Znaczenie kultury i oświaty w procesie odzyskiwania racji stanu przez Polskę Rzeczpospolitą

• Authors: Grabowski Krzysztof
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The above deliberations point out the importance and strength of both cultural and national identity in the process of materializing and rebuilding Poland as a nation, as well as their correlation with the reason of state. In the aforementioned periods Poland was represented over the ages by its exceptional cultural and scientific representatives and despite numerous unfavorable circumstances continued to maintain its self-determination. The same determination proved to be a keepsake of traditions, which was a proof of Polish identity, heritage and individuali-ty. It occurred as a force of unrelenting qualities such as freedom, equali-ty and independence. The bearer of these values has been the memory written down in history and tradition. On each of the presented stages of rebuilding the Polish nation, the rulers, whom aspired to strengthen the country and earn freedom and sovereignty of Republic of Poland had noticed the power of education and its effect on national awareness in the process of restoring and hardening the nation’s dominance and standing. Up until 1939 the turning points defining the Polish history were armed uprisings against the invaders as well as participation in battles which were supposed to bring Poland back on the world map. The deprivation of freedom caused by Yalta-Potsdam conferences forced Poland to re-consider the battle strategy. The whole nation remaining under the USSR influence and undergoing the process of Stalinization continued to broad-en the field for democracy in protests and speeches. The point of break-through for our deliberations should be considered as June 1976, the main reason being the reaching middle ground by all the social groups, which in turn connected all the necessities of political and social changes. The declarations of opposing organizations, as the above material shows, not only did put out economical claims, but also mentioned the topic of broadening the political and cultural freedom. The goals were to slow-ly break the ongoing regime, democratize the political structures of the nation, release the culture and intelligence of the ever-existing censor-ship, put the establishment under control, returning the control over the country back to the Polish nation and broadening the awareness of citi-zens. This “school-leaving certificate” of sorts, which was gained by the opposition over the course of years and supported by values present from the periods of I and II Republic of Poland, was manifested by continuous pursuit towards a political system realized in the vein of sovereignty and independence defining the reason of state of Polish nation. The process of rebuilding Poland required protection of culture and national heritage on each and every presented stage. The necessity of this matter in regards to a country’s survival is proven by the fact that in difficult times these values had been not only a shield, but a weapon used to fight over keeping the Polish identity and national heritage. One could say that not only do these values maintain an unbreakable bond with national identity, but as can be observed from the above deliberations they also have a permanent effect on the process of forming the reason of state. This in turn also confirms the essential nature of culture and national heritage in the process of rebuilding the independence and sovereignty of Poland.

• Publisher: Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
• Journal: Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
• Year: 2013
• Volume: 9
• Pages: 165-201

Dates

published

2013

Contributors

author

Grabowski Krzysztof

• Uniwersytet Łódzki

References

• Ajnenkiel A., Józef Piłsudski a problemy wojska i władzy, [w:] Myśl polityczna Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2007.
• Albert A., Najnowsza historia Polski 1918–1980, t. I, Warszawa 1983.
• Albert A., Najnowsza historia Polski, t. IV: Polska Ludowa 1956–1980, Warszawa 1986.
• Araszkiewicz F., Ideały wychowawcze II Rzeczypospolitej, Warszawa 1978.
• Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, t. 1, Warszawa 1989.
• Balibar E., La Forme nation: histoire et ideologie [w:]Race, nation, clase. Les ideentites anbi gues, pod red. I. Wallerstein, E. Balibar, Paris1988.
• Chęciński M., Poland. Communism, Nationalism, Anit-Semitism, New York 1982.
• Czy mogę robić te buty? Zapis rozmowy z Kazimierzem Dejmkiem, Zapis 1979 [Londyn], nr 12.
• Dąbrowska B., Musiałam to wybrać, Karta 1988.
• Dejmek K., Casus „Dziady”, Dialog 1981, nr 6.
• Dmowski R., Niemcy, Rosja i kwestia Polska, Warszawa 1991.
• Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997.
• Domińczak H., Halaba R., Walichowski T., Z dziejów politycznych Polski 1944–1984, Warszawa 1984.
• Duraczyński E., Między Londynem a Warszawą, Warszawa 1986.
• Eisler, Marzec 1968. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 1991.
• Friszke A., Marzec 1968, Głos Wolny z 19 grudnia 1980 r.,.
• Friszke A., Opozycja polityczna PRL 1945- 1980, Londyn1994.
• Greń Z., Tamte „Dziady”, Życie Literackie z 6 marca 1988 r..
• Heppen I., Pół jawa, pół sen. Teatr Narodowy, „Dziady” w sezonie 67/68, Res Publica 1988.
• Hillebrandt B., Marzec 1968. Geneza i przebieg wypadków, Warszawa 1983.
• Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, Warszawa 2005.
• Holoubek G., Grając w „Dziadach”, Dialog 1981, nr 6.
• Holzer J., „Solidarność” 1980–1981. Geneza i historia, Paryż 1984.
• Janicki J., Jaworski M., Marzec 1968, „Trybuna Ludu” z 2 marca 1988 r.
• Kersten K., Polityczny i propagandowy obraz zbrojnego podziemia w latach 1945–1947 w świetle komunistycznej propagandy, [w:] Eadem, Pisma rozproszone, Toruń 2005.
• Kersten K., Terror na przełomie wojny i pokoju, Aneks 1989, nr 51–52.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 17 marca 1921 r.), [w:] Polska myśl demokratyczna, red. M. Kridl, Warszawa 1986.
• Korboński S., Polskie państwo podziemne, Paryż 1975, s. 22–27; J. Nowak, Kurier z Warszawy, Londyn 1978.
• Korotyński H., Trzy czwarte prawdy. Wspomnienia, Warszawa 1987.
• Krajewski K., Łobuszewski T., „Żołnierze wyklęci” o swojej walce, Biuletyn IPN Kraków 2007, nr 1–2.
• Kulesza W.T., Koncepcje ideowo polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1936, Wrocław 1985.
• Kuroń J., Gwiezdny czas, „Wiary i winy” dalszy ciąg, Londyn 1991.
• Kuroń J., Między Październikiem 56 a Marcem 68, Marzec ’68. Sesja na Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa 1981.
• Łukasiewicz J., Adama Ważyka „Poemat dla dorosłych – obrachunkowy”, [w:] Lektury polonistyczne, Kraków 1999.
• Martowa I., Marzec 1968. Nieudana próba zamachu stanu, Warszawa 1981.
• Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? Pax i Znak w Polsce 1945–1976, Paryż 1978.
• Montefiore S.S., Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2003.
• Od Października 1956 do Grudnia 1970, Mała stabilizacja 1958–1967, Zeszyty Edukacji Narodowej 1986.
• Odezwa Rady Jedności Narodowej do Narodu Polskiego i Narodów Sprzymierzonych oraz Testament Polski Podziemnej (dnia 1 lipca 1945 r.), [w:] Armia Krajowa w dokumentach 1939 - 1945, t. V, pod red, H. Czarnocka, Londyn 1976.
• Paczkowski A., UB story, „Rzeczpospolita” X 1991 r. nr 12/13, 19/20, 26/27.
• Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1939 -1945, t. III, Warszawa 1990.
• Remi-Giraud S., Retat P., Les Mots de la nation, Lyon 1996.
• Roszkowski W., Historia Polski 1914–2005, Warszawa 2006.
• Rykowski Z., Władyka W., Polska próba Październik 1956, Kraków 1989.
• Rzegocki A., Racja stanu a polska tradycja myślenia o polityce, Kraków 2008.
• Shlomo S., Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski, Warszawa 2011.
• Skrzypek A., Mechanizmy uzależniania. Stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Pułtusk 2002.
• Skubiszewski K., Polska racja stanu, Ad Meritum 1995, nr 3.
• Smith A.D., The Ethnic Revival, Cambridge 1981.
• Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944 – 1991, Kraków 2011.
• Sprawa Polska w czasie drugiej wojny światowej na arenie międzynarodowej, pod red, T. Cieślak Warszawa 1965, nr 71.
• Srokowski K., Polska racja stanu (1907), [w:] Polska myśl demokratyczna, red. M. Kridl, Warszawa 1986.
• Stankiewicz W.J., Niezbędność teorii politycznej, Wrocław 2003.
• Szarek J., Nim powstał SKS, Biuletyn IPN 2007.
• Szpotański J., Cisi i Gęgacze, czyli bal u Prezydenta, Kultura 1968 [Paryż], nr. 3.
• Śniegocki R., Historia od kongresu wiedeńskiego do I wojny światowej, Warszawa 2005.
• Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna Rządu RP na Uchodźstwie 1945 – 1990, Warszawa 2003.
• Tyrchan M., Paryska „Kultura”wobec konfliktów politycznych w Polsce (1976-1989), Poznań 2011.
• Wereszczycki H., Historia polityczna Polski 1864–1918, Wrocław 1990.
• Zaleski W., Partie i stronnictwa, Kultura 1952 [Paryż], nr 10.
• Zambrowski R., Świątkowski H., O statucie i zadaniach organizacyjnych PZPR, Warszawa 1949.
• Zaręba M., Polityka strachu i jej konsekwencje. Polska 1944–1947, [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, red. K. Perska, Warszawa 2008.
• Zawiejski J., Kartki z dziennika 1955–1969, Warszawa 1983.

Identifiers

ISSN

1896-4087