajdański E., 1988, Michał Boym – ostatni wysłannik dynastii Ming. Wydawnictwo Polonia, Warszawa
• Karłowicz J., 1887, Polacy na Wszechnicy Heidelberskiej XV-XVIII. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznań
• Kochowski W., 2003, Poezje wybrane. Universitas, Kraków
• Korstanje M., 2013, An english invention: Grand-Tour, Tourism, Mobility and Norse Mythology, Turydes, vol. 6, nr 14, http://www.eumed.net/rev/turydes/14/grand-tour-tourism.pdf [dostęp: 29.12.2014]
• Kot S., 1987, Polacy na studiach w Orleanie. Polska Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 382-386
• Kraushar A., 1892, Dzieje Krzysztofa z Arciszewa Arciszewskiego. Admirała i wodza Holendrów w Brazylii, starszego nad armatą koronną za Władysława IV i Jana Kazimierza 1592-1658. t. 1, Księgarnia Br. Rymowicz, Petersburg
• Kucharski A., 2011, Europejska peregrynacja Karola Stanisława Radziwiłła (1684-1687). Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687), Wydawnictwo UMK, Toruń
• Kucharski A., 2013, Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku. Wydawnictwo UMK, Toruń
• Lewan M., 2004, Zarys dziejów turystyki w Polsce, Proksenia, Kraków
• Líva V., 1935, Studie o Praze pobělohorské. III. Změny v domovním majetku a konfiskace. Sborník příspěvků k dějinám hlavního města Prahy, nr 9, Praha
• Łoziński W., 1958, Życie polskie w dawnych wiekach. Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Mączak A., 1984, Peregrynacje, Wojaże, Turystyka. Czytelnik, Warszawa
• Mączak A., 1978, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku. PIW, Warszawa
• Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. GWSHM Milenium, Gniezno
• Mikulec J., 2002, Praga w okresie kontrreformacji i władzy absolutnej (1620-1740). Kraków i Praga – dwie stolice Europy Środkowej, Antykwa, Kraków, 77-87
• Miłobędzki A., 2002, Kraków i Praga – dwa centra architektury barokowej. Kraków i Praga – dwie stolice Europy Środkowej, Antykwa, Kraków, 69-75
• Muszyńska K., 1974, Jasia Ługowskiego podróże do szkół w cudzych krajach 1639–1643. PIW, Warszawa
• M-6, Matricula facultis iuridicae Universitatis Pragensis 1638-1686. Archiv Univerzity Karlovy Praha
• M-12, Matricula renovata continens nomina dominorum jurisstudiorum ab anno 1638 usque 1762 secundum ordinem alphabeticum. Archiv Univerzity Karlovy Praha
• M-22, Matricula Universistatis Pragensis, rectorum, decanorum, professorum et speciatim in facultate philosophica graduatorum 1654-1736. Archiv Univerzity Karlovy Praha
• M-63, Matricula facultis medicae Universitatis Pragensis 1657-1783. Archiv Univerzity Karlovy Praha
• Olejniczak B., Pietrowicz J., 2008, Inwentarz rękopisów Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (sygn. 1-1950). PTPN, Warszawa
• Ossoliński J., 1976, Pamiętnik. Oprac. Czapliński W., PIW, Warszawa
• Pac S., 1854, Obraz dworów europejskich na początku XVII wieku przedstawiony w dzienniku podróży królewicza Władysława, syna Zygmunta III, do Niemiec, Austryi, Belgii, Szwajcaryi i Włoch, w roku 1624-1625. Zygmunt Schletter, Wrocław
• Pěkný T., 2001, Historie Židů v Čechách a na Moravě. Sefer, Praha
• Polišenský J., 1999, Tisíciletá Praha očima cizinců. Academia, Praha
• Przyboś A., 1977, Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach
• -1625 w świetle ówczesnych relacji. Wydawnictwo Literackie, Kraków
• Puchalska B. M., 2000, Obraz dworów zachodnioeuropejskich w polskiej literaturze pamiętnikarskiej XVI i XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok
• Purš J., Kropilák M., 1982, Přehled dějin Československa I/2 (1526–1848), Academia, Praha
• Raková I., 1981, Bouře studentů pražské univerzity ve druhé polovině 17. Století. Acta Universitatis Carolinae Historia Uuniversitaits Carolinae Pragensis, t. XXI, fasc. 2, Praha, s. 7-21
• Radziwiłł K. S., 2011, Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687). Oprac. Kucharski A., Wydawnictwo UMK, Toruń
• Sajkowski A., 1973, Włoskie przygody Polaków: wiek XVI-XVIII. PIW, Warszawa
• Słabczyński W., 1988, Polscy podróżnicy i odkrywcy. PWN, Warszawa
• Sobieski J., 1991, Podróż po Europie (1607-1613); Droga do Baden (1638). Oprac. Długosz J., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
• Targosz K., 1985, Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszaw
• Tomaszewski E., 1934, Ceny w Krakowie w latach 1601–1795. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
• Towner J., 1985, The Grand Tour. A key Phase in the History of Tourism. Annals of Tourism Research, vol. 12, no. 3, Pergamon, New York, s. 297-333
• Volkman M. X., 1672, Gloria Universitatis Carlo-Ferdinandeae Pragensis trignita tribus encomiis orbi divulgata...Typis Universitatis Carlo-Ferdinandeae. Praha
• Wierzbowski S., 1853, Peregrynacja Stanisława Wierzbowskiego wojewodzica sieradzkiego do Francji w latach 1678, 1679, 1680, 1681. Czas, dodatek miesięczny, t. 1, s. 483-532
• Witusik A. A., 1972, Peregrynacje zagraniczne Tomasza Zamoyskiego w latach 1615-1617. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. 25, Lublin, s. 29-47
• Witusik A. A., 1977, Młodość Tomasza Zamoyskiego. O wychowaniu i karierze syna magnackiego w Polsce w pierwszej połowie XVII w. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin
• Żołądź D., 1990, Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku. PWN, Warszawa – Poznań
• http://www.eumed.net [dostęp: 29.12.2014]