„W obronie życia nienarodzonych”. Głos Kościoła i środowisk katolickich w debacie okołoaborcyjnej w okresie Wielkiej Nowenny (1956–1966)

• Authors: Jarkiewicz Katarzyna

Title variants

EN

In defense of the unborn life. The voice of the Church and Catholic community in the debate around abortion during the Great Novena (1956–1966)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The Church and the Catholic community during the Great Novena (1956–1966) contested the liberal abortion laws introduced by the Communists, arguing that it led to the depopulation of Poland. Formed of pronatalist attitudes based on the experiences of the previous epoch: Catholic parish counseling was developed, spouses were trained on natural family planning methods. Poles were integrated around the Millenium program proclamation of Card. Wyszyński, in which conscience of women through prayer, pilgrimage and preaching. Particular attention has been paid to single mothers and to large families, offering them social and organizational assistance in their parenting. The program of reception of church teaching in the field of marriage and the family was transferred to the forum of the council debate, actively developing the content of the document “Humanae vitae”. In this regard, the effect of the Church and the Catholic community was to strengthen the image of Poland as a country in which it struggled in defense of life and effectively countered the government’s reproductive policy.

Keywords

PL

Kościół katolicki; reżim komunistyczny; prawo aborcyjne; kard. Stefan Wyszyński; polityka reprodukcyjna

EN

Catholic Church; communist regime; abortion laws; Card. Stefan Wyszyński; reproductive policy

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2017
• Issue: 29
• Pages: 137-175
• Physical description: oryginalny artykuł naukowy

Contributors

author

Jarkiewicz Katarzyna

• Instytut Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie,

References

• Bajda J., Soborowa debata nad małżeństwem w cieniu Specjalnej Komisji Papieskiej, „Studia Pelplińskie” 2002, t. 33, s. 135-148.
• Bioetyka pokolenia Karola Wojtyły-Jana Pawła II: materiały z Ogólnopolskiej Interdyscyplinarnej Konferencji 14 stycznia 2012 roku, Kraków-Łagiewniki, red. A Muszala, T. Kraj, P. Zielonka-Rduch, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2013.
• Brzostek B, Robotnicy Warszawy. Konflikty codzienne (1950-1954), Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002.
• Bujak A., Rożek M., Wojtyła, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1997.
• Burchard Ł., Kształtowanie się pojęcia przestępstwa w systemie prawa kanonicznego, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2014, nr 2, s. 39-65.
• Bustraan R. A., The Jesus People Movement: A Story of Spiritual Revolution among the Hippies, Pickwick Publications, Eugene 2014.
• Chrempiński S, Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego, „Więź” 1969, nr 11-12, s. 124-135.
• Chrześcijanie, t. XIV, red. B. Bejze, ATK, Warszawa 1985.
• Cieśliński M., Piękniej niż w życiu: Polska Kronika Filmowa 1944-1994, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006.
• Czachorowski M., Światowy spisek przeciwko życiu, Fundacja „Nasza Przyszłość”, Szczecinek 2015.
• Czaczkowska E., Kardynał Wyszyński, Świat Książki, Warszawa 2009.
• Czamara W., Zwalnianie z ekskomuniki zaciągniętej z racji przerwania ciąży, „Kaliskie Studia Teologiczne” 2003, nr 2, s. 237-241.
• Czyżniewski M., Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944-1956, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń 2005.
• Dar ludzkiego życia. Humanae vitae donum, red. K. Majdański, T. Styczeń, Wydawnictwo KUL, Lublin 1991.
• Derewenda R., Dzieło wiary. Historia Ruchu Światło-Życie w latach 1950-1985, Wydawnictwo Światło-Życie, Kraków 2010.
• Dubos R., Czy człowiek przystosowuje się nadmiernie do środowiska?, t. 1, Dialoque, Paris 1972.
• Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.
• Fijałkowski W., Ograniczenia i perspektywy naturalnej regulacji urodzeń, „Życie i Myśl” 1973, nr 7, s. 75-79.
• Fijałkowski W., Prawdziwe źródła pigułkowego kryzysu, „Życie i Myśl” 1977, nr 12, s. 80-86.
• Gasidło W., Duszpasterska troska kardynała Karola Wojtyły o rodzinę, Wydawnictwo „Czuwajmy”, Kraków 1996.
• Glemp J., Polskie sądownictwo kościelne w latach 1945-1970, „Prawo kanoniczne” 1971, nr 3-4, s. 169-225.
• Grzesiak K., Relacje Państwo-Kościół katolicki na terenie diecezji włocławskiej w latach 1945-1989, Wydawnictwo Mado, Toruń 2009.
• Jarkiewicz K., Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, WAM, Kraków 2004.
• Jasiński A., Kardynał Stefan Wyszyński. Świadek wiary 1957-1958, Gaudentinum, Gniezno 2000.
• Jasiński A., Kardynał Stefan Wyszyński. Świadek wiary 1959-1960, Gaudentium, Gniezno 2001.
• Jasiński A., Kardynał Stefan Wyszyński. Świadek wiary 1964-1966, Gaudentinum, Gniezno 2004.
• Jestem od zamiatania drogi do Kościoła. Z Elżbietą Sujak rozmawia Cezary Sękalski, Wydawnictwo Serafin, Kraków 2009.
• Kantor R., Aborcja-przestępstwo i grzech. Synteza norm cywilno-kanonicznych na temat przerywania ciąży, „Currenda: de notificationibus” 2008, nr 3, s. 438-453.
• Kłopoty z seksem w PRL. Rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby, odmienności, red. M. Kula, P. Barański, A. Czajkowska, A. Fiedotow, A. Wochna – Tymińska, Wydawnictwo UW, IPN, Warszawa 2012.
• Kłosiewicz P., O przerywaniu ciąży, „Więź” 1969, nr 1, s. 19-33.
• Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2004.
• Kulczycki A., The Abortion Debate in the World Arena, Taylor & Francis, London 1999.
• Kwapisz D., Poradnia parafialna życia rodzinnego diecezji sandomierskiej, „Studia Sandomierskie” 1982, t. 3, s. 129-142.
• Lakomy T., Analiza uszkodzeń i powikłań doraźnych po sztucznym przerwaniu ciąży, „Ginekologia Polska” 1968, nr 39, s. 863-868.
• Leś E., Zarys historii dobroczynności i filantropii w Polsce, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
• Łopatecki T., Iwaszkiewicz J., 10 lat realizacji ustawy o dopuszczalności przerywania ciąży, „Wiadomości Lekarskie” 1967, nr 7, s. 659-662.
• Makowski T., W obronie życia nienarodzonych, „Chrześcijanin w świecie” 1977, nr 53, s. 62-93.
• Malewska H., Kulturowe i psychospołeczne determinanty życia seksualnego, PWN, Warszawa 1967.
• Masłowski Z., Swat T., Stowarzyszenie PAX 1945-1985, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985.
• McCormick R. A., The Critical Calling: Reflections on Moral Dilemmas Since Vatrican II, Georgetown University Press, Washington 1989.
• Micewski A., Cardinal Wyszynski, A biography, Har- court Brace, New York 1984.
• Micewski A., Kardynał Wyszyński, Prymas i mąż stanu, Editions du Dialogue, Paryż 1982.
• Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Nadzieja zbawienia dla dzieci zmarłych bez chrztu, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2008.
• Milenium czy Tysiąclecie, red. B. Noszczak, IPN, Warszawa-Radom 2006.
• Okońska M., Z misją do Komańczy, Wydawnictwo „Soli Dei”, Warszawa 2006.
• Okólski M., Abortion and Contraception in Poland, „Studies in Family Planning” 1983, nr 11, s. 263-274.
• Okólski M., Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa. Polski syndrom, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
• Pawełczyńska A., Niektóre problemy higieny i opieki zdrowotnej na wsi, OBOPiSP, Warszawa 1966.
• Pawlina K., Młodzież i jej duszpasterze w czasach zniewolenia, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1993.
• Pawłowicz J. J., Zbawienie dzieci nienarodzonych. Świadomość współczesnego Kościoła, „Homo Dei” 2011, nr 1, s. 57-65.
• Polityka ludnościowa. Współczesne problemy, red. A. Józefowicz, M. Latuch, M. Namysłowska, K. Romaniuk, PWN, Warszawa 1973.
• Porter-Szucs B., Faith and Fatherland: Catholicism, Modernity, and Poland, Oxford University Press, Oxford 2011.
• Poupard P., W sercu Watykanu: od Jana XXIII do Jana Pawła II. Rozmowa z Marie-Joelle Guillaume, tłum. J. Dembska, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2005.
• Proceedings of the International Seminar on Natural Family Planning and Family Life Education ed. R. C. Ruiz, J. Russell, I. Osmund Ruiz, Hong Kong University Press, Hong Kong 1990.
• Raina P., Kardynał Wyszyński. Czasy Prymasowskie 1956-1961, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 1994.
• Rock J., Czas nadszedł. O położeniu kresu walce o regulację urodzeń – propozycje lekarza katolika, PZWL, Warszawa 1966.
• Romaniuk M. P., Prymas Wyszyński. Biografia i wybrane źródła, Gaudentinum, Gniezno 2001.
• Romaniuk M. P., Życie, twórczość i posługa Prymasa Tysiąclecia, Wydawnictwo UW, Warszawa 1994.
• Semen Y., Seksualność według Jana Pawła II, tłum. Z. Denkowska, J. Urbaniak, Wydawnictwo św. Wojciecha, Poznań 2008.
• Singer K., The Garden of Fertility, Avery, New York 2004.
• Skreczko A., Troska Kościoła katolickiego w Polsce o małżeństwo i rodzinę w okresie Wielkiej Nowenny (1956-1966). Studium teologiczne-pastoralne, Wydawnictwo UwB, Białystok 2002.
• Skrzydlewski W. B., Palące problemy seksualności, Wydawnictwo M, Kraków 2003.
• Skrzydlewski W. B., Planowanie rodziny -wyzwanie moralne, Wydawnictwo M, Kraków 1998.
• Sokół H., Ocena przypadków przerwania ciąży, „Zdrowie Publiczne” 1968, nr 1, s. 51-55.
• Sujak E., Teresa Strzembosz i jej dzieło poradnictwa rodzinnego w Polsce, Fundacja „Pomoc Rodzinie”, Łomianki 2010.
• Sujak S., Charyzmat zaangażowania. Życie Teresy Strzembosz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1988.
• Sztafrowski E., Podręcznik Prawa Kanonicznego, t. IV, ATK, Warszawa 1986.
• Szulc T., Papież Jan Paweł II. Biografia, Świat Książki, Warszawa 1999.
• Teologia małżeństwa i rodziny, red. K. Majdański, t. 2, ATK, Warszawa 1990.
• Tettamanzi D., Il Magistero delle conferenze episcopali europee e la „Humanae vitae”, „Laurentium” 1978, nr 22, s. 64-80.
• W służbie rodzinie: 50-lecie Duszpasterstwa Rodzin Archidiecezji Katowickiej, red. E. Porada, M. Wandrasz, Kuria Metropolitalna, Katowice 2008.
• Walencik D., Nieruchomości Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-2012. Regulacje prawne - nacjonalizacja - rewindykacja, Drukarnia Archidiecezjalna, Katowice 2013.
• Waszyński K., Analiza wykonania ustawy z 1956 roku o dopuszczalności przerywania ciąży w Warszawie w latach 1957-1968, „Ginekologia Polska” 1972, nr 3, s. 371-376.
• Weigel G., Świadek nadziei, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.
• Wejbert- Wosiewicz E., Aborcja w dyskursie publicznym. Monografia zjawiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
• Wejbert-Wąsiewicz E., Pęczkowska E., Problemy edukacji seksualnej w Polsce, „Przegląd Socjologiczny” 2009, t. 58, z.3, s. 173-192.
• Williams G., Świętość życia a prawo karne, PZWL, Warszawa 1960.
• Władysław Gomułka i jego epoka, red. E. Salwa-Syzdek, T. Kaczmarek, Studio Emka, Warszawa 2005.
• Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Wydawnictwo Znak, Kraków 1962.
• Wolińska H., Przerwanie ciąży w świetle prawa karnego, PWN, Warszawa 1962.
• Wyszyński S., Dzieła zebrane, t. 2, Wydawnictwo „Soli Dei”, Warszawa 1999.
• Wyszyński S., Wielka Nowenna Tysiąclecia, Sociéte d' Èditions Internationales, Paryż 1962.
• Zamiatała D., Caritas. Działalność i likwidacja organizacji 1945-1950, Wydawnictwo KUL, Lublin 2000.
• Zawadka J., Wielka Nowenna w koncepcji duszpasterskiej Prymasa Wyszyńskiego. Zapis problematyki pastoralno-historycznej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2011, nr 1, s. 243-254.