Edukacja między utopią a nieutopijnym światem. Garść refleksji w nawiązaniu do koncepcji trójjedni: rodzina – szkoła – instytucje społeczne

• Authors: Lewowicki Tadeusz

Title variants

EN

Education between Utopia and Real World. ­Reflections in Regard to the Concept of Triunity: Family – School – Social Institutions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł nawiązuje do koncepcji trójjedni: rodzina – szkoła – instytucje społeczne (przedstawianej przez Profesora Andrzeja M. de Tchorzewskiego). Podstawowe wątki rozważań dotyczą m.in. utopii, różnych sposobów rozumienia tego pojęcia, a także utopijnego charakteru koncepcji trójjedni. Koncepcja ta zderza się z wieloma zjawiskami i procesami, które powodują dekonstrukcję lub rekonstrukcję poszczególnych jej części składowych (rodziny, szkoły, instytucji społecznych). Ponadto współczesne społeczeństwa mierzą się – z większym lub mniejszym powodzeniem – z poważnymi problemami, które dotyczą także kształcenia i wychowania, a więc również wspomnianej trójjedni. Edukacja – także zatem owa trójjednia – znajduje się między utopią i nieutopijnym światem. Na tym tle formułowane są pytania i próby odpowiedzi, co robić, aby przybliżać się do świata przyjaznego ludziom (w uproszczeniu – utopijnego). To również zachęta do refleksji, co uwzględnić w priorytetach edukacyjnych.

EN

The article refers to a threefold concept: family – school – social institutions (as presented by Professor Andrzej M. de Tchorzewski). The basic considerations relate, for example, to utopia and different ways of understanding of this concept, as well as the utopian nature of the concept of triunity itself. This concept collides with many phenomena and processes that cause the deconstruction or reconstruction of its individual components (families, schools, social institutions). In addition, contemporary societies are faced – with greater or lesser success – with serious problems that also concern education and upbringing, and thus also the aforementioned triunity. Education – which is also involved in this triunity – is located between a utopia and real world. Against this background, questions and answers are formulated, something which should be done in order to make more a people-friendly world (simplifying – more utopian). It is also an invitation for reflection on what must be considered as priorities in the educational process.

Keywords

PL

Utopie; koncepcja trójjedni; problemy rodziny, szkoły i współczesnego świata

EN

utopias; the concept of triunity; problems of the family, schools and the modern world

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2
• Pages: 19-34

Contributors

author

Lewowicki Tadeusz

References

• Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi – teoria i praktyka, przeł. B. Wojciszke, GWP, Gdańsk 1995.
• Dudzikowa M., Mit o szkole jako miejscu „wszechstronnego rozwoju” ucznia, eseje etnopedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
• Edukacja narodowym priorytetem. Raport Komitetu Ekspertów do spraw Edukacji Narodowej, PWN, Warszawa–Kraków 1989.
• Encyklopedia popularna PWN, PWN, Warszawa 1982.
• Głowiński M., Dramat języka. Uwagi o mowie publicznej IV RP, „Gazeta Wyborcza” z 25–26 listopada 2006.
• „Gorące” problemy edukacji w Polsce, red. T. Lewowicki, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP, Warszawa 2007.
• Jan Paweł II, Przemówienie do wykładowców i studentów Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną (Rzym 31.05.2001), „L’Osservatore Romano” 2001, nr 9.
• Kot S., Historia wychowania, „Żak”, Warszawa 1996.
• Lewowicki T., Edukacja wobec odwiecznych i współczesnych proble-mów świata – konteksty edukacji międzykulturowej, „Edukacja Międzykulturowa” 2013, nr 2, s. 19–37.
• Lewowicki T., O szkodliwości współczesnego języka sfery publicznej, w: „Gorące” problemy edukacji w Polsce, red. Lewowicki T., Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Wyższa Szkoła Pedago-giczna ZNP, Warszawa 2007.
• Lewowicki T., Polityka oświatowa – od demona przeszłości, przez okres przemian ustrojowych – ku nowej polityce oświatowej, w: Edukacyjne drogi i bezdroża, red. R. Kwiecińska, S. Kowal, Akademia Pedagogiczna, Kraków 2002, s. 18–26.
• Lewowicki T., Przemiany oświaty, „Żak”, Warszawa 1995.
• Mała encyklopedia wiedzy politycznej, red. M. Chmaj, W. Sokół, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1996.
• Mastalski J., Wyzwania współczesnej rodziny w dobie przemian spo-łecznych, w: Wychowanie – socjalizacja – edukacja. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Andrzejowi Michałowi de Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej, red. M. Chrost, K. Jakubiak, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018, s. 597–611.
• Morus T., Utopia, przeł. K. Abgarowicz, „De Agostini”, Warsza-wa 2001.
• Ogrodzka-Mazur E., „Nowy nieporządek świata” a kształtowanie (się) tożsamości globalnej. Ku pedagogice odpowiedzialności w XXI wieku, w: Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej, t. 1: Konteksty teoretyczne, red. T. Lewowicki. E. Ogrodzka-Mazur, J. Urban, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Cieszyn–Warszawa–Toruń 2009, s. 85–99.
• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, „Żak”, Warszawa 2004.
• Olbrycht K., O roli przykładu, wzoru, autorytetu w wychowaniu osobowym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
• Platon, Państwo, Prawa, przeł. W. Witwicki, Antyk, Kęty 1998.
• Rola wartości i powinności moralnych w kształtowaniu świadomości profesjonalnej nauczycieli, red. A.M. de Tchorzewski, Wydawnictwo Uczelniane WJP, Bydgoszcz 1996.
• Szacki J., Utopie, PW „Iskry”, Warszawa 1968.
• Sztobryn S., Historia wychowania, w: Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, red. B. Śliwerski, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006.
• Świat wartości i edukacja międzykulturowa, red. T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Gajdzica, Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie, WSP ZNP w Warszawie, Cieszyn–Warszawa 2003.
• Tchorzewski A.M. de, O potrzebie i pożytkach nadziei w wychowaniu, w: Nadzieja i sprawiedliwość jako sprawności moralne w wychowaniu, red. J. Jazukiewicz i E. Rojewska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2014, s. 17–30.
• Tchorzewski A.M. de, Odpowiedzialność jako wskaźnik postawy moralnej nauczyciela, „Studia Pedagogiczne” 1997, z. 30, s. 45–50.
• Tchorzewski A.M. de, Prawość – atrybut czy aberracja w procesie kształcenia akademickiego, „Edukacja. Studia. Badania. Innowacje” 2005, nr 4(92), s. 62–76.
• Tchorzewski A.M. de, Wstęp do teorii wychowania, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2016.
• Tolerancja jako wartość i problem edukacyjny, red. A.M. de Tchorzewski, W.M. Wołoszyn-Spirka, Wydawnictwo Wers, Byd-goszcz 2000.
• Wolność jako wartość i problem edukacyjny, red. A.M. de Tchorzewski, Wydawnictwo Wers, Bydgoszcz 1999.
• Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, PWN, Warszawa 1964.
• Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 1: Od wychowania pierwotnego do końca XVIII stulecia, PWN, Warszawa 1965.
• Wychowanie – socjalizacja – edukacja. Księga jubileuszowa dedykowa-na prof. dr hab. Andrzejowi Michałowi de Tchorzewskiemu z okazji 75. rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej, red. M. Chrost, K. Jakubiak, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018.
• Znaniecki F.W., Socjologia wychowania, PWN, Warszawa 1973.

Identifiers

DOI

10.12775/SPI.2019.2.001