Abiekt uwięziony w języku: Współczesne inscenizacje mitu Fedry w teatrze polskim – Kleczewska, Zadara, Wiśniewski

• Authors: Budzowska Małgorzata

Title variants

EN

The Abject Trapped in Language: Contemporary Stagings of the Myth of Phaedra – Kleczewska, Zadara, Wiśniewski

Abstracts

EN

This article presents a comparative analysis of three contemporary stagings of the myth of Phaedra: by Maja Kleczewska (Teatr Narodowy, Warsaw 2006), Michał Zadara (Narodowy Teatr Stary, Kraków 2006), and Grzegorz Wiśniewski (Teatr Wybrzeże, Gdańsk 2019). The theoretical framework refers to the abject quality of the character of Phaedra and its representation in language. The author analyses the directors’ interventions in literary texts reworking the myth of Phaedra: strategies ranging from multiplication, through modification, to annihilation of the dramatic text. In Kleczewska’s intertextual staging, which juxtaposes different plays addressing the theme, the text and the language become less important than the actors’ physicality. Zadara’s ironic theatre deconstructs the discursive formation of Racine’s classical tragedy, while retaining it as the main subject of the performance. Wiśniewski returns to Rancine’s language, but tries to transcend it, counterbalancing it with quiet, restrained acting, enhanced by strong musical phrases. The three stagings resonate with the concept of the theatre as a laboratory of crisis, here: of the crisis of the abject.

Keywords

EN

myth of Phaedra; abject; language of drama; mise en scène; Maja Kleczewska; Michał Zadara; Grzegorz Wiśniewski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2020
• Issue: 1(273)
• Pages: 51-70

Contributors

author

Budzowska Małgorzata

• Uniwersytet Łódzki

References

• Artaud, A. (1978). Teatr i jego sobowtór (J. Błoński, tłum.). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Barthes, R. (1970). Mit i znak: Eseje (W. Błońska, & et al., tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Barthes, R. (1999). Fragmenty dyskursu miłosnego (M. Bieńczyk, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Boccaccio, G. (1951). Genealogia Deorum Gentilium Libri (V. Romano, ed.). Bari: G. Laterza e Figli.
• Brecht, B. (1964). Classical Status as an Inhibiting Factor. In J. Willett (ed.), Brecht on Theater: The Development of an Aesthetic (s. 272-273) (J. Willett, transl.). London: Methuen.
• Budzowska, M. (2010). Fedra, czyli o etyce uczuć w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Budzowska, M. (2018). Sceniczne metamorfozy mitu: Teatr polski XXI wieku w perspektywie kulturowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Burzyńska, A. R. (2010). Myśmy wszystko zapomnieli: Dialektyka narodowej pamięci i zbiorowej amnezji w teatrze Michała Zadary. W: D. Jarząbek, M. Kościelniak, & G. Niziołek (red.), 20-lecie. Teatr polski po 1989 roku (s. 59-69). Kraków: Korporacja Ha!art.
• Burzyńska, A. (2013). Dekonstrukcja, polityka i performatyka. Kraków: Universitas.
• Demirski P., & Zadara, M. (2011). Ifigenia: Nowa tragedia (według wersji Racine’a). W: P. Demirski, Parafrazy (s. 175-228). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Enquist, P. O. (1997). Dla Fedry. W: P. O. Enquist, Dla Fedry, Z życia glist, Godzina kota, Tulipak (s. 9-87) (A. Krajewski-Bola, tłum.). Izabelin: Świat Literacki.
• Eurypides. (1967). Tragedie (t. 1) (J. Łanowski, tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Fischer-Lichte, E. (2010). Performance as Event – Reception as Transformation. In E. Hall, & S. Harrop (eds.), Theorising Performance: Greek Drama, Cultural History and Critical Practice (pp. 29-42). London: Duckworth.
• Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy (A. Siemek, tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Foucault, M. (2000). Historia seksualności (B. Banasiak, T. Komendant, & K. Matuszewski, tłum.). Warszawa: Czytelnik.
• Grzegorzewska, A. (2008). Ifigenia. W: Ifigenia (program teatralny, s. 32-74). Warszawa: Teatr Narodowy.
• Hammer, S. (1921). O wpływie tragedii Eurypidesa Hippolytos na poezję hellenistyczną. Poznań: Gebethner i Wolff.
• Lehmann, H. T. (2004). Teatr postdramatyczny (D. Sajewska, & M. Sugiera, tłum.). Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Merleau-Ponty, M. (2001). Ciało jako byt płciowy. W: M. Merleau-Ponty, Fenomenologia percepcji (s. 175-194) (M. Kowalska,& J. Migasiński, tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Nancy, J. L. (2002). Corpus (M. Kwietniewska, tłum.). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Pavis, P. (2003). Analyzing Performance: Theater, Dance, and Film (D. Williams, transl.). Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Pavis, P. (2011). Współczesna inscenizacja: Źródła, tendencje, perspektywy (P. Olkusz, tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Plezia, M. (red.). (1998). Słownik łacińsko-polski (t. 1). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Racine, J. (2011). Fedra (A. Libera, tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Racine, J. (2002). Fedra (T. Boy-Żeleński, tłum.). Kraków: Zielona Sowa.
• Reilly, M. (2005). Racine: Language, Violence and Power. Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Sarrazac, J. P. (red.). (2007). Słownik dramatu nowoczesnego i najnowszego (M. Borowski, & M. Sugiera, tłum.). Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Seneka, L. A. (1959). Fedra (A. Świderkówna, tłum.). Wrocław: Ossolineum.
• Sitek, E. (realizator). (2007). Michał Zadara. Geniusz czy prowokator? TVP SA Oddział Wrocław. http://www.zadara.pl/film
• Tasnádi, I. (2000). Fedra fitness. W: I. Tasnádi, Kolizje: Antologia nowego dramatu węgierskiego (t. 1, s. 243-295) (J. Jarmołowicz, & J. Czech, tłum., P Pászt, wybór). Kraków: Panga Pank.
• Weber, C. (2007). From Determination to Detachment – Heiner Müller’s Assessment of Culture and Politics in a Lifetime of Profound Historical Change. W: D. Friedman (ed.), The Cultural Politics of Heiner Müller (s. 12-23). Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
• Wergiliusz. (1981). Eneida (T. Karyłowski, tłum.). Wrocław: Ossolineum.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.36744/pt.18