Problem relacji wartości i faktu w filozofii Stanisława Brzozowskiego

• Authors: Urszula Lisowska

Title variants

EN

The problem of relations between values and facts in Stanisław Brzozowski’s philosophy

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie sformułowanej przez Stanisława Brzozowskiego koncepcji wartości jako próby wyjścia z kryzysu filozoficznego spowodowanego przez paradygmat pozytywistyczny i wynikający z niego światopogląd modernistyczny. Czerpiąc z dokonań Kanta i Fichtego, Brzozowski czyni wartość centralną kategorią swojej koncepcji. Przypisuje jej funkcje ontologiczne, a tym samym przedstawia wizję rzeczywistości alternatywną w stosunku do koncepcji pozytywistycznej, która zakłada redukowalność wartości do faktu. Jego tezy metafizyczne stanowią zarazem fundament, inspirowanej myślą Marksa, krytycznej teorii społecznej.

EN

The aim of the article is to present the concept of values (created by Brzozowski) as a way of recovering from a philosophic crisis caused by positivist paradigm and modernist world-view resulting from it. Brzozowski based his philosophy on Kant and Fichte philosophy and the central category of his concept is value. He assigns value ontological functions and presents his vision of reality, which is alternative to positivist approach. His metaphysical theses are groundwork for critical social theory inspired by Marx idea.

Keywords

PL

Wartość; fakt; sens; czyn; praca; jaźń; podmiot transcendentalny; krytycyzm; forma; materia; pozytywizm; modernizm; intersubiektywizm

EN

value; work; ego; transcendental subject; criticism; form; matter; positivism; modernism; inter-subjectivism

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2011
• Issue: 1

Dates

published

2011

Contributors

author

Urszula Lisowska

References

• Literatura podmiotu
• Brzozowski S., Drogi i zadania nowoczesnej filozofii, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Brzozowski S., Etyka Spencera, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Brzozowski S., Filozofia czynu, [w:] tenże, Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, Kraków, 1990.
• Brzozowski S., Filozofia czystego doświadczenia Ryszarda Avenariusa, [w:] tenże, Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, Kraków, 1990.
• Brzozowski S., Kant. W stulecie śmierci, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Brzozowski S., Monistyczne pojmowanie dziejów, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Brzozowski S., Powstawanie prawa, [w:] tenże, Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, Kraków 1990.
• Brzozowski S., Prolegomena filozofii pracy, [w:] tenże, Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, Kraków 1990.
• Brzozowski S., Światopogląd pracy i swobody, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Brzozowski S., Wstęp do filozofii, [w:] tenże, Kultura i życie, Warszawa 1973.
• Comte A., Metoda pozytywna w 16 wykładach, Warszawa 1961.
• Fichte J. G., Teoria wiedzy, t. 1, Warszawa 1996.
• Heidegger M., Bycie i czas, Warszawa 1994.
• Kant I., Krytyka czystego rozumu, t. 1, Warszawa 1957.
• Kant I., Ugruntowanie metafizyki moralności, Kraków 2005.
• Literatura przedmiotu
• Materiały śledztwa żandarmskiego z roku 1898 w sprawie Towarzystwa Oświaty Ludowej. 1. Zeznania Leopolda Stanisława Leona (trzech imion) Brzozowskiego, Lwów 1906.
• Mackiewicz W., Brzozowski, Warszawa 1983.
• Siemek M., Wstęp: teoria wiedzy jako system filozofii transcendentalnej, [w:] Fichte J. G., Teoria wiedzy, t. 1, Warszawa 1996.
• Werner A., Problem ciągłości myślowej w pismach Brzozowskiego, [w:] A. Werner i R. Zimand (red.), Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego, Kraków 1974.
• Werner A., Zimand R. (red.), Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego, Kraków 1974.

Identifiers

ISSN

2084-1426