Ewolucyjne i rewolucyjne procesy powstawania gatunków tekstów elektronicznych

• Authors: Marek Nahotko

Title variants

EN

Evolutionary and revolutionary processes of electronic text genre development

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel artykułu – Przedstawiono opis procesów transformacji publikowania, w szczególności naukowego, z formy drukowanej do elektronicznej z zastosowaniem teorii gatunków tekstu. Mowa jest o gatunkach tekstów użytkowych (nieliterackich). Metody badań – Wykorzystano metodę analizy piśmiennictwa z obszaru genologii lingwistycznej oraz dyfuzji innowacji. Zmiany w strukturach mentalnych przedstawione zostały z użyciem techniki ram dynamicznych. Wyniki – Problem został przedstawiony z dwóch, kompatybilnych punktów widzenia. Po pierwsze, omówione zostały dostępne w literaturze modele ewolucji gatunków, wynikającej ze zmian technologicznych, prowadzących do upowszechnienia gatunków tekstu w formie elektronicznej (cybergatunków). Zmiany te uznane zostały za procesy innowacyjne w rozumieniu ekonomicznych teorii dyfuzji innowacji. Po drugie, ewolucja gatunków przedstawiona została od strony zmian w modelach mentalnych, tworzonych w umysłach ich użytkowników. Wnioski – We wszystkich teoriach wyróżnia się dwojakiego rodzaju zmiany gatunków tekstów: ewolucyjne i rewolucyjne, przy czym te ostatnie zwykle dotyczą zmian spowodowanych wprowadzaniem nowych technologii. Zmiany te mogą być rozpatrywane z punktu widzenia procesów tekstu, tekstu jako wyniku realizacji tych procesów lub reprezentacji mentalnych pojęć dotyczących tych procesów i gatunków tekstu.

EN

Thesis/Objective – The paper includes a discussion of publishing process transformations, in particular the scholarly one, from the printed to the digital form, made with the text genres theory. The discussion covers non-literary texts. Research methods – The method employed was the literature analysis deriving from the linguistic genology and diffusion of innovations. Changes occurring in the mental structures were presented by means of dynamic framework technique. Results – The issue was analyzed from two compatible points of view. First, the discussion was focused on models of genre evolution (available in the literature) resulting from the technological transformations and leading to the distribution of electronic text genres (cybergenres). The transformations in question were recognized to be innovative processes as understood in the economic theories of the diffusion of innovations. Second, the evolution of genres was presented as reflected by the changes to the mental schemata created in their users’ minds. Conclusions – All theories reveal two types of text genre changes: the evolutionary and the revolutionary ones, the latter usually related to the introduction of new technologies. The changes in question may be analyzed from the angle of text processes, text understood as a result of those processes or the representation of mental schemata related to those processes and text genres.

Keywords

PL

Cyfryzacja publikowania naukowego; Gatunki tekstu; Dyfuzja innowacji; Ewolucja gatunków tekstu

EN

Digitization of scholarly publishing; Text genres; Diffusion of innovations; Evolution of text genres

• Publisher: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Journal: Przegląd Biblioteczny
• Year: 2016
• Volume: 84
• Issue: 2
• Pages: 214-243

Contributors

author

Marek Nahotko

• Institute of Information and Library Studies Jagiellonian University

References

• ACRL (2014). ACRL information literacy competency standards for Higher education task force. [online]. Framework for information literacy in higher education, draft 1. [dostęp: 25.05.2015]. Dostępny w WWW: <http://acrl.ala.org/ilstandards/wp-content/uploads/2014/02/Framework-for-IL-for-HE-Draft-1-Part-1.pdf>.
• Åkesson, Maria; Ihlström, Carina; Svensson, Jesper (2004). Genre Structured Design Patterns– the case of online newspapers. In Proceedings of the 27th Information Systems Research Seminar in Scandinavia, Sweden. CD-ROM.
• Andersen, Hanne; Barker, Peter; Chen, Xiang (2006). The cognitive structure of scientific revolutions. Cambridge: Cambridge Univ. Press.
• Andersen, Jack (2008). The concept of genre in information studies. "Annual Review of Information Science & Technology", vol. 42, pp. 1-42.
• Anderson, Richard (1977). Schema-directed process in language comprehension. Urbana: University of Illinois.
• Anderson, Richard; Pearson, David (1988). A schema-theoretic view of basic progress in reading comprehension. In: Interactive Approaches to Second Language Reading. Ed by P. Carrell; J. Devine; D. Eskey. Cambridge; New York: Cambridge University Press, pp. 37-55.
• Anderson, Scott; Allen, Robert (2009). Envisioning the archival commons. "The American Archivist", vol. 72, pp. 383-400.
• Askehave, Inger; Nielsen, Anne (2005). Digital genres: a challenge to traditional genre theory. "Information Technology & People", vol. 18, no. 2, pp. 120-141.
• Bachtin, Michał (1986). Estetyka twórczości słownej. Warszawa: PIW.
• Barsalou, Lawrence (1987). The instability of graded structure: implications for the nature of concepts. In: Concepts and conceptual development: ecological and intellectual factors in categorization. Ed by N. Urloc. Cambridge: Cambridge Univ. Press, pp. 101-140.
• Bartlett, Frederic (1932). Remembering. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bauman, Lassota (1999). The evolution of Internet genre. "Computers and Composition", vol. 16, no. 2, pp. 269-282.
• Bazerman, Charles (1988). Shaping written knowledge. The genre and activity of the experimental article in science. Madison: The Univ. of Wisconsin Press.
• Berkenkotter, Carol; Huckin, Thomas (1995). Genre knowledge in disciplinary communication. Hillsdale: Erlbaum Assoc.
• Bolter, Jay; Grusin Richard (2000). Remediation. Understanding new media. Cambridge, MA: MIT Press.
• Carley, Kathleen; Palmquist, Michael (1992). Extracting, representing, and analyzing mental models. "Social Forces", vol. 70, no. 3, pp. 601-636.
• Chen, Xiang; Andersen, Hanne; Barker, Peter (1998). Kuhn’s theory of scientific revolutions and cognitive psychology. "Philosophical Psychology", vol. 11, no. 1, pp. 5-28.
• Christensen, Clayton; Overdorf, Michael (2000). Meeting the challenge of disruptive change. "Harvard Business Review", vol. 78, no. 2, pp. 66-76.
• Cox, John; Cox, Laura (2010a). E-only scholarly journals: overcoming the barriers [online]. JISC, Publishing Research Consortium, Research Information Network, Research Libraries UK; [dostęp: 25.01.2016]. Dostępny w WWW: <http://www.rin.ac.uk/transitions-schol-comms>.
• Cox, John; Cox, Laura. (2010b). Scholarly book publishing practice. Peterborough: ALPSP.
• Crowston, K.; Williams, M. (2000). Reproduced and emergent genres of communication on the World Wide Web. "The Information Society", vol. 16, pp. 201-215.
• Dillon, Andrew; Gushrowski, Barbara (2000). Genres and the Web: is the personal home page the first uniquely digital genre? "Journal of ASIS", vol. 51, no. 2, pp. 202-205.
• Emigh, William; Herring Susan (2005). Collaborative authoring on the Web: a genre analysis of online encyclopedias. In: Proc. of the 38th Hawaii Intern. Conference on System Sciences. Los Alamitos: IEEE Press.
• Foster, Richard; Kaplan Sarah (2003). Twórcza destrukcja. Dlaczego firmy nastawione na stopniowe ulepszanie swojej działalności nie mają szansy przetrwać i jak je skutecznie przekształcać. Łódź: Galaktyka.
• Frow, John (2005). Genre. The new critical idiom. New York: Routlege.
• Gajda, Stanisław (2009). Gatunki wypowiedzi i genologia. W: Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Pod red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachura, M. Smykała Wrocław: Oficyna Wydaw. ATUT, s. 135-146.
• Giddens, Anthony (1984). The construction of society: outline of the theory of structuration. Berkeley: Univ. of California.
• Gross, Alan; Harmon Joseph; Reidy, Michael (2002). Communicating science: the scientific article from 17th century to the present. Oxford: Oxford Univ. Press.
• Henderson, Rebecca; Clark, Kim (1990). Architectural innovation: the reconfiguration of existing product technologies and the failure of established firms. "Administrative Science Quarterly", vol. 35, no. 1, pp. 9-30.
• Hjørland, Birger (2015). Theories are Knowledge Organizing Systems (KOS). "Knowledge Organization" vol. 42, no. 2, pp. 113-128.
• Huang, Kuo-Liang; Chen, Kuo-Hsiang; Ho, Chun-Heng (2014). Enhancement of reading experience. Users’ behaviour patterns and the interactive interface design of tablet readers. "Library Hi Tech", vol. 32, no. 3, pp. 509-528.
• Kotuła, Sebastian (2013). Komunikacja bibliologiczna wobec World Wide Web. Lublin: Wydaw. UMCS.
• Lederer, Albert (2000). The technology acceptance model and World Wide Web. "Decision Support Systems", vol. 29, pp. 269-282.
• Mackenzie Owen, John (2007). The scientific article in the age of digitization. Berlin: Springer. Miller, Carolyn (1994). Rhetorical community: the cultural basis of genre. In: Genre and the new rhetoric. Pod red. A. Freedman, P. Medway. London: Taylor & Francis, pp. 67-78.
• Miller, Carolyn (1984). Genre as social action. "Quarterly Journal of Speech", vol. 70, pp. 151-167.
• Moessner, Lilo (2001). Genre, text type, style, register: a terminological maze? "European Journal of English Studies", vol. 5, no. 4, pp. 131-138.
• Moore, Geoffrey (2013). Przeskoczyć przepaść. Jak trafić z nowoczesnym produktem do każdego klienta. Gliwice: Helion.
• Nahotko, Marek (2014a). Komunikacja naukowa jako proces organizacji wiedzy i informacji. W: Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym. Badania, zasoby, użytkownicy. Pod red. A. Korycińska-Huras, M. Janiak. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 14-52.
• Nahotko, Marek (2014b). Zastosowanie modeli akceptacji technologii w badaniu użyteczności bibliotek cyfrowych. "Bibliotheca Nostra", nr 1 (35), s. 49-61.
• Orlikowski, Wanda; Yates JoAnne (1994). Genre repertoire: the structuring of communicative practices in organizations. "Administrative Sciences Quarterly", vol. 33, pp. 541-547.
• Ostaszewska, Danuta (2008). Genologia lingwistyczna jako subdyscyplina współczesnego językoznawstwa. W: Polska genologia lingwistyczna. Pod red. D. Ostaszewska, R. Cudak. Warszawa: WN PWN, s. 11-39.
• Piaget, Jean (1926). The language and thought of the child. New York: Harcourt.
• Puchmuller, Andrea; Puebla, Marcela (2008). Analysis of the organizational and informational value of links in psychology and geology popular science hyperaticles. "Revista Signor", vol. 41, pp. 423-437.
• Rogers, Everet (2003). Diffusion of innovations. New York: The Free Press.
• Rosch, Eleanor (1973). Natural categories. "Cognitive Psychology" no. 4, pp. 328-350.
• Rumelhart, David; Ortony, Andrew (1977). The representation of knowledge in memory. In: Schooling and the acquisition of knowledge. Ed. R. Anderson; R. Spiro; W. Montague.. Hillsdale: Erlbaum, pp. 99-135.
• Schryer, Catherine; Spoel, Philippa (2005). Genre theory, health-care discourse, and professional identity formation. "Journal of Business and Technical Communication", vol. 19, no. 3, pp. 249-278.
• Seeber, Kevin (2015). Teaching “format as a process” in an era of Web-scale discovery. "Reference Services Review", vol. 43, no. 1, pp. 19-30.
• Shepherd, Michael; Watters, Carolyn (1998). The evolution of cybergenres. In: Proc. of the 31st Annual Hawaii Intern. Conference on System Sciences (HICSS’98). Los Alamitos: IEEE Press, pp. 97-109.
• Song, Michael; Thieme, Jeff (2009). The role of suppliers in market intelligence gathering for radical and incremental innovation. "Journal of Product Innovation Management", vol. 26, no. 1, pp. 43-57.
• Swales, John (1990). Genre analysis. Cambridge: Cambridge Univ. Press.
• Tagler, John (2013). 2011 AAP industry analysis of journals publishing. "Professional/Scholarly Publishing Bulletin", vol. 12 no. 2, pp. 1-8.
• Taylor, John (2007). Gramatyka kognitywna. Kraków: Universitas.
• Todorov, Tzvetan (1988). O pochodzeniu gatunków. "Studia z Teorii Literatury", z. 2, s. 206-219.
• Tomasello, Michael (2002). Kulturowe źródła ludzkiego poznania. Warszawa: PIW.
• Wischenbart, Rüdiger (2014). Global eBook. A report on market trends and developments. [online], [dostęp: 25.05.2015]. Dostepny w WWW: <http://www.wischenbart.com/upload/1234000000358_04042014_final.pdf>.
• Wittgenstein, Ludwig (1972). Dociekania filozoficzne. Warszawa: PWN.
• Witosz, Bożena (2003). Schematy, wzorce tekstowe, gatunki mowy… O kategoryzacji, kategoriach wypowiedzi językowych i ich modelowaniu. "Przestrzenie Teorii" nr 2, s. 89-102.
• Yates, JoAnne; Orlikowski Wanda; Okamura, Kazuo (1999). Explicit and implicit structuring of genre in electronic communication: reinforcement and change of social interaction. "Organization Science", vol. 10, no. 1, pp. 83-103.