Uwagi na temat normy językowej z perspektywy metodologii strukturalnej

• Authors: Gębka-Wolak Małgorzata

Title variants

EN

Remarks on Linguistic Norm: the Structural Methodology Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zadaniem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jak w świetle współczesnych interpretacji myśli Ferdynanda de Saussure’a patrzeć na problematykę normatywności w języku. W pierwszej części tekstu norma językowa jest ujmowana z perspektywy triady lingwistycznej langage – langue – parole. Normatywność jest tu przedstawiana jako immanentna właściwość danego kodu. To systemy konwencji (m.in. gramatyczne, semantyczne, pragmatyczne), na których opiera się język naturalny i które warunkują jego funkcjonowanie w sferze komunikacji międzyludzkiej. W drugiej części artykułu normatywność jest rozpatrywana w aspekcie badań lingwistycznych. W tym ujęciu norma jest postrzegana w opozycji do dewiacyjności. Opozycję normatywność – dewiacyjność wykorzystuje się z kolei do uzyskania wiedzy wyraźnej o języku. Stanowi element procedury delimitacji jednostek języka oraz ich adekwatnego opisu.

EN

The purpose of this paper is to investigate the way linguistic normativity may be approached, using contemporary interpretations of Ferdinand de Saussure’s writings. The first part of the article presents language norm from the perspective of the linguistic triad of langage – langue – parole. Normativity is perceived here as an inherent feature of each linguistic code. It is a system of conventional rules (concerning grammar, semantics, pragmatics, etc.) which are the basics for a natural language, conditioning its functioning in human communication. The second part of the article presents normativity in the context of linguistic research. In this approach, the norm is perceived in opposition to deviation. The normativity vs. deviation opposition is used, in turn, to gain explicit knowledge about language. It is part of a larger procedure of defining and describing linguistic units.

Keywords

PL

strukturalizm; norma językowa; dewiacyjność; jednostka leksykalna

EN

structuralism; linguistic norm; deviation; language unit

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2017
• Volume: 73
• Pages: 19-28

Contributors

author

Gębka-Wolak Małgorzata

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

References

• BOBROWSKI Ireneusz (1998): Zaproszenie do językoznawstwa. – Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
• BOGUSŁAWSKI Andrzej (2009): Myśli o gwiazdce i regule. – Warszawa: BEL Studio.
• BUTTLER Danuta (1976): Innowacje składniowe współczesnej polszczyzny. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• DANIELEWICZOWA Magdalena (2004): Ferdinand de Saussure – siła paradoksu. – [w:] Ferdinand de SAUSSURE: Szkice z językoznawstwa ogólnego. – Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 11–31.
• DANIELEWICZOWA Magdalena (2016): Dosięgnąć przedmiotu. Rzecz o Ferdynandzie de Saussurze. – Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• DOBACZEWSKI Adam (2013): O współczesnej semantyce w ujęciu strukturalnym. – [w:] Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie językoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych – Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 71–82.
• DUBISZ Stanisław (red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• GROCHOWSKI Maciej (1997): Wyrażenia funkcyjne. – Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
• GROCHOWSKI Maciej (2008): Rola dewiacji w uzasadnianiu hipotez semantycznych. Wprowadzenie do problematyki. – Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LXIV, 25–36.
• GROCHOWSKI Maciej (2012): Główne kierunki badań syntaktycznych w Polsce w drugiej połowie XX wieku i na początku XXI wieku. – [w:] Maciej GROCHOWSKI (red.): Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. – Warszawa: BEL Studio, s. 139–155.
• KOŁODZIEJEK Ewa (2010): Walczymy z bykami. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• KOSEK Iwona (2008): Fleksja i składnia nieciągłych imiennych jednostek leksykalnych. – Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
• LINDE-USIEKNIEWICZ Jadwiga (2008): Semantyka strukturalna w XXI wieku? – [w:] Piotr STALMASZCZYK (red.): Metodologie językoznawstwa. Współczesne tendencje i kontrowersje. – Kraków: Lexis, 158–173.
• PAVEAU Marie-Ann, SARFATI Georges-Elia (2009): Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki. – Kraków: Avalon.
• SAUSSURE Ferdinand de (1991): Kurs językoznawstwa ogólnego. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• SAUSSURE Ferdinand de (2004): Szkice z językoznawstwa ogólnego. – Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG.
• ZAWADOWSKI Leon (1966): Lingwistyczna teoria języka. – Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Na ukowe.
• ŻMIGRODZKI Piotr (red.): Wielki słownik języka polskiego PAN. – wsjp.pl.