Pedagogika międzykulturowa a pytanie o „innego”

• Authors: Kurkiewicz Anna
• Languages of publication: PL

Abstracts

Pytanie o „innego” jest pytaniem o pierwotną wrogość i jej przezwyciężanie. Pytaniem o tożsamość człowieka i jej konstytutywne elementy, pytaniem o tożsamość całych grup i społeczności oraz dynamiczną dialektykę kształtowania ich właściwych modi (określeń). Pytanie o innego jest jednocześnie pytaniem o uwikłanie inności w obcość oraz jednostkowe, jak i społeczne konsekwencje owej szczególnej dialektyki „obcego”. W rzeczywistości świata przednowoczesnego jednym z istotnych elementów kształtujących tożsamość całych wspólnot była konfrontacja względem „innego” („obcego”) postrzeganego jako „wrogi”, „nie swój”, „odmienny”. Kształtowana na tak zarysowanej kanwie tożsamość jednostek, jak i całych grup społecznych, z konieczności łączona była z wrogością i uprzedzeniem. Zagrażającym, wrogim był zawsze „inny” – pochodzący z odmiennej grupy społecznej, innego kręgu kulturowego. „Innego” należało się wystrzegać chroniąc przed nim to, co „własne”, chroniąc własną tożsamość. „Inny” pojęty jako obcy (obcokrajowiec) nie wzywał do zrozumienia, a nakłaniał do wrogości, umacniał przekonanie o konieczności chronienia dostępu do własnej odrębności i stania na jej straży. Ów przednowoczesny świat został naruszony za sprawą nowoczesnego dyskursu, dynamiki zacierania granic w świecie nowoczesnym i ponowoczesnym. Tutaj „inny” – okazuje się być tuż obok, inny przechodzi w drugiego, z którym przychodzi się konfrontować współczesnemu człowiekowi. Owa otwartość świata współczesnego staje się zatem rzeczywistością wyzwania, wyzwania rzuconego „innemu”. Człowiek poruszając się w mnogości nachodzących na siebie światów (odmiennych kultur, sposobów myślenia) z konieczności zderza się z tym, co niezrozumiałe, a to pociąga za sobą konieczność spotkania, a wraz z nim próby zrozumienia „innego”. Wobec takiego wyzwania staje w świecie nowoczesnym szczególniej pedagogika, stanowiąc podstawę kształtowania i wychowywania człowieka, staje się zarazem katalizatorem owych dynamicznych przemian mających kluczowe znaczenie dla budowania nowej, „płynnej” czy też „rozmytej” tożsamości. Inny staje się zadaniem, ale i wyzwaniem do poszanowania, a wcześniej jeszcze do zrozumienia. Rozumienie natomiast, by przyniosło zamierzony efekt, wsparte winno być dialogiem. Pedagogika dziś zatem jako jeden ze swych filarów winna czynić otwartą postawę dialogiczną, a raczej wychowanie w jej stronę. To dialog bowiem staje się możliwym narzędziem porozumienia i komunikacji w rzeczywistości wielości kultur.

• Publisher: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa z siedzibą w Poznaniu
• Journal: Przegląd Naukowo-Metodyczny „Edukacja dla Bezpieczeństwa”
• Year: 2013
• Volume: 6
• Issue: 4(21)
• Pages: 173-185

Contributors

author

Kurkiewicz Anna

• Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu

References

• Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, przeł. A. Szostkiewicz. Kraków 2010
• Arendt H., Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka. Warszawa 2000
• Arendt H., Kryzys edukacji, H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym: osiem ćwiczeń z myśli politycznej, tłum. M. Godyń i W. Madej. Warszawa 1994
• Bauman Z., Etyka ponowoczesna, przeł. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir. Warszawa 1996
• Bauman Z., Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz. Kraków 2006
• Bauman Z., Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, przeł. J. Łaszcz. Gdańsk 2007
• Buber M., Ja i Ty, (w:) M. Buber, Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór. Warszawa 1992
• Buber M., Wychowanie. (w:) Znak 166, (4) 1968, s. 442, (za:) A. Gielarowski, Zasada dialogiczna w wychowaniu, „Edukacja i religia” nr 1/2000
• Le Goff J., Długie średniowiecze, przeł. M. Żurowska. Warszawa 2007
• Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, przeł. H. Szumańska-Grossowa. Warszawa-Gdańsk 2002
• Le Goff J., Od czasu średniowiecznego do czasu nowożytnego. (w:) Czas w kulturze, pod. red. A. Zajączkowski. Warszawa 1988
• Lenartowicz I., Jeżeli nie edukacja to co? Pedagogika międzykulturowa jako odpowiedź na rzeczywistość społeczeństwa wielokulturowego, „Homo communicativus” 1(2)/2007
• Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego. Warszawa 1999
• Lévinas E., En découvrant l’existence avec Husserl et Heidegger. Paris 1967
• Lévinas E., Language and Praximiry. (w:) Collected Philophical Papers, przeł. A. Lingis, Martinus Nijhoff. Dordrecht 1987
• Lévinas E., Otherwise Than Being or Beyond Essence, przeł. A. Lingis, Martinus Nijhoff. Haga 1981
• Levinas E., Totalité et infini, Nijhoff. La Haye 1961
• Nikitorowicz J., Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa. Białystok 1995
• Tischner J., Myślenie według wartości. Kraków 2000
• Tischner J., Filozofia dramatu. Kraków 1998
• Waldenfels H., Topografia obcego, przeł. J. Sidorek. Warszawa 2002

Identifiers

ISSN

1899-3524