Wektory przemian życia polonijnego w USA

• Authors: Andrzej Jan Chodubski

Title variants

EN

Vectors of changes of the life of the Polish community in the USA

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Okres masowej emigracji polskiej do USA przypada na II poł. XIX i pocz. XX w. Dominowała społeczność ubogich chłopów, która miała trudności z wejściem w środowiska amerykańskie. Było to okazją do tworzenia swoistej mitologii, której celem była poprawa polskiego wizerunku. Chętnie odwoływano się do Polaków, którzy odcisnęli piętno na historii amerykańskiej, np. Tadeusza Kościuszki, czy Kazimierza Pułaskiego. Na utrzymywanie tożsamości polskiej miały wpływ działające w USA organizacje polonijne oraz polskie duszpasterstwo rzymskokatolickie. Czasem przyspieszonych przemian w środowisku Polaków zamieszkujących w USA był okres po II wojnie światowej. Charakteryzował się on mobilnością oraz wyraźną poprawą położenia materialnego społeczności polskiej. Awans ekonomiczny połączony był z przejmowaniem amerykańskiego stylu życia.

EN

The period of mass Polish emigration to the USA falls on the second half of the XIX and the beginning of the XXc. Peasant community, coming from material poverty marked circles, dominated. Its entrance into American groups was not without problems. The problems revealed became an occassion for creating peculiar mythology about the Polish community living in the USA., in the frames of which figures of Poles, who set marks in American history, for example Tadeusz Kościuszko or Kazimierz Puławski, were exposed. Polish community institutions acting in the USA. And Polish Roman catholic ministry influenced the keeping of Polish identity. The time of hastened changes among the Polish circles living in the USA. Was the period after the World War II. It was characterized by mobility and distinct material conditions of the Polish community. Economic promotion was combined with adopting American life style. With the passage of years, starting with the third generation, activities to find Polish roots were undertaken.

Keywords

PL

Kościół rzymskokatolicki; mitologizacja; organizacje; Polonia; przemiany; religijność; tożsamość narodowa; USA

EN

changes; mythologization; national identity; organisations; Polish diaspora; Roman Catholic Church; religiosity; USA

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2011
• Issue: 29
• Pages: 259-273

Contributors

author

Andrzej Jan Chodubski

• Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański

References

• Babiński G., Instytucje i organizacje polonijne, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Babiński G., Przemiany społeczno-zawodowe Polonii amerykańskiej po II wojnie światowej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988
• Baran A., Jóźwiak J., Liczebność Polonii Stanów Zjednoczonych Ameryki w świetle polskich i amerykańskich źródeł oraz odmiennych metod obliczeniowych, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Brożek A., Polonia amerykańska 1854‒1939, Warszawa 1977.
• Buczek D. S., Kultura religijna Polonii. Analiza zagadnienia, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Chodubski A., Aktualne tendencje przemian zbiorowości polonijnych świata, w: Przemiany społeczne, kwestie narodowościowe i polonijne, red. A. Chodubski, Toruń 1994.
• Chodubski A., Elity polityczne współczesnej emigracji polskiej, „Przegląd Polonijny” 1994, z. 1.
• Chodubski A., Globalizacja – idea rzeczywistości przemian cywilizacyjnych, w: Ekonomiczne i polityczne wyzwania we współczesnym ładzie globalnym, red. M. Giedz, A. Kozlowski, R. Majewski, Warszawa 2009.
• Chodubski A., O tożsamości Polaków na obczyźnie w nauczaniu Jana Pawła II, w: Jan Paweł II. W kręgu myśli politycznej i dyplomatycznej, red. M. Wilk, Ł. Donaj, Łódź 2009.
• Chodubski A., Polonia wobec globalizacji cywilizacji, „Cywilizacje w czasie i przestrzeni” 1998, z. 4.
• Chodubski A., Rola elit w środowiskach polonijnych, w: Funkcje i zadania elit w środowiskach polonijnych, red. J. Knopek, Toruń 2006.
• Frančić M., Emigracja z Polski do Stanów Zjednoczonych Ameryki od r. 1918 do lat siedemdziesiątych XX w., w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Igielska J., Stan oświaty polonijnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, w: Oświata polskojęzyczna za granicą. Stan obecny i perspektywy rozwoju. Materiały z I Forum Oświaty Polonijnej, Warszawa 1997.
• Klimaszewski B., Obraz Polonii amerykańskiej w polskiej literaturze pięknej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Krzyżanowski K., My w diasporze. Odnaleźć korzenie, „Rzeczywistość”, z dn. 14 września 1986 r.
• Kubiak H., Polski Narodowy Kościół Katolicki w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 1897‒1965. Jego społeczne uwarunkowania i społeczne funkcje, Wrocław 1970.
• Kubiak H., Wiatr J., Tendencje dominujące procesu formowania się i przeobrażeń Polonii amerykańskiej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Kupiszewski A., Stosunki polsko-żydowskie w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Lachocki F., Polacy w Stanach Zjednoczonych, „Kalendarz Polski na rok 1985” (Philadelphia) 1985.
• Leś B., Życie religijne Polonii amerykańskiej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Magdziak-Miszewska A., Zakładnicy stereotypów, „Więź” 2005, nr 4.
• Napierowski T., Obraz Amerykanów polskiego pochodzenia w literaturze amerykańskiej, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Obidinski E., Duma, uprzedzenia i stereotypy polonii, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Olesiak H., Polska emigracja polityczna w RFN. Szkice z psychologii społecznej, Düsseldorf 1987.
• Osysko E., Szkoły polskie i grupowa tożsamość polonii w USA, w: Oświata polskojęzyczna za granicą. Stan obecny i perspektywy rozwoju. Materiały z I Forum Oświaty polonijnej, Warszawa 1997.
• Parot J. J., Praca imigranta i paradoks pluralizmu w amerykańskim społeczeństwie miejskim w latach 1830‒1930. Studium porównawcze, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
• Pastusiak L., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych (XVIII-XIX), Toruń 1997.
• Pastusiak L., Pierwsi polscy podróżnicy w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1992.
• Pastusiak L., Pół wieku dyplomacji amerykańskiej 1898‒1945, Warszawa 1974.
• Peszkowski Z., ABC Polonii świata, Orchard Lake 1985.
• Pilch A., Emigracja z ziem polskich do Stanów Zjednoczonych Ameryki od lat pięćdziesiątych XIX w. do r. 1918, w: Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz i T. Gromada, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988. Przybylski J., Polacy jako rasa w Ameryce, „Rzeczpospolita”, z dn. 17 marca 2010 r.
• Raczyński A., Na co dzień i od święta, „Rzeczpospolita”, z dn. 30 kwietnia – 1 maja 2002.
• „Sodalis Polonia” 1997, nr 6.
• Stachura J, Stosunki polsko-amerykańskie po roku 1989, w: Polska polityka zagraniczna, red. A. Żukowski, Olsztyn 1999.
• Stasik F., Polska emigracja polityczna w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1831‒1864, Warszawa 1973.
• Stasik F., Polska emigracja zarobkowa w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1865‒1914, Warszawa 1985.
• Szczurowska-Surdykowska B., Surdykowski J., Nasza Ameryka, Toruń 2002.
• Taras P., Rola polskiej emigracji wśród innych narodów, w: Wkład Polaków do kultury świata, red. M. A. Krąpiec, P. Taras, J. Turowski, Lublin 1976
• Węglarczyk J., Jestem Polack, „Gazeta Wyborcza”, z dn. 28‒29 kwietnia 2001 r.
• Wojdon J., W imieniu sześciu milionów… Kongres Polonii Amerykańskiej w latach 1944‒1968, Toruń 2005.
• Woźniak J., Oświatowa działalność Centrali Polskich Szkół Dokształcających w Ameryce, w: Oświata polskojęzyczna za granicą. Stan obecny i perspektywy rozwoju. Materiały z I Forum Oświaty polonijnej, Warszawa 1997.
• „Wspólnota Polska” 2008, nr 4.
• Zarychta A., Emigracja polska 1918‒1931 i jej znaczenie dla państwa, Warszawa 1939.