Katecheza o Sądzie Ostatecznym na fresku z Sant' Agata dei Goti

• Authors: Paweł Mąkosa

Title variants

EN

Catechesis on the Last Judgment and the Sant'Agata dei Goti Fresco

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wśród różnych form katechezy średniowiecznej wyróżnia się ikonografia, która ilustrowała podstawowe prawdy wiary i zachęcała do życia zgodnego z tym nauczaniem. Jednym z popularnych tematów ikonograficznych tego okresu był Sąd Ostateczny umieszczany zazwyczaj na tylnej ścianie kościołów po to, aby przypominać wychodzącym z kościoła ludziom o ich ostatecznym losie. Kwestie eschatologiczne cieszyły się zawsze dużą popularnością, bowiem dotyczą osobiście każdego człowieka. Oprócz zainteresowania wiernych treściami eschatologicznymi powodem powstawania przedstawień Sądu Ostatecznego była ich forma wizualna, dostępna dla każdego, nawet dla najsłabiej wykształconych. Jednym z tego typu dzieł jest fresk znajdujący się w miejscowości Sant'Agata dei Goti we Włoszech, który jest przedmiotem analizy w niniejszym opracowaniu. Omówione zostały główne treści przedstawione na fresku i ich forma. Wskazano na teologiczne znaczenie poszczególnych elementów ikonograficznych i ich zgodność z oficjalnym nauczaniem Kościoła. Podsumowując analizę fresku można stwierdzić, że stanowi on ważną formę ówczesnej katechezy, poprawnej teologicznie i mającej duże znaczenie pedagogiczne.

EN

Iconography stands out among the various forms of medieval catechesis. It illustrated the basic truths of the faith and encouraged people to live in accord with this teaching. One of the popular iconographic themes from this period was the Last Judgment. It was usually placed on the back wall of a church in order to remind people leaving the church of their final fate. Eschatological issues have always enjoyed great popularity because they personally relate to every man. In addition to the faithful's interest in eschatological contents, the reason for the creation of Last Judgment iconography was its visual form, accessible to everyone, even the least educated. One of these types of works is the fresco located in the city of Sant'Agata dei Goti in Italy, which is the subject of our analysis in this study. The main contents of the fresco and their form are discussed. The theological significance of individual iconographic elements and their compliance with the official teachings of the Church are pointed out. Summing up the analysis of the fresco, it can be stated that it was an important type of catechesis at that time, theologically correct and having significant pedagogical meaning.

Keywords

PL

katecheza; ikonografia włoska; Sąd Ostateczny; Sant'Agata dei Goti

EN

Catechesis; Italian Iconography; The Last Judgment; Sant'Agata dei Goti

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 11: Katechetyka
• Pages: 99-110

Contributors

author

Paweł Mąkosa

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

References

• Abbate F., La civiltà artistica, w: Le città nella storia d'Italia. Sant'Agata dei Goti, red. F. Abbate, I. Di Resta, Laterza, Roma−Bari 1984, s. 48-49.
• Baschet J., Le sein d'Abraham. Un lieu de l'au-delà ambigu (théologie, liturgie, iconographie), w: De l'art comme mystagogie. Iconographie du Jugement dernier et des fins dernières à l'époque gothique, Poitiers 1996, s. 71-94.
• Baschet J., Les justices de l'au-dela, les représentations de l'enfer en France et en Italie (12e-15e siècle), Rome 1993.
• Campania, w: Storia dell'Arte italiana, s. 51-76.
• Casagrande C., La moltiplicazione dei peccati. I cataloghi dei peccati nella letteratura pastorale dei secoli XIII-XV, w: La peste nera: dati di una realtà ed elementi di una interpretazione, Spoleto 1994, s. 25-47.
• Cecchini G., Carli E., San Gimignano, Milano 1962.
• Christe Y., Giudizio Universale nell'arte del medioevo, red. M.G. Balzarini, Milano 2000.
• De Voragine J., Legenda Aurea, red. A.L. Vitale Brovarone, Torino 1995.
• Dorini D., Giudizio Universale Sant'Agata dei Goti (Benevento) − Chiesa dell'Annunziata. Predica artistica, http://www.rudyz.net/apps/corsaro/filibuster.php?env=flb_giovyz&site=senzaconfini&id=A0000000090LRE (dostęp: 16.08.2019).
• Frugoni Ch., Alberi (in paradiso voluptatis), w: L'ambiente vegetale nell'Alto Medioevo, Spoleto 1990.
• Frugoni Ch., Lavorare all'Inferno, Bari 2004.
• Grötecke I., Representing the Last Judgement: Social Hierarchy, Gender and Sin, „The Medieval History Journal” 1(1998), s. 233-260.
• Il Santuario dei Ghirli in Campione d'Italia. Guida storico-artistica, Locarno 1984.
• Jurkowlaniec G., Chrystus Umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001.
• Le Goff J., Długie średniowiecze, Warszawa 2004.
• Le Goff J., Narodziny czyśćca, Warszawa 1997.
• O'Reilly J., Studies in the Iconography of the Virtues and Vices in the Middle Ages, New York 1988.
• Paolucci A., Denuncia sociale tra inferno e paradiso nel „Giudizo universale” di Sant'Agata dei Goti, „L'Osservtore Romano”, 4 czerwca 2014, s. 5.
• Quirico T., A iconografia do Inferno na tradição artística medieval, „Mirabilia” 12(2011), s. 1-19.
• Saporiti L., Il potere dello stemma araldico dell'Arma Christi, „Ricerche di S/Confine” 1(2010), nr 1, s. 3-34.
• Scavizzi G., Nuovi affreschi del Quattrocento campano, „Bollettino d'Arte” 1962, s. 196-206.
• Vorgrimler H., Storia dell'Inferno. Il sorgere e il fiorire dell'idea dell'aldilà dall'antica Babilonia ai nostri giorni, Casale Monferrato 1995.
• Wegner H., Etimasia, w: Encyklopedia Katolicka, t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1995, kol. 1162-1166.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.11-7