Demokracja, uspołecznienie i demokratyzacja – konteksty pedagogiczne

• Authors: Strutyńska Elżbieta , Przybylski Błażej

Title variants

EN

Democracy, communization and democratization – pedagogical contexts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę systematyzacji pojęć: demokracji i demokratyzacji. Autorzy przedstawiają różne podejścia do demokracji oraz opisują najważniejsze modele demokracji, ze szczególnym uwzględnieniem proceduralnego, substancjalnego oraz deliberatywnego rozumienia demokracji. W tekście podkreślono wieloznaczność i wielokierunkowość myślenia o demokracji. W dalszej części artykułu zaprezentowano i omówiono proces demokratyzacji różnych obszarów życia społecznego. Autorzy położyli nacisk na teoretyczne uzasadnienie demokratyzacji życia szkolnego.

EN

The article is an attempt on systematisation of the notions of democracy and democratisation. The authors present different approaches to democracy and describe the most important models of democracy with special regard to the procedural, material and deliberative understanding of democracy. The text emphasizes the ambiguity and multidimensionality of thinking about democracy. Furthermore, the article presents and explains the democratization process of various spheres of social life. The authors stressed the theoretical justification of the democratization of school life.

Keywords

PL

demokracja; uspołecznienie; demokratyzacja; szkoła; edukacja obywatelska

EN

democracy; communization; democratization; school; civic education

• Journal: Szkoła - Zawód - Praca
• Year: 2019
• Issue: 18
• Pages: 57-76

Contributors

author

Strutyńska Elżbieta

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

author

Przybylski Błażej

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Arendt H., Między czasem minionym a przyszłym, Aletheia, Warszawa 2011.
• Bernacki W., Demokracja, [w]: Wielka Encyklopedia PWN, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2002, t. 7.
• Bohman J., Rehg W., Deliberative Democracy. Essays on Reason and Politics, The MIT, Cambridge 1997.
• Borowicz, R. Socjalizacja, [w:] W. Kwaśniewicz (red), Encyklopedia Socjologii, Ofic. Nauk., Warszawa 2002, t. 4.
• Bruner J.S., Kultura edukacji, Universitas, Kraków 2006.
• Buksiński T., Dylematy demokracji deliberatywnej Johna Rawlsa i Jurgena Habermasa, [w:] R. Marszałek, E. Nowek-Juchacz (red.), Rozum jest wolny, wolność – rozumna, IFiS PAN, Warszawa 2002.
• Dahl R.A., Demokracja i jej krytycy, Znak, Kraków 1995.
• Dewey J., Demokracja i wychowanie: wstęp do filozofii wychowania, KiW, Warszawa 1963.
• Dewey J., Demokracja i wychowanie. Wprowadzenie do filozofii wychowania, KiW, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972.
• Dewey J., Szkoła a społeczeństwo, Żak, Warszawa 2005.
• Dewey J., Moje pedagogiczne credo, Żak, Warszawa 2005.
• Dudzikowa M., Jaskulska S., Wawrzyniak-Beszterda R., Bochno E., Bochno I., Knasiecka-Falbierska K., Marciniak M., Kapitał społeczny w szkołach różnego szczebla. Diagnoza i uwarunkowania, Impuls, Kraków 2011, t. 2.
• Dudzikowa M., Ku sprawstwu, współpracy i refleksyjności poprzez ich doświadczanie w edukacji szkolnej. Brunerowskie przesłanie w praktyce, [w:] M. Dudzikowa, R. Wawrzyniak-Beszterda (red.), Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji, Impuls, Kraków 2011.
• Dudzikowa M., Nauczyciel w kontekście procesów demokratyzacji szkoły, [w:] H. Kwiatkowska, M. Szybisz (red.), Komunikacyjne kompetencje zawodowe nauczycieli, Studia Pedagogiczne LXII, PAN, Komitet Nauk Pedagogicznych, Warszawa 1997.
• Ernst-Milerska R., Badanie opinii rodziców jako praktyka demokratycznej kultury szkoły, „Studia z Teorii Wychowania” 2015, nr 1(10).
• Gambetta D., Claro!: An essay on Discursive Machismo, [w:] J. Elster (red.), Deliberative Democracy, Cambridge University Press, Cambridge 1998.
• Gęsicki J., Uwarunkowania tworzenia oświaty samorządowej, [w:] E. Adamczyk, J. Gęsicki, E. Matczak (red.), Samorządowy model oświaty, IBE, Warszawa 2001.
• Giddens A., Poza prawicą i lewicą: przyszłość polityki radykalnej, Zysk i S-ka, Poznań 2001.
• Giddens A., Przemiany intymności, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2006.
• Giddens A., Trzecia droga. Odnowa socjaldemokracji, KiW, Warszawa 1999.
• Giroux H.A., Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej, [w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, IBE, Warszawa 1993.
• Giroux H.A., McLaren P., Teacher Education and the Politics of Engagement: The Case for Democratic Schooling, “Harvard Educational Review” 1986, no. 6(3).
• Guiherme M., Is There a Role for Critical Pedagogy in Language/Culture Studies? An Interview with Henry A. Giroux, “Language and Intercultural Communication” 2006, no. 6(2).
• Gutek G.L., Filozofia dla pedagogów, GWP, Gdańsk 2007.
• Held D., Modele demokracji, UJ, Kraków 2010.
• Huntington S.P., Trzecia fala demokratyzacji, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2009.
• Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M., Słownik pedagogiczny, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2009.
• Kwiatkowski S.M., Tendencje zmian w zarządzaniu oświatą w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, [w:] Cz. Plewka, H. Bednarczyk (red.), Menedżer i kreator edukacji, ITE-PIW, Radom 2008.
• Kwieciński Z., Pedagogia przejścia i pogranicza. Zamiast wstępu, [w:] Z. Kwieciński, Tropy – Ślady – Próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza, Edytor, Poznań-Olsztyn 2000.
• McLaren P., Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, Dolnośl. Szk. Wyższa, Wrocław 2015.
• Mencel M., Rada szkoły, Impuls, Kraków 2009.
• Milerski B., Śliwerski B., Pedagogika. Leksykon, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2000.
• Milerski B., Szkoła dla wszystkich. O znaczeniu etosu dobra wspólnego, [w:] T. Sobierajski, D. Obidniak (red.), Etyka dla nauczycieli, ZNP, Warszawa 2015.
• Milerski B., Karwowski M., Racjonalność procesu kształcenia. Teoria i badanie, Impuls, Kraków 2016, t. 2.
• Kwaśniewicz W. (red), Encyklopedia Socjologii, Ofic, Nauk., Warszawa 2002, t. 4.
• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa 2007.
• Pilch T., (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI. Suplement A-Ż, Żak, Warszawa 2010.
• Przybylski B., Zaangażowania polityczne młodzieży, Adam Marszałek, Toruń 2014.
• Radziewicz J., Szkoła uspołeczniona i uspołeczniająca, Zespół Oświaty Niezależnej – Zeszyty Edukacji Narodowej, Warszawa 1989.
• Rorty R., Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, [w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.) Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, IBE – Edytor, Warszawa – Toruń 1993.
• Salmonowicz W. (oprac. red.), Porozumienia Okrągłego Stołu, NSZZ „Solidarność” Region Warmińsko-Mazurski, Warszawa 1989.
• Sartori G., Teoria demokracji, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1998.
• Schumpeter J.A., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, PWN, Warszawa 1995.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2002.
• Szymański M.J., Edukacyjne problemy współczesności, Impuls, Kraków 2014.
• Szkudlarek T., Śliwerski B., Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Impuls, Kraków 2000.
• Śliwerski B., Klinika szkolnej demokracji, Impuls, Kraków 1996.
• Śliwerski B., Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP, WAiP, Warszawa 2009.
• Śliwerski B., Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP. W gorsecie centralizmu, Impuls, Kraków 2013.
• Śliwerski B., Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej, Impuls, Kraków 2015.
• Uryga D., Szkoła uspołeczniona – krótka historia pewnej idei pedagogicznej „Kwartalnik Pedagogiczny” 2014, nr 4.
• Winiarski M., Rodzina−szkoła−środowisko lokalne. Problemy edukacji Środowiskowej, IBE, Warszawa 2000.
• Witkowski L., Tożsamość i zmiana. Wstęp do epistemologicznej analizy kontekstów Edukacyjnych, UMK, Toruń 1988.
• Witkowski L., Szkoła i walka o sferę publiczną, [w:] H.A. Giroux, L. Witkowski (red.) Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Impuls, Kraków 2010.
• Zahorska M., Szkoła: między państwem, społeczeństwem a rynkiem, Żak, Warszawa 2007.
• Zwoliński A., Dylematy demokracji, WAM, Kraków 2010.