„Ecclesia est paradisus” – interpretacja Kościoła jako raju na „Planie z Sankt Gallen” z 819 r.

• Authors: Nowiński Janusz Maciej

Title variants

EN

“Ecclesia est paradisus” – Interpretation of the Church as Paradise on the “Plan of Saint Gall” of 819

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wśród symbolicznych interpretacji chrześcijańskiej świątyni ważne było postrzeganie Kościoła jako odwzorowania rzeczywistości Raju (ecclesia est paradisus). Taka interpretacja znalazła w średniowieczu szczególną popularność wśród wspólnot mniszych (claustrum est paradisus). Na Planie z Sankt Gallen kościół opactwa został przedstawiony jako przestrzeń raju, do którego wejścia bronią dwie wieże dedykowane archaniołom Rafałowi i Gabrielowi. Krzyż w centrum świątyni reprezentuje drzewo życia (arbor vitae). Taki sam krzyż został powtórzony w centrum klasztornego cmentarza, pośród drzew rajskiego arboretum, jako zapowiedź nagrody w dniu paruzji. Oba monumenty krzyża na Planie z Sankt Gallen – w centrum kościoła jako drzewo życia pośrodku raju i w centrum cmentarza jako zapowiedź paruzji i rajskiej nagrody – stanowią syntezę historii zbawienia, której początkiem był paradisus, a końcem będzie parusia.

EN

Among manifold symbolic interpretations of the Christian temple, of special importance was the perception of the church as a projection of the reality of Paradise (ecclesia est paradisus). This interpretation was especially popular in medieval monasteries (claustrum est paradisus). The abbey church on the Plan of Saint Gall is presented as Paradise, with the entrance flanked by two towers dedicated to the archangels Raphael and Gabriel. The cross in the centre of the temple represents the Tree of Life (arbor vitae). An identical cross is placed in the centre of the monastery’s cemetery among the trees of heavenly arboretum, as the announcement of the reward to be received on the day of Parousia. Both crosses on the Plan of Saint Gall – the one in the centre of the church representing the Tree of Life in the middle of Paradise and the one in the centre of the cemetery epitomizing the promise of the Parousia and eternal life – are a synthesis of the history of Salvation whose beginning and end are marked by Paradisus and Parusia.

Keywords

PL

symbolika świątyni; paradisus; Raj; arbor vitae; drzewo życia; Plan z Sankt Gallen

EN

symbolism of the church; Paradisus; Paradise; arbor vitae; tree of life; the Plan of; Saint Gall

• Publisher: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
• Journal: Seminare. Poszukiwania naukowe
• Year: 2020
• Volume: 41
• Issue: 2
• Pages: 127-135

Dates

printed

2020-06-30

Contributors

author

Nowiński Janusz Maciej

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Alcuin 1881. Alcuini (Albini), Carmina. W: Monumenta Germaniae Historica, Poetarum Latinorum Medii Aevi, t. 1, 160-351. Berolini: Apud Weidmannos.
• Ahn, Jae-Lyong. 2004. Altar und Liturgieraum im römisch-katholischen Kirchenbau. Eine bauhistorische Betrachtung unter besonderer Berücksichtigung der Veränderung des Standorts des Altars nach dem Zweiten Vatikanischen Konzil (1962-1965). Aachen: Publikationsserver der RWTH Aachen University.
• Bandmann, Günter. 1962. Früh- und hochmittelalterliche Altaranordnung als Darstellung. W: Das erste Jahrtausend. Kultur und Kunst im werdenden Abendland an Rhein und Ruhr, red. Viktor H. Elbern, Textband I, 371-411. Düsseldorf: Verlag L. Schwann.
• Bandmann, Günter. 1972. Die vorgotische Kirche als Himmelsstadt. Frühmittelalterliche Studien, 6, 67-93.
• Bernard z Clairvaux, Sermo XLII. S. Bernardi Claraevallensis. Sermones de diversis. Sermo XLII. „Patrologia Latina“ 183, 661-665.
• Berschin, Walter. 2014. Die schriftlichen Quellen zur Baugeschichte von St. Gallen ca. 680-1200 n. Chr. Dostęp: 18.11.2019. http://www.fsma.ch/fileadmin/user_upload/Dokumente/Berschin_Quellen.pdf.
• Börsch-Supan, Eva. 1967. Garten-, Landschafts- und Paradiesmotive im Innenraum. Eine ikonographische Untersuchung. Berlin: Bruno Hessling.
• Dehio, Georg i Gustaw Bezold. 1887. Kirchliche Baukunst des Abendlandes. Historisch und systematisch dargestellt, Atlas, t. 1. Stuttgart: J.G. Cotta.
• Expositio in Cantica Canticorum. Honorii Augustodunensi. Expositio in Cantica Canticorum. Secundus Tractatus. „Patrologia Latina“ 172, 397-496.
• Jacobsen, Werner. 1992. Der Klosterplan von St. Gallen und die Karolingische Architektur. Entwicklung und Wandel von Form und Bedeutung im fränkischen Kirchenbau zwischen 751 und 840. Berlin: Deutscher Verlag für Kunstwissenschaft.
• Kobielus, Stanisław. 1995. Sposoby przywracania rajskiej harmonii w życiu zakonnym w epoce średniowiecza. Studia Theologica Varsaviensia, 1, 151-160.
• Kobielus, Stanisław. 1997. Człowiek i Ogród Rajski w kulturze religijnej średniowiecza. Warszawa: PAX.
• Muza łacińska. 2007. Muza łacińska. Antologia poezji wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej (III-XIV/XV w.), oprac. Marek Starowieyski. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy Im. Ossolińskich.
• Nowiński, Janusz. 2000. Ars eucharistica. Idee, miejsca i formy towarzyszące przechowywaniu Eucharystii w sztuce wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej. Warszawa: Neriton.
• Nowiński, Janusz. 2016. Ars cisterciensis. Kościół cysterski w średniowieczu – wyposażenie i wystrój. Warszawa: New Media Concept.
• Petrus Damiani, Sermo LIX. S. Petri Damiani. Sermones. Sermo LIX. “Patrologia Latina” 144, 835-839.
• Scholz, Sebastian. 2008. Ein Chronogramm im St. Galler Klosterplan? Anmerkungen zur Neudatierung des Klosterplans und zur Verwendung von Chronogramen im frühen Mittelalter. Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters, 64, 109-118.
• Sennhauser, Hans Rudolf. 2001. Klosterplan und Gozbertbau – zur Rekonstruktion des Gozbertbaues und zur Symbolik des Klosterplanes. Zürich: Hochschulverlag AG an der ETH.

Identifiers

DOI

10.21852/sem.2020.2.09