Poezja paradoksów ontologicznych Stanisława Czerniaka

• Authors: Dybel Paweł

Title variants

EN

Stanisław Czerniak’s Poetry of Ontological Paradoxes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor artykułu wskazuje na oryginalny sposób, w jaki Stanisław Czerniak w swojej poezji podchodzi do szeregu klasycznych toposów filozoficznych. Wychodzi od refleksji nad tym, jak w ogóle należałoby ująć relację między filozofią a poezją. Ich dyskursy bowiem z jednej strony wykazują pokrewieństwo, przecinając się w wielu punktach ze sobą, z drugiej strony różnią się od siebie odmiennym potraktowaniem materii języka. Jeśli filozofowie akcentują jego abstrakcyjną, pojęciową stronę, poeci kładą nacisk na stronę wyobrażeniowego konkretu, „myślą” głównie budowanym w słowach wiersza obrazem, nie pojęciem. Następnie w artykule pokazano na przykładzie interpretacji wybranych wierszy Czerniaka i ich fragmentów specyficzny sposób, w jaki traktuje on w nich poetycko kluczowe kwestie filozoficzne dotyczące pojęć czasu, nicości, hierarchii bytów, relacji kultura–natura, istnienia Boga, fenomenu śmierci itd. Charakterystycznym rysem w podejmowaniu przez Czerniaka tych kwestii jest eksponowanie tkwiących w nich paradoksów ontologicznych. Dużo uwagi poświęcono też w artykule utworom, w których Czerniak przeprowadza krytykę różnych mitów i iluzorycznych wyobrażeń, jakie znamionują sposób myślenia dzisiejszych społeczeństw epoki internetu i smartfonu. W interpretacjach tych szczególną uwagę zwrócono na językową stronę wierszy Czerniaka, który prowadzi w nich często wyrafinowane gry słowne.

EN

The author of the article points at an original mode in which Stanisław Czerniak in his poetry approaches an array of classical philosophical tropes. He starts his paper with a reflection about how, in general, the relation between philosophy and poetry should be captured, as their discourses on the one hand show mutual affinity and overlap in many points, yet on the other hand, they are differentiated in their treatment of linguistic material. While philosophers accentuate its abstract, conceptual side, poets emphasise the representative aspect of the concrete, “think” mainly in the picture built in the words of a poem, and not in terms of notion. Next, as based on selected Czerniak poems’ interpretations and their fragments, the paper demonstrates the particular way in which he poetically deals with the key philosophical notions of time, nothingness, hierarchy of entities, culture–nature relationship, God’s existence, phenomenon of death etc. A characteristic trait of Czerniak’s treatment of those issues is displaying ontological paradoxes which reside in them. Much attention in the paper is also paid to such Czerniak’s pieces in which the poet is critical about the various myths and illusory images that mark the thought of today’s Internet and smartphone society. In such interpretations, special attention is given to the linguistic side of Czerniak’s poems in which the poet performs sophisticated plays on words.

Keywords

EN

Stanisław Czerniak; Stanisław Czerniak's poetry; culture-nature relationship in poetry; Czerniak's antological paradoxes

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2018
• Volume: 109
• Issue: 1
• Pages: 151-165

Dates

printed

2018-03-20

Contributors

author

Dybel Paweł

Identifiers

ISSN

0031-0514