PL
Artykuł omawia zagadnienie celowości podejmowania wczesnych działań logopedycznych w świetle założeń dwóch koncepcji neuropsychologicznych: teorii selekcji grup neuronowych (TNGS) Geralda Maurice’a Edelmana oraz teorii neuronów lustrzanych Joachima Bauera. Pierwsze z ujęć tłumaczy, jak wczesne nieprawidłowości rozwojowe utrudniają tworzenie się repertuarów neuronowych: pierwotnego (na drodze selekcji) oraz wtórnego (dzięki doświadczeniu). Dodatkowo wyjaśnia proces powstawania odwzorowań zwrotnych pomiędzy mapami mózgu znajdującymi się m.in. w rejonie ośrodków mowy. Z kolei teoria neuronów lustrzanych (zwierciadlanych), opisana przez Joachima Bauera, pozwala znaleźć metodologiczne uzasadnienie dla strategii postępowania logopedycznego stosowanych w ramach wczesnej interwencji logopedycznej, a wykraczających poza wywoływanie głosek i ćwiczenia leksykalne. Obie koncepcje potraktowano jako teoretyczne uzasadnienie skutecznych, aczkolwiek nierzadko intuicyjnych, działań praktycznych.
EN
The paper discusses the problem of the need to undertake an early logopedic intervention in light of the assumptions of two neuropsychological conceptions: Gerald Maurice Edelman’s theory of neuronal groups selection (TNGS) and Joachim Bauer’s theory of mirror neurons. The former interpretation explains how early developmental anomalies hinder the formation of neuronal repertoires: primary repertoire (by a process of selection) and secondary repertoire (through experience). Additionally, it explains the process of feedback interactions between maps of the brain located inter alia near the speech centers. The theory of mirror neurons described by Joachim Bauer allows us to find methodological grounds for logopedic treatment strategies used as part of early logopedic intervention and going beyond sound elicitation and lexical exercises. The two conceptions were treated as theoretical grounds for effective although frequently intuitive practical procedures.