Laicyzacja szkół publicznych w województwie wrocławskim w latach 1945–1961 jako przejaw nietolerancji religijnej w Polsce Ludowej

• Authors: Edyta Włodarczyk

Title variants

EN

Laicization of state-run schools in Poland in Wrocław Province in the years 1945–1961 as a manifestation of religious intolerance in the Polish People’s Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article deals with the problem of laicization of schools owned by the state, which were based in Wrocław Province within the period between the end of the Second World War and the year 1961, in which the following were passed: Act on development of the educational and rearing system of 15 July, Order of the Minister of Education of 19 August, concerning running of catechetic centres, and Instruction of the Minister of Education of 21 November, relating to the mode or realizing the Order of the Minister of Education of 19 August 1961 (as above). The problem area which the author undertakes to discuss concerns the State-Church relations, that is – specifically – how the communist authorities influenced teaching of religion by clergymen or lay persons in state schools, as well as how that was received by the Church and society. The idea of transferring the teaching of religion from schools to catechetic centres poses a most significant problem with regard to both legal and historical contexts. Laicization of schools offered one of the pretexts for turning the clergy away from any functions performed by them in state-run schools until then. The communist authorities did their best to separate the Church from society, to maximally decrease its significance (functions and tasks), and – in that way – to influence the nation so that it should become anti-clerical. In her article, the author also discusses the legislation, that is formation and bringing into life regulations which directly relate to teaching religion in schools, and their interpretation by the then authorities. Furthermore, she describes obeying to those regulations of law by the clergy, as well as execution of acts of disregard for them by relevant organs.

Keywords

EN

laicization of the school system; teaching of religion; ateization of a nation; catechetic centres; state’s interference in the church

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
• Year: 2014
• Volume: XII
• Issue: 4
• Pages: 73-89

Contributors

author

Edyta Włodarczyk

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii

References

• Fedoroszczak Tomasz. 2008. Przestępstwa przeciwko religii na ziemiach polskich w latach 1918-1998. W Prawo wyznaniowe. Przeszłość i teraźniejszość. Materiały XI Konferencji Historyków Państwa i Prawa, Kowary, 6-8 września 2007 r., 147-153. Wrocław: Instytut Historii Państwa i Prawa : Kolonia Limited.
• Jarosz Dariusz. 1998. „Główne kierunki działalności państwa w zakresie stalinizacji wychowania dzieci w Polsce w latach 1948–1956”. Mazowieckie Studia Humanistyczne 4 (2): 105-140.
• Kaczmarek Ewa. 2007. Dlaczego przeszkadzały? Polityka władz partyjnych i rządowych wobec żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1945–1956. Warszawa: Vizja Press&It.
• Kądziela Paweł. 1990. Kościół a państwo w Polsce 1945–1965. Wrocław: Biblioteczka "Nowego Życia".
• 2007. Kościół opolski w PRL. Wykłady otwarte zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 2007. Red. Marcin Worbs. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Majcher Edwar. 2009. „Udział ks. Andrzeja Santorskiego w działalności katechetycznej”. Warszawskie Studia Teologiczne XXII (2): 41-54.
• Marek Łucja. 2011. „Szkolny eksperyment towarzysza Wiesława”. Rzeczpospolita, dodatek specjalny Wojna z Kościołem 1956–1966, 3–4 września 2011 r.
• Mezglewski Artur. 2009. Polski model edukacji religijnej w szkołach publicznych. Aspekty prawne. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wójcik Stefan. 1995. Katechizacja w warunkach systemu totalitarnego na przykładzie Administracji Apostolskiej Dolnego Śląska w latach 1945–1961. Wrocław: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego : Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii.
• Zamiatała Dominik. 2012. Zakony męskie w polityce władz komunistycznych w Polsce w latach 1945–1989. T. 2. Działalność duszpasterska i społeczna zakonów w latach 1945–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.