Znaczenie jednostki leksykalnej a tekst precedensowy

• Authors: Kilkiewicz Aleksander

Title variants

EN

The meaning of a lexical unit and a precedent text

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu są procesy modyfikacji znaczenia leksykalnego pod wpływem użycia wyrazów w tekstach precedensowych (jako tekstach kultury). Pojęcie tekstów precedensowych autor przejął za J.N. Karaułowem, autorem koncepcji semantyki kulturowej. W związku z tym są rozpatrywane trzy typy procesów: apelatywizacja, egzemplifikacja i reinterpretacja. Pierwszy proces realizuje się w postaci deonimizacji, która ma różne stopnie nasilenia: maksymalny – w wypadku utraty statusu nazwy własnej, minimalny – w wypadku aluzji i reminiscencji. Egzemplifikacja pojęcia ogólnego umożliwia oddziaływanie na emocje adresata, a także wpływa na funkcję pragmatyczną wypowiedzenia. Reinterpretacja polega na zawężeniu pojęciu leksykalnego, co wiąże się z dodatkowym nacechowaniem aksjologicznym wyrazu.

EN

The topic of this article is the processes of modification of lexical meaning due to the use of words in precedent texts (as texts of culture).The author adopted the concept of precedent texts from J.N. Karaulov, the author of the concept of cultural semantics. Therefore, three types of processes are considered: appellativization, exemplification and reinterpretation. The first process is implemented in the form of deonymization, which has various degrees of severity: one maximal in the event of loss of the proper name status, one minimal in the event of allusions and reminiscences. The exemplification of the general concepts has an impact on the addressee’s emotions and also affects the pragmatic function of the sentence. Reinterpretation consists in narrowing the lexical concept, which is additionally associated with axiological meaning of the word.

Keywords

PL

semantyka; znaczenie leksykalne; kontekst; tekst kultury; tekst precedensowy; apelatywizacja; deonimizacja; egzemplifikacja; reinterpretacja; wartościowanie

EN

semantics; context; text of culture; precedent text; appellativization; deonymization; exemplification; reinterpretation; evaluation

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2020
• Volume: 100
• Issue: 2
• Pages: 20-32

Dates

published

2020

Contributors

author

Kilkiewicz Aleksander

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie