Z osobliwości językowych warsztatu przekładowego Biblii brzeskiej (zagadnienia wybrane)

• Authors: Koziara Stanisław

Title variants

EN

On linguistic curiosities from translation work of the Brest Bible (chosen items)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper is an attempt at drawing attention to the first Protestant translation of the whole Bible into Polish, which is traditionally known as Brest Bible or Radziwill Bible, in terms of its significance and place in the history of Polish language. The first part of this work is the introduction of some basic data from the field of origins, history and the state of previous philological research into Brest Bible. The second part of the paper shows the role of the translation in the process of shaping the characteristics of Polish biblical style and the way in which the translators used the richness and potential of the Polish language in the Renaissance. As the source material to complete the research task the author of the paper used some chosen areas of the language in Brest Bible, which included lexis and fixed expressions.

Keywords

PL

Biblia brzeska; przekład biblijny; historia języka polskiego; polski styl biblijny

EN

Brest Bible; biblical translation; the history of Polish language; Polish biblical style

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2017
• Issue: 12
• Pages: 158-169

Contributors

author

Koziara Stanisław

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

References

• Biblia brzeska, 2013, Biblia brzeska. Historia, język, teologia, red. R.M. Leszczyński (junior), Łódź.
• Брэсцкая Біблія; Biblia brzeska, 2015, Брэсцкая Біблія – унікальны помнік культуры XVI стагоддзя: новыя даследованні і матэрыялы. Biblia Brzeska – unikatowy zabytek kultury XVI wieku: nowe badania i materiały, praca zbiorowa, Мінск.
• Bieńkowska D., 1992, Styl językowy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka (na materiale czterech Ewangelii), Łódź.
• Bieńkowska D., 2002, Polski styl biblijny, Łódź.
• Czerniatowicz J., 1969, „Biblia brzeska” i najbliższe jej pochodne, [w:] Tejże, Niektóre problemy naukowe grecystyki w pracach biblistów polskich XVI i XVII w. Teksty greckie a polskie przekłady, Wrocław, s. 34–46.
• Kępińska A., Składnia XVI-wiecznych przekładów Ewangelii na język polski, https://ewangelie.uw.edu.pl/files/skladnia.pdf
• Kossowska M., 1968, Biblia w języku polskim, t. I, Poznań.
• Koziara S., 2001, wyd. 2: 2009, Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków, Łask.
• Koziara S., 2015, The current state of research by Polish linguists on the Brest Bible: an overview, „Reformation & Renaissance Review”, Vol. 17, No. 1, s. 63–72.
• Koziara S., 2016, Wokół problemów genezy i opisu polskich frazeologizmów pochodzenia biblijnego, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 55–68.
• Kwilecka I., 2006, Biblia brzeska jej dzieje i znaczenie, „Nauka” 3, s. 111–121.
• Kwilecka I., 2001, Die Brester Bibel. Kulturgeschlichtliche und sprachliche Fragen der Übersetzung, [w:] Biblia Święta, to jest księgi Starego i Nowego Zakonu, Brest 1563. Hrsg. von Hans Rothe und Friederik Scholz, Biblia Slavica, Serie II, Polnische Bibeln: Band 2. Teil 1. Stary Zakon; teil 2. Księgi Nowego Testamentu. Kommentare. Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn–München–Wien–Zürich, s. 1485–1660.
• Kwilecka I., 2003, Nowe karty z dziejów edycji Biblii brzeskiej, „Jednota” 10, s. 9–13.
• Kwilecka I., 2003, Staropolskie przekłady Biblii jako czynniki sprawcze zmian językowych, [w:] Tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, s. 253–264.
• Kwilecka I., 2003, Z dziejów przekładu pierwszej polskiej Biblii protestanckiej, [w:] Tejże, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań, s. 335–352.
• Lisowski T., 2010a, Sola scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań.
• Lisowski T., 2010b, Leksyka Nowego Testamentu Biblii brzeskiej (1563) oraz Biblii Jakuba Wujka (1599) wobec zasobu leksykalnego Słownika polszczyzny XVI wieku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. XVI, Poznań, s. 143–161.
• Łuczak A., 2004, Biblia brzeska w świetle najnowszych badań, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. XXXIX, s. 53–75.
• Ostrowska E., 1953, Walka o piękne słowo psałterzowe (Psałterz Kochanowskiego i Psałterz brzeski), „Język Polski” XXXIII, s. 285–317, przedruk [w:] O Języku poetyckim Jana Kochanowskiego. Wybór artykułów z „Języka Polskiego”, wybrał i opracował M. Kucała, Kraków 1984, s. 134–135.
• Rospond S., 1962, Język Renesansu a Średniowiecza na podstawie literatury psałterzowo-biblijnej, [w:] Odrodzenie w Polsce, t. III: Historia języka, cz. 2, red. M.R. Mayenowa, Z. Klemensiewicz, Warszawa, s. 161–181.
• Siatkowska E., 2013, Imiesłowy w Biblii brzeskiej i Biblii Wujka a kształtowanie się polskiego stylu biblijnego, [w:] Biblia brzeska. Historia – język – teologia, red. R.M. Leszczyński (junior), Łódź, s. 39–54.
• Wujek J., ks., 1593, Przedmowa do czytelnika, [w:] Nowy Testament w przekładzie ks. dr Jakuba Wujka T.J. z roku 1593, wstępem i uwagami poprzedził ks. dr W. Smereka, Kraków 1966, s. LI–LXXII.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.12.16