Komunalny zwrot późnego Marksa i kommonizm dóbr wspólnych

• Authors: Łukasz Moll

Title variants

EN

Communal Turn in Late Marx and the Commonism of the Commons

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza przywołuje nowe rekonceptualizacje teorii akumulacji pierwotnej kapitału w celu wykazania, że akumulacja pierwotna jest ciągłym stałym przybierającym i stale rosnącym na znaczeniu elementem współczesnego kapitalizmu. Teza ta opiera się na dwóch tradycjach myśli marksistowskiej: 1) mniejszościowym materializmie; 2) marksizmie dobra wspólnego. W części drugiej artykuł wykazuje, że pisma Karola Marksa zawierają wizję komunizmu dóbr wspólnych, która pozostaje w opozycji do stale powracających kapitalistycznych grodzeń. Wizja ta obecna jest przede wszystkim w pismach późnego Marksa, poświęconych zwłaszcza kontekstom niezachodnim i własności komunalnej. Najnowsze teorie w obszarze myśli marksistowskiej wraz z lepszym dostępem do prac późnego Marksa stwarzają okazję do przemyślenia nowych perspektyw kommonizmu dóbr wspólnych. Zadanie to jest tym pilniejsze, że współcześnie mamy do czynienia z omówionymi w części trzeciej zjawiskami, które zbiorczo określić można mianem korupcji komuny („uberyzacja” ekonomii współdzielenia czy neoekstraktywizm tego, co wspólne).

EN

The argumentation of the article advances in three steps. First, the new reconceptualizations of the primitive accumulation of capital theory are outlined in order to show that primitive accumulation is a constant and ever-growing feature of contemporary capitalism. This contention rests on the two traditions of Marxist thought: minor materialism, and Marxism of the common. Next, it is demonstrated that Karl Marx’s writings provide us with a vision of the communism of the commons that remains in opposition to the continuous capitalist acts of enclosures. This vision is particularly characteristic of late Marx’s writings. Recent theoretical developments in Marxism and a better access to late Marx’es works create an opportunity to re-think the possibilities of commonism of the commons. In the final part of the article, this opportunity is used to address and discuss the phenomenon of “corruption of the commune” (“Uberization” of the sharing economy or neo-extractivism of the common).

Keywords

PL

marksizm; dobro wspólne; komuna; akumulacja pierwotna; Karol Marks

EN

Commune; Marxism; the commons; primitive accumulation; Karl Marx

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2019
• Issue: 4(235)
• Pages: 45-74

Contributors

author

Łukasz Moll

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Ahmad, Aijaz. 2007. In Theory. Classes, Nations, Literatures. London and New York: Verso.
• Althusser, Louis. 2006. Philosophy of the Encounter. Later Writings, 1978–1987. London and New York: Verso.
• Althusser, Louis. 2012. O genezie. Tłum. M. Janik. „Praktyka Teoretyczna” 5: 117–121.
• Althusser, Louis i Étienne Balibar. 1975. Czytanie „Kapitału”. Tłum. W. Dłuski, wstępem opatrzył T.M. Jaroszewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Anderson, Kevin B. 2002. Marx’s Late Writings on Non-Western and Pre-Capitalist Societes and Gender. „Rethinking Marxism” 4, 4: 84–96. DOI: 10.1080/008935690212331340971.
• Anderson, Kevin B. 2010. Marx at Margins. On Nationalism, Ethnicity and Non-Western Societes. Chicago and London: The University of Chicago Press.
• Anderson, Perry. 2013. Lineages of the Absolutist State. London and New York: Verso.
• Azzellini, Dario i Immanuel Ness. 2011. Ours to Master and to Own: Workers’Control from the Commune to the Present. Chicago: Haymarket Books.
• Basso, Luca. 2016. Marx and the Common: From Capital to Late Writings. Leiden and Boston: Brill.
• Bauwens, Michel i Vasilis Kostakis. 2014. From the Communism of Capital to Capital for the Commons: Towards an Open Cooperativism. „tripleC” 12, 1: 356–361. DOI: 10.31269/triplec.v12i1.561.
• Bednarek, Joanna. 2015. Akumulacja pierwotna i czasowości kapitalizmu. „Praktyka Teoretyczna” 2, 16: 56–77. DOI: 10.14746/prt.2015.2.2.
• Benjamin, Walter. 1975. Twórca jako wytwórca. Tłum. J. Sikorski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Bonefeld, Werner. 2001. The Permanence of Primitive Accumulation: Commodity Fetishism and Social Constitution. „The Commoner” 2: 1–15.
• Churchill, Ward (ed.). 1983. Marxism and Native Americans. Boston: South End Press.
• Dardot, Pierre i Christian Laval. Common. On the Revolution in the 21st Century. London, New York, Oxford, New Delhi, Sydney: Bloomsbury Academic.
• Davidson, Neil. 2011. Marx and Engels on the Scottish Highlands. „Science & Society” 65, 3: 286–326. DOI: 10.1521/siso.65.3.286.17770.
• De Angelis, Massimo. 2001. Marx and Primitive Accumulation: The Continuous Character of Capital’s „Enclosures”. „The Commoner” 2: 1–22.
• De Angelis, Massimo. 2013. „Does capital need a common fix?”. „Ephemera” 13, 3: 603–615.
• Deleuze, Gilles i Felix Guattari. 2017. Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia. T. I. Tłum. T. Kaszubski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Dunayevskaya, Raya. 1982. Rosa Luxemburg, Women’s Liberation and Marx’s Philosophy of Revolution. New Jersey and Sussex: Humanites Press and Harvester Press.
• Federici, Silvia. 2001. Debt crisis, Africa and the New Enclosures. „The Commoner” 2: 1–13.
• Federici, Silvia. 2004. Caliban and the Witch. Women, the Body and Primitive Accumulation. New York: Autonomia.
• Federici, Silvia i George Caffentzis. 2014. Commons against and beyond capitalism. „Community Development Journal” 49: 92–105. DOI: 10.1093/cdj/bsu006.
• Federici, Silvia. 2019. Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons. Oakland: PM Press.
• Fogel, Joshua A. 1988. The Debates over the Asiatic Mode of Production in Soviet Russia, China and Japan. „The American Historical Review” 93: 56–79.
• Hardt, Michael i Antonio Negri. 2012. Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne. Tłum. P. Juskowiak, A. Kowalczyk, M. Ratajczak, K. Szadkowski, M. Szlinder. Kraków: korporacja ha!art.
• Harvey, David. 2004. The ‘New’ Imperialism: Accumulation by Dispossession. „Socialist Register” 40: 63–87.
• Harvey, David. 2011. The Enigma of Capital and the Crises of Capitalism. Oxford and New York: Oxford University Press.
• Harvey, David. 2012. Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja. Tłum. Praktyka Teoretyczna. Warszawa: Bęc Zmiana.
• Holloway, John. 2017. Przeczytajmy „Kapitał” – pierwsze zdanie. Albo „Kapitał” zaczyna się od bogactwa, a nie od towaru. „Praktyka Teoretyczna” 3, 25: 22–45.
• Hudis, Peter. 1983. The Third World Road to Socialism: New Perspectives on Marx’s Writings from His Last Decade. „Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East” 3, 1: 38–52. DOI: 10.1215/07323867-3-1-38.
• Jameson, Frederic. 2011. Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu. Tłum. M. Płaza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Juskowiak, Piotr. 2015. Wywłaszczająca urbanizacja. Miejski marksizm wobec problemu akumulacji pierwotnej. „Praktyka Teoretyczna” 2(16): 78–113. DOI: 10.14746/prt.2015.2.3.
• Klein, Naomi. 2001. Reclaiming the Commons. „New Left Review” 9: 81–89.
• Klein, Naomi. 2009. Doktryna szoku. Jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne. Tłum. H. Jankowska, T. Krzyżanowski, K. Makaruk, M. Penkala. Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Krader, Lawrence. 1974. The Ethnological Notebooks of Karl Marx. Assen: Van Gorcum & Comp. B.V.
• Krader, Lawrence. 1975. The Asiatic Mode of Production. Sources, Developments and Critique in the Writings of Karl Marx. Assen: Van Gorcum & Comp. B.V.
• Libcom.org. 2016. The Despotism of Capital. https://libcom.org/library/despotism-capital. Dostęp 17.04.2019.
• Linebaugh, Peter i Markus Rediker. 2000. The Many-Headed Hydra. Sailors, Slaves, Commoners and the Hidden History of the Revolutionary Atlantic. London and New York: Verso.
• Luksemburg, Róża. 2011. Akumulacja kapitału. Przyczynek do ekonomicznego wyjaśnienia imperializmu. Tłum. J. Maliniak, Z. Kluza-Wołosiewicz, J. Nowacki. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Marks, Karol. 1949a. Wojna domowa we Francji. Tłum. Praca zbiorowa. W: K. Marks, F. Engels. Dzieła wybrane. T. I. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Marks, Karol. 1949b. Brytyjskie panowanie w Indiach. Tłum. Praca zbiorowa. W: K. Marks, F. Engels. Dzieła wybrane. T. I. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Marks, Karol. 1949c. Przyszłe wyniki brytyjskiego panowania w Indiach. Tłum.: praca zbiorowa. W: K. Marks, F. Engels. Dzieła wybrane. T. I. Warszawa: Książka i Wiedza .
• Marks, Karol. 1951. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Tom pierwszy. Księga I. Proces wytwarzania kapitału. Tłum. H. Lauer. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Marks, Karol. 1972. List do Wiery Zasulicz. Tłum. A. Bal W: K. Marks, F. Engels. Dzieła. T. 19. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Marks, Karol. 1986. Zarys krytyki ekonomii politycznej. Tłum. Z.J. Wyrozembski. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Mezzadra, Sandro. 2014. Tak zwana akumulacja pierwotna, W: Libera Università Metropolitana (red.). Marks. Nowe perspektywy. Tłum. S. Królak. Warszawa: WN PWN.
• Mezzadra, Sandro. 2018. Marx in Algiers. „Radical Philosophy” 2.01: 79–87.
• Mezzadra, Sandro i Brett Neilson. 2019. The Politics of Operation. Excavating Contemporary Capitalism. Durham and London: Duke University Press.
• Midnight Notes Collective. 1990. Introduction to New Enclosures. „Midnight Notes” #10: 1–9.
• Moll, Łukasz. 2017. Sytuując to, co wspólne. De Angelis, Agamben i zewnętrze kapitalizmu. „Praktyka Teoretyczna” 3, 25: 46–84. DOI: 10.14746/prt.2017.3.2.
• Moll, Łukasz. 2018. Filozoficzne i polityczne źródła marksizmu dobra wspólnego. „Przegląd Filozoficzny” 4: 311–329. DOI: 10.24425/pfns.2018.125509.
• Pasquinelli, Matteo. 2014. Communism of Capital and Cannibalism of the Common. Notes on the Art of Over-Identification. „Electronic Almanac” 20, 1: 4–13.
• Pospiszyl, Michał. 2016. Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
• Read, Jason. 2002. Primitive Accumulation: The Aleatory Foundation of Capitalism, „Rethinking Marxism. A Journal of Economics, Culture & Society” 14, 2: 24–49. DOI: 10.1080/089356902101242161.
• Rosemont, Franklin. 1989. Karl Marx and the Iroquois, https://libcom.org/library/karl-marx-iroquois-franklin-rosemont. Dostęp: 17.04.2019.
• Ross, Kristin. 2015. Communal Luxury. The Political Imaginary of the Paris Commune. London and New York: Verso.
• Sawer, Marian. 1977. Marxism and the Question of the Asiatic Mode of Production. The Hague: Martinus Nijhoff,
• Sayer, Derek i Philip Corrigan. 1983. Late Marx: Continuity, contradiction and learning. W: T. Shanin (ed.). Late Marx and the Russian Road. Marx and the ‘peripheries of capitalism’. New York: Monthly Review Press, s. 77–94.
• Shanin, Theodor. 1983. Late Marx: gods and craftmen. W: T. Shanin (ed.). Late Marx and the Russian Road. Marx and the ‘peripheries of capitalism’. New York: Monthly Review Press, s. 3–39.
• Wada, Haruki. 1983. Marx and Revolutionary Russia. W: T. Shanin (ed.). Late Marx and the Russian Road. Marx and the ‘peripheries of capitalism’. New York: Monthly Review Press, s. 40–76.
• Yang, Manuel. 2012. Specter of the Commons: Karl Marx, Lewis Henry Morgan, and Nineteenth-Century European Stadialism. „Borderlands” 11, 2: 1–31.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2019.126161