Rola muzeów w budowie konkurencyjności samorządów lokalnych województwa podkarpackiego

• Authors: Porczyński Dominik

Title variants

EN

The role of museums in building competitiveness in local government in the Subcarpathian Voivodeship

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W toku globalizacji dokonuje się transmisja symboli między polami społecznymi ukierunkowana przez stosunki dominacji i podległości występujące między różnymi ośrodkami. Aktorzy pól lokalnych, włączając się w procesy globalne, dostosowują się do zasad wyznaczanych przez polityki organizacji ponadnarodowych oraz państw, w ramach których funkcjonują. Zmiany gospodarcze zmuszają samorządy do konkurowania o środki zapewniające funkcjonowanie, a wzrost znaczenia usług i zmniejszanie roli przemysłu wymagają od lokalnych władz poszukiwania nowych źródeł finansowania rozwoju regionów. Coraz większa mobilność, będąca jednym z rezultatów globalizacji, łączy się z popularyzacją turystyki, więc jednostki terytorialne na ten właśnie obszar ukierunkowują strategie pozyskiwania środków. Towarzyszy temu profesjonalizacja działań promocyjnych, wizerunkowych i marketingowych. Władze lokalne, uwzględniając istnienie grup zainteresowanych dziedzictwem kulturowym, wchodzą na arenę marketingu terytorialnego, konkurują z innymi ośrodkami w celu zwrócenia uwagi turystów na swoją ofertę. W trakcie tego procesu dochodzi do utowarowienia dóbr kultury występujących na terenie gmin, powiatów i województw. Muzea stanowią jeden z elementów omawianych działań, stając się w zależności od sytuacji ich przedmiotem lub podmiotem. Jako zasoby mogą być traktowane kompleksowo lub wybiórczo. W pierwszym przypadku stanowią gotowy produkt, zaś w drugim samorząd może brać pod uwagę różne komponenty muzeum, od walorów architektonicznych siedzib po wiedzę i umiejętności pracowników. W artykule wyodrębniam te elementy i analizuję je jako komponenty ról muzeów uczestniczących w działaniach jednostek terytorialnych ukierunkowanych na budowanie przewagi konkurencyjnej.

EN

Under globalisation the transmission of symbols between social fields is shaped by relations of domination and subordination between different centres. Those engaged on a local level in joining in the global processes adapt to the rules set by supranational organisations and their own states. Economic changes force local governments to compete for resources that enable their existence, while the increase in importance of the service sector and corresponding decrease in the role of industry compel local powers to seek new sources of funds supplying regional development. Mobility growth, being one of the results of globalisation, appears simultaneously with the popularity of tourism and territorial units concentrate resource acquiring strategies on that field. It is accompanied by the professionalisation of promotional, public relations and marketing activities. Local governments considering the existence of groups interested in cultural heritage are entering the territorial marketing arena to compete with other centres for the attention of these tourist. During this process the commoditisation of community, borough or voivodeship cultural achievements occurs. Museums are one element of the discussed actions and, depending on situation, their subject or object. As resources they are treated in a complex or a selective way. In the first case they make a ready product while in the second a local government may use different museum components beginning from the architectural qualities of their buildings to their employees’ knowledge and skills. In the paper I distinguish these elements and analyse them as components of the role played by museums participating in territorial unit actions focused on competitive advantage building.

Keywords

PL

marketing terytorialny; polityka kulturowa; turystyka kulturowa; zarządzanie; dziedzictwem; marka lokalna; muzeum partycypacyjne; tożsamość lokalna

EN

territorial marketing; cultural policy; cultural tourism; heritage management; local branding; participative museum; local identity

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2017
• Issue: 3(4)
• Pages: 67-89

Contributors

author

Porczyński Dominik

• Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego

References

• Albert M.T., 2007, Culture, heritage and identity [w:] Cultural heritage in the 21st century opportunities and challenges, red. M.A. Murzyn, J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Ashworth G., 2015, Planowanie dziedzictwa, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Barańska K., 2004, Muzeum etnograficzne: misje, struktury, strategie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Barth F., Gingrich A., Parkin R., Silverman S., 2007, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka. francuska i amerykańska, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Bauman Z., 2000, Liquid modernity, Polity Press, Cambridge.
• Bauman Z., 2011, Kultura na rynku, „Przestrzeń Społeczna / Social Space”, t. 1, nr 1.
• Bendyk E., 2007, Laboratorium społecznej komunikacji [w:] Muzeum jako świetlany przedmiot pożądania, red. J. Lubiak, Muzeum Sztuki, Łódź.
• Borley L., 2002, Zobaczyć siebie, jak widzą nas inni. Refleksje na temat tożsamości kulturowej [w:] Europa Środkowa. Nowy wymiar dziedzictwa, red. J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Borusiewicz M., 2012, Nauka czy rozrywka? Nowa muzeologia w europejskich definicjach muzeum, Universitas, Kraków.
• Byczkowska D., 2012, Ciało w tańcu: analiza socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Castells M., 2010, The rise of the network society, Wiley-Blackwell, Chichester.
• Charmaz K., 2009, Teoria ugruntowana: praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Chmielewska A., 2009, Europeizacja w opiniach lokalnych animatorów kultury [w:] Wyciskanie brukselki? O europeizacji społeczności lokalnych na pograniczach, red.
• J. Kurczewska, H. Bojar, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Clair J., 2009, Kryzys muzeów: globalizacja kultury, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Dragićević-Šešić M., Stojković B., 2010, Kultura: zarządzanie, animacja, marketing, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• EUMiesAward, b.d., http://www.miesarch.com/work/146 (dostęp: 9.06.2017).
• Folga-Januszewska D., 2015, Muzeum: fenomeny i problemy, Universitas, Kraków.
• Giddens A., 1998, Socjologia: zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie, Zysk i S-ka, Poznań.
• Giulianotti R., Robertson R., 2007, Forms of glocalization: globalization and the migration strategies of Scottish football fans in North America, „Sociology”, t. 41, nr 133.
• Glaser B.G., Strauss A.L., 2009, Odkrywanie teorii ugruntowanej: strategie badania jakościowego, Nomos, Kraków.
• Glińska E., 2016, Budowanie marki miasta, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Grobelna A., Dębski M., Górska-Warsewicz H., 2017, Marka jako źródło kształtowania konkurencyjności w branży turystycznej, Difin, Warszawa.
• Jagodzińska K., 2014, Czas muzeów w Europie Środkowej, Narodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Jillings L., 2013, Historia i kultura: perspektywy promocji lokalnego rozwoju ekonomicznego [w:] Marka i promocja jednostek terytorialnych. Dylematy i wyzwania współczesności, red. K. Malicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Kacperczyk A., 2007, Społeczne światy i areny a problem zmiany organizacyjnej [w:] Zarządzanie organizacjami: organizacja jako proces, red. K.T. Konecki, P. Chomczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Karnaukh A., 2015, Pomiędzy ukraińskością a sowieckością. Ukraińcy, Rosjanie i Bułgarzy na Zaporożu, Nomos, Kraków.
• Kempny M., 2004, „Kultura lokalna” w świecie kulturowych hybryd, „Kultura Współczesna”, t. 42, nr 4.
• Konecki K.T., 2000, Studia z metodologii badań jakościowych: teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kopytoff I., 2005, Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Krakowiak B., Stasiak A., Włodarczyk B., 2013, Kultura i turystyka miejsca spotkań, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź.
• Kruczek Z., Walas B., 2010, Promocja i informacja w turystyce, Proksenia, Kraków.
• Kurczewska J., 2003, Dwie ideologie lokalności z narodem w tle, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 47, nr 3.
• Kurczewska J., 2004, Robocze ideologie lokalności. Stare i nowe schematy [w:] Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, red. J. Kurczewska, H. Bojar, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Kurczewska J., 2008, Europeizacja społeczności lokalnych jako problem badawczy [w:] Oblicza lokalności. Ku nowym formom bycia lokalnego, red. J. Kurczewska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Łukaszyk E., 2015, Muzeum kolonialne, postkolonialne, transkolonialne jako model świata. Przykład portugalski, brytyjski i malajski, „Kultura i Społeczeństwo 2”, nr 3.
• MacCannell D., 1999, The tourist: a new theory of the leisure class, University of California Press, Berkeley.
• McLuhan M., 2001, Wybór tekstów, Zysk i S-ka, Poznań.
• Meggelen B. van, 2007, Cultural heritage, re-use and transformation [w:] Cultural heritage in the 21st century opportunities and challenges, red. M.A. Murzyn,
• J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Murzyn M.A., 2007, Cultural heritage in times of change: opportunities and challenges [w:] Cultural heritage in the 21st century opportunities and challenges, red.
• M.A. Murzyn, J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Newhouse V., 2005, W stronę nowego muzeum [w:] Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Universitas, Kraków.
• Nieroba E., 2016, Pomiędzy dobrem wspólnym a elitarnością, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Nowiński J., 2012, Instytucjonalizacja zabawy. O kulturotwóczym i kooperacyjnym potencjale ruchu rekonstrukcyjnego [w:] Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze, red. T. Szlendak i in., Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Pawleta M., 2016, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Porczyński D., Kosiek T., 2016, Muzea podkarpackie 2004–2014. Globalizacja i europeizacja a przeobrażenia lokalnych instytucji kultury, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Rzeszów.
• Robertson R., 1992, Globalization: social theory and global culture, SAGE, London.
• Rykwert J., 2002, Kontynent jako muzeum [w:] Europa Środkowa. Nowy wymiar dziedzictwa, red. J. Purchla, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Simon N., 2007, Discourse in the Blogosphere: What Museums Can Learn from Web 2.0, „Museums & Social Issues”, t. 2, nr 2.
• Sobocińska M., 2015, Uwarunkowania i perspektywy rozwoju orientacji rynkowej w podmiotach sfery kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Strategia rozwoju miasta Jasła na lata 2007–2020. Aktualizacja 2013, Jasło 2013.
• Strategia rozwoju turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008–2015, Polska Agencja Rozwoju Turystyki, Warszawa 2007.
• Strauss A., 1978, A social world perspective, „Studies in Symbolic Interaction”, t. 1.
• Strauss A., Corbin J.M., 1998, Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, SAGE, Londyn.
• Szczerski A., 2005, Kontekst, edukacja, publiczność – muzeum z perspektywy „Nowej muzeologii” [w:] Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Universitas, Kraków.
• Szromnik A., 2012, Marketing terytorialny. Miasto i region na rynku, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Tomaszewski A., 2012, Ku nowej filozofii dziedzictwa, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
• Turner V., 2005, Gry społeczne, pola i metafory, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Turystyka w 2015 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016.
• Urry J., 2002, The Tourist Gaze, SAGE, Londyn.
• Vergo P., 2006, Introduction [w:] The new museology, Reaktion Books, London.
• Wallerstein I., 2004, Analiza systemów-światów, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Weil S.E., 2004, Rethinking the museum: an emerging new paradigm [w:] Reinventing the museum: historical and contemporary perspectives on the paradigm shift, red. G. Anderson, AltaMira Press, Walnut Creek, Calif.
• Wojakowski D., 2002, Polacy i Ukraińcy. Rzecz o tożsamości na pograniczu, Nomos, Kraków.
• Wojakowski D., 2006, Kultura lokalna czyli węzeł symboliczny [w:] Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu, red. J. Kurczewska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Wojakowski D., 2007, Swojskość i obcość w zmieniającej się Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Ziębińska-Witek A., 2011, Historia w muzeach. Studium ekspozycji Holokaustu, Wydawnictwo UMCS, Lublin.